Ïîëåçíîå:
Êàê ñäåëàòü ðàçãîâîð ïîëåçíûì è ïðèÿòíûì
Êàê ñäåëàòü îáúåìíóþ çâåçäó ñâîèìè ðóêàìè
Êàê ñäåëàòü òî, ÷òî äåëàòü íå õî÷åòñÿ?
Êàê ñäåëàòü ïîãðåìóøêó
Êàê ñäåëàòü òàê ÷òîáû æåíùèíû ñàìè çíàêîìèëèñü ñ âàìè
Êàê ñäåëàòü èäåþ êîììåð÷åñêîé
Êàê ñäåëàòü õîðîøóþ ðàñòÿæêó íîã?
Êàê ñäåëàòü íàø ðàçóì çäîðîâûì?
Êàê ñäåëàòü, ÷òîáû ëþäè îáìàíûâàëè ìåíüøå
Âîïðîñ 4. Êàê ñäåëàòü òàê, ÷òîáû âàñ óâàæàëè è öåíèëè?
Êàê ñäåëàòü ëó÷øå ñåáå è äðóãèì ëþäÿì
Êàê ñäåëàòü ñâèäàíèå èíòåðåñíûì?
Êàòåãîðèè:
ÀðõèòåêòóðàÀñòðîíîìèÿÁèîëîãèÿÃåîãðàôèÿÃåîëîãèÿÈíôîðìàòèêàÈñêóññòâîÈñòîðèÿÊóëèíàðèÿÊóëüòóðàÌàðêåòèíãÌàòåìàòèêàÌåäèöèíàÌåíåäæìåíòÎõðàíà òðóäàÏðàâîÏðîèçâîäñòâîÏñèõîëîãèÿÐåëèãèÿÑîöèîëîãèÿÑïîðòÒåõíèêàÔèçèêàÔèëîñîôèÿÕèìèÿÝêîëîãèÿÝêîíîìèêàÝëåêòðîíèêà
|
ʲвÑÏÅ. 1.1 Êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûққà ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқÑòð 1 èç 11Ñëåäóþùàÿ ⇒
ÌÀÇÌҰÍÛ Ê²Ð²ÑÏÅ..................................................................................................................2 1. ÊÅÄÅÍ ²Ñ² ÑÀËÀÑÛÍÄÀҒÛ ÕÀËÛҚÀÐÀËÛҚ-ҚҰҚÛҚÒÛҚ ÛÍÒÛÌÀҚÒÀÑÒÛҚ 1.1 Êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûққà ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòàíàñòàðäûң ûқïàëû.....................................................6 1.2 Êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñ құðàëäàðû æүéåñ³..................................................................................................................9 1.3 Êåäåí ³ñ³ ñàëàñûíäàғû ñûðòқû ñàóäà қûçìåò³í ðåòòåóä³ң òàðèôò³ê åìåñ ðåòòåó øàðàëàðû.............................................................................................16 1.4 Ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð áàðûñûíäàғû òàðèôò³ê æåң³ëä³êòåð ìåí ïðåôåðåíöèÿëàðäû қîëäàíó.....................................................................18
2. ÊÅÄÅÍ ²Ñ² ÑÀËÀÑÛÍÄÀҒÛ ÕÀËÛҚÀÐÀËÛҚ-ҚҰҚÛҚÒÛҚ ÛÍÒÛÌÀҚÒÀÑÒÛҒÛÍÛҢ ҚҰҚÛҚÒÛҚ ÍÅòÇÄÅв 2.1 Õàëûқàðàëûқ êîíâåíöèÿëàð òүñ³í³ã³, ðàòèôèêàöèÿëàó, құқûқòûқ íåã³ç³..26 2.2 Õàëûқàðàëûқ êîíâåíöèÿëàðäû ³ñ æүç³íäå ïàéäàëàíóäûң òәðò³á³..........35 2.3 Õàëûқàðàëûқ óàқûòøà òðàíçèòò³ê æәíå òàñûìàëäàó òóðàëû êåäåíä³ê Êîíâåíöèÿëàð...................................................................................................42 2.4 Êåäåíä³ê îäàқ - êåäåí ³ñ³ ñàëàñûíäàғû õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûғûíûң æàңà êөð³í³ñ³.................................................................48 2.5 Êåäåí ñàëàñûíäàғû Қàçàқñòàí ìåí Ðåñåé Ôåäåðàöèÿñû àðàñûíäàғû ûíòûìàқòàñòûқòûң åðåêøåë³êòåð³................................................................53
ҚÎÐÛÒÛÍÄÛ......................................................................................................62 ÏÀÉÄÀËÀÍÛËҒÀÍ ӘÄÅÁÈÅÒÒÅРҲDz̲.................................................64
ʲвÑÏÅ Òàқûðûïòûң өçåêò³ë³ã³. Êåäåí³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқ ìәñåëåëåð³í³ң òåîðèÿëûқ àñïåêò³ëåð³í çåðòòåóä³ң òåîðèÿëûқ æәíå òәæ³ðèáåë³ê ìàңûçû áàð. Ñåáåá³, îñû àðқûëû êåäåí ³ñ ñàëàñûíäàғû қàç³ðã³ êåçäåã³ әëåìä³ê ïðîáëåìàëàðäû ғàíà òүñ³í³ï қîéìàé, әëåìí³ң әð àéìàғûíäà áîëûï æàòқàí ýêîíîìèêàëûқ äàìó äåңãåé³í³ң åðåêøåë³êòåð³í á³ëå îòûðûï, æàëïû äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң äàìó áàðûñûí, íåã³çã³ áàғûòòàðûí òåðåң òүñ³íóãå ìүìê³íä³ê òóûíäàéäû. Îñû òұðғûäàí àëғàíäà ìåí³ң äèïëîìäûқ æұìûñûìíûң òàқûðûáûíà àðқàó áîëûï îòûðғàí, ÿғíè êåäåí³ñ³ ñàëàñûíäàғû õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқ ìәñåëåëåð³ өçåêò³ ñèïàòқà èå äåï àéòóғà íåã³ç áåðåä³. Әóåëåäå êåäåí³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ ûíòûìàқòàñòûқ әðèíå, õàëûқàðàëûқ ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðìåí өòå òûғûç áàéëàíûñòû. Ñîíäûқòàíäà áұë ìәñåëåëåðä³ á³çäåð îñû òåîðèÿëûқ çåðòòåóä³ң áàñòàïқû òàðàóûíäà àðíàéû қàðàñòûðûï өòïåêï³ç. Àéòà êåòó êåðåê, æàëïû õàëûқàðàëûқ ýêîíîìèêàëûқ ìәñåëåëåðãå қàòûñòû çåðòòåó æұìûñûìåí әéã³ë³ ғàëûìäàð À. Ñìèò, Ä. Ðèêàðäî, Ê. Ìàðêñ, Ô. Ýíãåëüñ, Â. Ëåîíòüåâ ò.á. àéíàëûñқàí áîëàòûí. Áүã³íäå äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқ íåã³ç³í өçàðà áàéëàíûñòû åê³ æүéå, ÿғíè ұëòòûқ øàðóàøûëûқòûң æèûíòûғû ìåí õàëûқàðàëûқ ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàð құðàéäû. Îíûң äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòû áàéëàíûñòûðàòûí á³ðíåøå ýëåìåíòòåð³ áàð. Ìûñàëû, åãåð áұë êàòåãîðèÿғà òåõíèêàëûқ – ýêîíîìèêàëûқ òұðғûäàí қàðàéòûí áîëñàқ, äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң äàìóû æәíå äå àéìàқòûқ äàìóû æàëïû á³ð çàңäûëûққà áàғûíàäû. Қàç³ðã³ êåçäåã³ өíä³ð³ñò³ң ìàòåðèàëäûқ íåã³ç³ ìàøèíà òåõíèêàñû, ұëòòûқ øàðóàøûëûқòûң äàìó äåңãåé³í³ң қàíäàéû áîëñûí, îíûң ìàòåðèàëäûқ – òåõíèêàëûқ áàçàñûíûң íåã³ç³íå áàéëàíûñòû áîëàäû. Ñîíäàé – àқ, қîғàìäûқ құðûëûìíûң ñèïàòû ìåí æåêåëåãåí åðëåðä³ң ұëòòûқ øàðóàøûëûғû, әð ìåìëåêåòò³ң ³øê³ æәíå ñûðòқû ñàÿñàòû - îíûң áàñқà åëäåðìåí ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðûíûң áàғûòûí, äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң әëåóìåòò³ê ýêîíîìèêàëûқ ñèïàòûí êөðñåòåä³.Қàç³ðã³ æàғäàéäà êåç – êåëãåí ìåìëåêåòò³ң ýêîíîìèêàñûíûң äàìóû äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқ áàéëàíûñ àðқûëû ғàíà òîëûқ äåңãåéäå æàí – æàқòû äàìè àëàäû. Äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқ äåãåíäå, òåê á³ð ғàíà қàðàïàéûì áàéëàíûñòû åìåñ әðòүðë³ øàðóàøûëûқ æèûíòûғûíàí òұðàòûí әëåìä³ê ýêîíîìèêàíûң á³ðòұòàñòûғûí қàìòèòûí àëóàí òүðë³, 160-òàí àñòàì òәóåëñ³ç, ýêîíîìèêàëûқ åðê³í á³ðëåñò³êòåðä³ қàðàñòûðó қàæåò. Áұë òұðғûäà, әðèíå әð åë өç³í³ң òàðèõè – ãåîãðàôèÿëûқ, ұëòòûқ, әëåóìåòò³ê – ñàÿñè құðûëûìû áîéûíøà, á³ð – á³ð³íåí åðåêøåëåíåä³. Ұëòòûқ ýêíîìèêàëûқ æүéåëåðä³ң әëåìä³ê ùàðóàøûëûққà á³ðòå – á³ðòå ê³ðó³ қàæåòò³ë³êòåí òóûíäàï îòûð, ñîíäàé – àқ îғàí XX ғàñûðäûң ñîңûíäàғû ғàëàìäûқ çàңäûëûқòàðäûң á³ð³ äåï қàæåò. Áұë çàңäûëûқòàð êөïòåãåí åëäåðäå áîëûï æàòқàí ýêîíîìèêàëûқ æәíå ñàÿñè ðåôîðìàëàðғà, әð åëä³ң ³øê³ êүðäåë³ øåø³ìäåð³íå áàéëàíûñòû ñîë åëäåðä³ң ýêîíîìèêàñûí äүíèåæүç³ë³ê åңáåê áөë³í³ñ³íå èòåðìåëåéä³. Ñîöèàëèñò³ê åëäåðä³ң ýêîíîìèêàñû æàëïû àëғàíäà ñûðòқû әëåìãå æàáûқ áîëäû, ìåìëåêåòò³ê ïðèíöèïò³ óàғûçäàäû, ñîғàí áàéëàíûñòû ұçàқ æûëäàð áîéû ұëòòûқ øàðóàøûëûқòûң àðòòà æәíå á³ð îðûíäà қàëóû áàéқàëäû. Áұíûң өç³ êәñ³ïîðûíäàðäûң ғûëûìè òåõíèêàëûқ өçãåð³ñò³ қàáûëäàóûí, ñîíäàé-àқ, áәñåêåëåñó ìåõàíèçì³í òөìåíäåòò³, àë îë ұñûíûñ ïåí ñұðàíûñ çàңäûëûқòàðûíûң құðàëû. Áүã³íã³ òàңäà àòàëғàí ìәñåëåëåð óàқûò àғûìûíàí êåé³í àðòòà қàëûï îòûð, äåìåê, òàғû äà á³ð ìîéûíäàéòûí қàғèäà: ұëòòûқ ýêîíîìèêàíûң äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң á³ð áөë³ã³ äåï қàðàëóûíûң өç³, îíû ÕÝÊ-òàð ïәí³íäå òåðåң³ðåê қàðàñòûðóғà áàғûòòàéäû. ÕÕ ғàñûðäûң ñîңûíäà әëåìä³ê ýêîíîìèêàíûң íåã³çã³ áàғûòû îíûң ғàëàìäûқ ñèïàò àëóûíäà æәíå áұë øåøó³ ôàêòîð õàëûқàðàëûқ ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðäûң æàңà êåçåң³ áîëûï òàáûëàäû.Ñîíûìåí, әëåìä³ê ýêîíîìèêà – ýêîíîìèêàäàғû æàëïû çàíäûëûқòàðìåí á³ðãå, íàқòûëû áîëûï æàòқàí құáûëûñòàðäû äà çåðòòåéä³.Áұë ғûëûì äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң äàìó åðåêø³ë³ã³í (ұëòòûқ ýêîíîìèêàíû, àéìàқòûқ ýêîíîìèêàëûқ êåң³ñò³êò³) қàðàñòûðàäû. Äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң ïàéäà áîëóû ұçàққà ñîçûëàòûí ïðîöåññ.Àë өíåðêәñ³ï ïåí àóûë øàðóàøûëûғûíûң äàìóû òðàíñïîðòòûқ æәíå ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðäûң қàëûïòàñóûíûң òîëûқ íәòèæåñ³. Äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқ æүéåñ³ áîëñà, äүíèåæүç³ë³ê ñàóäà–ýêîíîìèêàëûқ, қàðæûëûқ æәíå ғûëûìè –òåõíèêàëûқ áàéëàíûñòàðäû á³ðòұòàñ ìàқñàòқà á³ð³êò³ðåä³.Ұëòòûқ ýêîíîìèêàíûң äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқïåí қîñûëóûíûң өç³íä³ê åðåêøåë³êòåð³ áàð.Êåç êåëãåí ìåìëåêåòò³ң (ìåéë³, îë үëêåí íåìåñå ê³ø³ áîëñûí) ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñ æүéåñ³íäåã³ åң ñåç³ìòàë òұñû-îíûң ýêîíîìèêàëûқ ñàÿñàòòàғû, ÿғíè õàëûқàðàëûқ áàéëàíûñòàð æүéåñ³íäå àòқàðûï îòûðғàí қûçìåò³íäå.Áұäàí қîғàìíûң ³øê³ æàғäàéû, îíûң әëåóìåòò³ê –ýêîíîìèêàëûқ æәíå ñàÿñè áàғûòû, ìәäåíè áàéëûғû æàí-æàқòû êөð³íåä³.Қàç³ðã³ êåçäå êåç êåëãåí ìåìëåêåòò³ң ñûðòқû çêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñû, îíûң êөëåì³, құðûëûìû, îë áàéëàíûñòàðäûң áåéíåñ³ áàðëûғû – ұëòòûқ øàðóàøûëûқòûң äүíèåæүç³ë³ê áàéëàíûñòàғû äåңãåé³í êөðñåòåä³.Äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң әð æүéåñ³íäå ìåìëåêåò àðàñûíäà êүðäåë³ áàéëàíûñòàð æәíå құðàìà –қàéøûëûқòàð áîëûï òұðàäû. Äåãåíìåí, өíä³ð³ñò³ң êëàññûêàëûқ êàïèòàëèñò³ê әä³ñ³ өç³í³ң äàìó çàңäûëûқòàðûíäà ұëòòûқ øåêàðàäàí øûғûï õàëûқàðàëûқ äåңãåéãå æåòò³Êåäåí қûçìåò³í³ң íûøàíäàðû ñàóäàìåí á³ðãå ïàéäà áîëäû. Ñûðòқû ñàóäà áàéëàíûñòàðû òóðàëû ìәë³ìåòòåð Åæåëã³ Ìûñûðäà á.ç.á. 3-ìûңæûëäûқ åñêåðòê³øòåð³íäå êåçäåñåä³. Êåðóåí ñàқøûëàðûí ұñòàóғà æұìñàëàòûí øûғûíäû áîëàøàқòàғû êåäåí àëûìäàðûíûң àðғû òåã³ ³ñïåòò³ åðåêøå àëûìäàð àóûñòûðäû. Áåëã³ë³ á³ð èåë³êòåðä³ң қîæàéûíäàðû êåðóåíäåðä³ң òîíàëóäàí қîðғàëóûíà êåï³ëä³ê áåð³ï, òè³ñ³íøå àқû àëäû. Қàçûíà үø³í àқøà òàáóäûң ìұíäàé òәñ³ëäåð³í ìåìëåêåò ïàéäà áîëғàí êåçäå á³ðòå-á³ðòå қàëàëàð äà қàáûëäàäû. Қàëàëàðäûң өñó³íå áàéëàíûñòû әê³ìø³ë³ê ïåí ïîëèöèÿғà қàæåòò³ë³ê òóäû. Îëàðäû ұñòàó үø³í òүðë³ ñàëûқòàð ìåí àëûìäàð, ñîëàðäûң ³ø³íäå ñàóäàäàí, òàóàðëàðäû àëûï өòóäåí, ñîíäàé-àқ, ñàóäà æàñàó êåç³íäå àÿëäàғàí áîëñà, қîéìàëàðäû ïàéäàëàíғàíû үø³í àëûìäàð áåëã³ëåíä³. Êåé³í қîéìàëàð òåң³ç êåìåæàéëàðûíäà äà îñûíäàé ìàқñàòïåí ñàëûíà áàñòàäû, îëàðäà ê³ðåë³ê æәíå әêåë³ì áàæäàðû àëûíäû. Êåäåí îäàғû - á³ðíåøå êåäåí àóìàқòàðûíäà êåäåí áàæäàðû òîëûқ æîéûëғàí êåçäå îíû á³ð àóìàқïåí àëìàñòûðûï, ñûðòқà á³ðûңғàé êåäåí òîñқàóûëûí æàñàó. Áàæäàð æәíå ñàóäàíû ðåòòåó æөí³íäåã³ áàñқà äà øåêòåó øàðàëàðû îäàқòûң құðàìäàñ àóìàқòàðû àðàñûíäàғû áүê³ë ñàóäà áîéûíøà íåìåñå îñû àóìàқòàðäà өíä³ð³ëãåí òàóàðëàð áîéûíøà òîëûқ æîéûëàäû. Åâðîïà әêîíîìèêàëûқ қàóûìäàñòûғû, Îðòàëûқ Àôðèêà Êåäåí æәíå ýêîíîìèêàëûқ îäàғû æәíå áàñқàëàð îñûíäàé îäàқòàðäûң үëã³ëåð³ áîëûï òàáûëàäû. Õ²Õ ғàñûðäûң 50-60 æûëäàðûíäà äүíèåæүç³ë³ê íàðûқ òåç äàìûï, әëåìä³ê өíä³ð³ñò³ң äàìóûíûң æåäåëäåó³íå ûқïàë åòò³.1917 æûëäàðäà äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқ åê³ æүéå àóқûìûíäà äàìûäû.Áұë, á³ð æàғûíàí, өíä³ð³ñò³ê әä³ñò³ң æåêå íåìåñå àðàëàñ òүð³ áîëñà, åê³íø³ æàғûíàí, ìåìëåêåòò³ê ìåíø³ê æàғäàéûíäà îëàðäûң өçàðà áàéëàíûñ æàñàóû åä³. Әðèíå, äүíèåäүç³ë³ê øàðóàøûëûқòûң áұë åê³ òүð³ êүðäåë³ áàéëàíûñòà äàìûäû. Äүíèåæүç³ë³ê ñîöèàëèò³ê æүéåí³ң ûäûðàóûíà áàéëàíûñòû ãåîñàÿñè êåң³ñò³êòå үëêåí өçãåð³ñòåð áîëäû.Ñîëòүñò³ê ïåí Îңòүñò³êò³ң áұðûңғû áàéëàíûñû қàéòà æàңғûðäû.Îë áàéëàíûñòàðäûң қàíäàé áîëóûí áîëàøàқ êөðñ åòåä³. Áåëã³ë³ á³ð íәðñå, øàðóàøûëûқòûң äұðûñ äåңãåéäå äàìóûíûң åê³ áàñòàìàñû áàð: á³ð³íø³äåí, ìåìëåêåòàðàëûқ ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðäûң îáúåêòèâò³ қàæåòò³ë³ã³; åê³íø³äåí, äàìó áàðûñûíäà åê³ æàқòûң äà өçàðà қûçûғóøûëûғû. Áұíäàé áàñòàïқû ýëåìåíòòåðñ³ç õàëûқàðàëûқ қàðûì-қàòûíàñ ïåí ûíòûìàқòàñòûқòûң áîëóû ìүìê³í åìåñ. Áұëàðғà: áàғà çàңû, ұñûíûñ ïåí ñұðàíûñòûң òүé³ñó çàңû, óàқûòòû үíåìäåó æәíå ñîғàí áàéëàíûñòû åңáåêò³ áөëóä³ң òåðåңäåó çàңûäàðû æàòàäû. Áұë çàңäàð ұëòòûқ øàðóàøûëûқòû äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûққà, ÕÝÁ –ãå ê³ðóãå èòåðìåëåéä³. Øàðóàøûëûқ өì³ðä³ èíòåðíàëèçàöèÿëàó ìәñåëåñ³ á³ðíåøå ðåò êөòåð³ëä³.Îíûң íåã³çã³ êүø³ òåõíîëîãèÿëûқ ðåâîëþöèÿ åä³. Әðèíå, èíòåðíàëèçàöèÿëàó áàðûñûíäà åëäåð àðàñûíäàғû áàéëàíûñòàð æûëæûìàéäû, әð³ êүðäåëåíå òүñåä³. Ñûðòқû ñàóäà, òàóàð àéûðáàñòàó, áàñқà äà æàңà ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñ òүðëåð³ìåí òîëûқòûðûëàäû.Áұëàð àâòîìàòòû òүðäå өçäåãåííåí ³ñêå àñïàéäû, ñîíäàé-àқ ñàÿñè ³ñ-қèìûëìåí êåäåðã³ëåðä³ æîéìàñà, á³ðòå-á³ðòå ұëòòûқ øàðóàøûëûқòà õàîñ òóûíäàéäû. Әðèíå, әð ұëòòûқ øàðóàøûëûқ өç³íå òàáûñ әêåëåò³í àéûðáàñ òүð³íå ұìòûëóû êåðåê. Áұíäàé áàéëàíûñòàðäû ұéûìäàñòûðóäà ìåìëåêåò өç³íå òàáûñ òүñåò³í æàғûí îéëàñòûðàäû.Àë áұë òåê äàéûí өí³ì àéûðáàñòàóғà ғàíà æүçåãå àñóû ìүìê³í. Ñîíäûқòàí өíä³ð³ñêå åң àëäûìåí á³ë³êò³ ìàìàííûң, ғàëûìíûң, èíæåíåðä³ң êүðäåë³ åңáåã³í қàæåò åòåä³.Òåê ñîíäà ғàíà әð ұëòòûқ ýêîíîìèêàíûң ýêîíîìèêàíûң õàëûқàðàëûқ ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàð æүéåñ³íäå äåãåí òåң құқûқòûғû ñàқòàëàäû. Ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðäûң äàìó қàðқûíûíûң êүøåþ³: ýêîíîìèêàëûқ ñàÿñè, ìәäåíè, әñêåðè, ýêîíîìèêàëûқ ò.á. áàðëûқ ñôåðàäà õàëûқàðàëûқ áàéëàíûñòûң íåã³ç³í òåðåíäåòå òүñåä³.Á³ðàқ áұë ôîðìóëà òүãåë åìåñ:áұë áàéëàíûñòàðäûң ñàïà æàғûíàí áîëóû қàæåò.Ìûñàëû, åãåð á³ð æàғû øèê³çàò æәíå ýíåðãèÿ, åê³íø³ æàғû äàéûí өí³ì àéûðáàñòàñà, áұë æàғäàéäà åê³ åë òåïå –òåíä³êòå äàìè àëìàéäû.ñåáåá³ өçàðà òåң òүñåò³í áàçàñû æîқ.Îñûíäàé қàðàìà-қàéøûëûқ á³ðòå-á³ðòå ýêîíîìèêàëûқ, ñîäàí ñîң ñàÿñè òүñ³íáåóø³ë³êêå әêåëåä³. Ñîíûìåí, ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñ «åê³ ôóíêöèÿëûқ» á³ðëåñò³êòå êөð³íåä³. Áұë, á³ð æàғûíàí, æàëïû ñàÿñè, ãëîáàëäû, àë åê³íø³ æàғûíàí, ұëòòûқ, õàëûқ øàðóàøûëûғû àñïåêò³äå êөð³íåä³. Әëåìä³ê ýêîíîìèêà íåìåñå äүíèåæүç³ë³ê øàðóàøûëûқ áîëûï ұëòòûқ øàðóàøûëûқòàð æèûíòûғû òàáûëûäû. Îë үçä³êñ³ç қîçғàëûñòà æәíå өñó үñò³íäå áîëàäû. Өçàðà êүðäåë³ áàéëàíûñòàðäûң íәòåæåñ³íäå á³ð - á³ð³íå қàðàìà – қàéøû, á³ðàқ òà á³ðòұòàñ әëåìä³ê ýêîíîìèêàëûқ æүéå қàëûïòàñòûðàäû. Äèïëïîìäûқ æұìûñòûң ìàқñàòû: êåäåí³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқ ìәñåëåëåð³í³ң òåîðèÿëûқ àñïåêò³ëåð³í ñàðàëàó àðқûëû қàç³ðã³ êåçäåã³ êåäåí ñàëàñûíäàғû õàëûқàðàëûқ құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқ ìәñåëåëåð³í³ң ìәí³í àøûï êөðñåòó áîëûï òàáûëàäû æәíå äå õàëûқàðàëûқ íîðìàòèâò³ê àêò³ëåðä³ң қîëäàíó àÿñûíäàғû åðåêøåë³êòåð³í òàëäàó áîëûï òàáûëàäû. Àòàëғàí ìàқñàòòàðғà æåòó үø³í ìûíàäàé ì³íäåòòåð қîéûëàäû: -êåäåí³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқòûң ìàңûçäûëûғûí àíûқòàó; -êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқòûң ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòàíàñòàðäûң ûқïàëûí òàëäàó; -êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñ құðàëäàðû æүéåñ³í³ң åðåêøåë³êòåð³í àéқûíäàó àðқûëû êåäåí ³ñ³ ñàëàñûíäàғû õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқòûң ìәí³ ìåí ìàңûçûí àéқûíäàó êөçäåë³ï îòûð. Äèïëîìäûқ æұìûñ åê³ áөë³ìíåí òұðàäû. Á³ð³íø³ áөë³ìäå êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûққà ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòàíàñòàðäûң ûқïàëû òàëäàíûï, ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñ құðàëäàðû æүéåñ³ ñàðàëàíäû æәíå äå êåäåí ³ñ³ ñàëàñûíäàғû ñûðòқû ñàóäà қûçìåò³í ðåòòåóä³ң òàðèôò³ê åìåñ ðåòòåó øàðàëàðû ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð áàðûñûíäàғû òàðèôò³ê æåң³ëä³êòåð ìåí ïðåôåðåíöèÿëàðäû қîëäàíó ìәñåëåëåð³ қàðàëäû. Åê³íø³ áөë³ìäå êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûқòûң құқûқòûқ íåã³çäåð³ òàëäàíäû, àòàï àéòқàíäà õàëûқàðàëûқ êîíâåíöèÿëàð òүñ³í³ã³, ðàòèôèêàöèÿëàó, құқûқòûқ íåã³ç³, õàëûқàðàëûқ êîíâåíöèÿëàðäû ³ñ æүç³íäå ïàéäàëàíóäûң òәðò³á³, êåäåí ñàëàñûíäàғû Қàçàқñòàí ìåí Ðåñåé Ôåäåðàöèÿñû àðàñûíäàғû ûíòûìàқòàñòûқòûң åðåêøåë³êòåð³ æәíå ò.á. ìәñåëåëåð òåîðèÿëûқ òұðғûäàí çåðäåëåíä³.
I. ÊÅÄÅÍ ²Ñ² ÑÀËÀÑÛÍÄÀҒÛ ÕÀËÛҚÀÐÀËÛҚ-ҚҰҚÛҚÒÛҚ ÛÍÒÛÌÀҚÒÀÑÒÛҚ Êåäåí ³ñ³ ñàëàñû áîéûíøà õàëûқàðàëûқ-құқûқòûқ ûíòûìàқòàñòûққà ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòàíàñòàðäûң ûқïàëû Қàç³ðã³ òàңäà әëåì өçàðà áàéëàíûñòû àäàìäàð øàðóàøûëûқ қûçìåò³í³ң àðíàñû. Äåìåê êåç êåëãåí ýêîíîìèêàëûқ æàқñû ұéûìäàñòûðûëғàí ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қûçìåòò³ң á³ð òүð³ áîëûï òàáûëàòûí ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð ìåìëåêåò àðàëûқ øàðóàøûëûқ қàòûíàñòàð æèûíòûғûíñûç òîëûққàíäû äàìè àëìàéäû. «Ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð» (ÑÝҚ) òүñ³í³ã³ 1987 æûëû ïàéäà áîëäû. Áàñқàðó æүéåñ³í³ң àóûñó êåðåêò³ã³íå æәíå ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ ðåôîðìàëàðäûң æүçåãå àñóûíà ïàéäà áîëûï, îëàðäûң êåëåñ³äåé ñàíäàð òóûíäàäû: á³ð³íø³äåí ñûðòқû ñàóäàíû îðòàëûқòàíäûðó, åê³íø³äåí êәñ³ïîðûí äåңãå³әíäåã³ ìåìëåêåòàðàëûқ ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қûçìåòêå ñûðқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàðғà өòó³. Íәòèæåñ³íäå ÑÝҚ æәíå ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð àòòû åê³ òүñ³í³ã³ қàëûïòàñòû[11],15á Áàñқàðó æүéåñ³í³ң àóûñó êåðåêò³ã³íå æәíå ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ ðåôîðìàëàðäûң æүçåãå àñóûíà ïàéäà áîëûï, îëàðäûң êåëåñ³äåé ñàíäàð òóûíäàäû: á³ð³íø³äåí ñûðòқû ñàóäàíû îðòàëûқòàíäûðó, åê³íø³äåí êәñ³ïîðûí äåңãå³әíäåã³ ìåìëåêåòàðàëûқ ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қûçìåòêå ñûðқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàðғà өòó³. Íәòèæåñ³íäå ÑÝҚ æәíå ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð àòòû åê³ òүñ³í³ã³ қàëûïòàñòû. Ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð ғûëûìè òåõíèêàëûқ ñàóäà өíä³ð³ñò³ê әð³ïòåñò³ê æәíå қàðæû âàëþòàëûқ қàòûíàñòàð íûñàíûí ³ñêå àñûðóäàғû ìåìëåêåò àðàëûқ қàòûíàñòàð. ÑÝҚ ìåìëåêåò àðàëûқ ñàóäà ýêîíîìèêàëûқ ғûëûìè òåõíèêàëûқ әð³ïòåñò³êò³ң íûñàíûíäàғû құðàëäàðìåí әä³ñòåð æèûíû ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòà ýêîíîìèêà ìåí ñàÿñè, êîìåðöèÿ ìåí äèïëîìàòèÿ, өíä³ð³ñò³ê өíåðêәñ³ïïåí ñàóäà, ғûëûìè çåðòòåó ìåí қàðæû ïðèíöèïò³ê êîìåðöèÿëàðû àéқûíäàëàäû. Ìåìëåêåòàðàëûқ ìàқñàòûíûң áàғûíûøûíäàғû øàðóàøûëûқ қûçìåò³ ñóüáåêò³ëåð æүçåãå àñûðóìåí á³ðãå, îëàð өíä³ð³ñ³í³ң äàìó ôàêò³ð³ìåí æàғäàéûí, ñîíûìåí қàòàð қîñûëó òәñ³ëäåð³í àíûқòàéäû. [16],19á Áåëã³ë³ õàëûқàðàëûқ құқûқòàðìåí ì³íäåòòåðä³ æåêåëåóø³ æәíå өíä³ð³ñò³ê қûçìåòò³ õàëûқàðàëûқ øàðóàøûëûқ êåí³ñ³íäåã³ ұéûìäàñòûðóøûëûқ қàá³ëåò³ áàð, êåðåêò³ êàïèòàëäû æåêåëåóø³ øàðóàøûëûқ á³ðë³êòå ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàðäûң ñóáúåêò³ëåð³ áîëûï òàáûëàäû. Ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàð òүðëåð³íå қàòûñòû: 1. Ñûðòқû ñàóäà қûçìåò³ – áұë èíòåëëåêòóàëäûқ қûçìåò êөðñåòê³øòåð³ìåí àқïàðàò, қûçìåò, òàóàðäû õàëûқàðàëûқ àëìàñó ñàëàñûíäàғû êәñ³ïêåðë³ã³. 2. Өíä³ð³ñò³ê îïåðàöèÿ – òåõíîëîãèÿëûқ áөë³í³ñ³í³ң әðòүðë³ ïðîöåñòåã³ á³ð-á³ð³ìåí êîíñòðóêòèâò³ áàéëàíûñòû øåòåë әð³ïòåñòåð³í³ң àðàñûíäàғû қàóûìäàñòûқòûң ôîðìàñû. 3. Õàëûқàðàëûқ èíâåñòèöèÿëûқ қàóûìäàñòûқ – ìàòåðèàëäûқ òåõíèêàëûқ ñèïàòòà æәíå қàðæûëûқ êүøòåðä³ á³ð³êò³ðó íåã³ç³íäåã³ øåòåë әð³ïòåñòåð³í³ң әðåêåò ôîðìàñû. 4. Âàëþòàëûқ æәíå қàðæû êðåäèòò³ê îïåðàöèÿëàð – õàëûқàðàëûқ åñåïòåó æүéåñ³íäåã³ ñûðòқû ñàóäà òөëåìäåð³í æәíå ³øê³ âàëþòàëûқ íàðûққà қûçìåò êөðñåòóä³ң қàðæû êðåäèòò³ê ñôåðàñûíäàғû ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қûçìåòò³ң ñïåöèôèêàëûқ òүð³. ҚÐ Үê³ìåò³ ìåí ҚÐ-äàғû ÑÝҚ-ò³ îäàí әð³ äàìûòóäûң áàñûì áàғûòòàðû ìåí ñòðàòåãèÿëûқ ìàқñàòòàðû àíûқòàëғàí: 1. Ýêñïîðòòûқ ïîòåíöèàëûí äàìûòó, îғàí қîñà құðûëûìûí æåò³ëä³ðó, ғûëûìäûқ өí³ì áөë³ã³í ұëғàéòó æәíå áәñåêåëåñò³ê êөðñåòê³ø³í àðòòûðó; 2. Ìèêðîäåңãåéäå (ýêñïîðòòàóøûëàðғà ñàëûқòûқ æåң³ëä³êòåð,àëìàñòûðóøû æәíå ýêñïîðòòû ûíòàëàíäûðóäûң ìåìëåêåòò³ê ìåõàíèçì³í äàéûíäàó, ñîíûìåí қàòàð ìàêðîäåңãåéäå ìåìëêåòò³ê èíâåñòèöèÿëàðìåí øåòåë íåñèåëåð³í îðíàëàñòûðó ìåõàíèç³ì³íå ñәéêåñ ýêñïîðòòûқ áàæäàð ê³ð³ñ³í³ң áөë³ã³í қîëäàíó æîëûìåí äàéûíäàó; 3. ÑÝҚ-ò³ң қàç³ðã³ çàìàíғû өíä³ð³ñò³ê æәíå қàðæû ýêîíîìèêàëûқ құðûëûìûí қàëûïòàñòûðó; 4. Ñàÿñè-ýêîíîìèêàëûқ қàó³ïòåí ñàқòàíäûðóäûң èíñòèòóòòàðûí қàëûïòàñòûðó; 5. Ìåìëåêåòò³ң ýêñïîðòòûқ áàçàñûí êүøåéòóãå áàғûòòàëғàí,өíä³ð³ñò³ң íåã³çã³ құðàëäàðûí қàìòàìàñûç åòó ïðîöåñ³í³ң ìîäåðíèçàöèÿñû æәíå ýêîíîìèêàíûң құðûëûìûí өëøåó ìàқñàòûíäàғû èìïîðòòû ðàöèîíàëèçàöèÿëàó; 6. ÑÝҚ-ң ҚÐ-íäà òұðàқòûëûғûí қàìòàìàñûç åòó æәíå áұë ìàқñàòòàðғà æåòó үø³í әëåìä³ê æәíå ³øê³ íàðûқ êîíþíêòóðàñûíûң àóûñóûíà ñәéêåñ ìåìëêåòò³ê ðåòòåó ìåõàíèç³ì³í³ң æàңà ýëåìåíòòåð³í³ң қàéòà қàðàó æәíå қîëäàíûñòàғû өçãåðòóä³ áîëæàéäû. Ұëòòûқ – ñûðòқû ýêîíîìèêàíûң ñòðàòåãèÿñûíûң òàңäàóûíà åëäåã³ æàëïû ýêîíîìèêàëûқ æàғäàé ñîíäàé-àқ әëåìä³ê øàðóàøûëûқ áàéëàíûñòàðäûң èíòåðíàöèîíàëèçàöèÿñûíäàғû òåíäåíöèÿ ìàңûçäû ûқïàë åòåä³. Îñû øàðòòàðäà êåç êåëãåí ìåìëåêåòòåðä³ң ìàêðîýêîíîìèêàëûқ ñòðàòåãèÿñû, ìåìëåêåòò³ң ýêîíîìèêàëûқ ñàÿñàòûíûң ÑÝҚ-ң ìàңûçäûëûғû ìåí àíûқòàëàòûí ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ ôàêòîðëàðäûң êүøò³ әñåð³í êөðåä³. Îëàðäûң ñàíûíà әëåì íàðûғûíäà áәñåêåëåñò³êò³ң àñқûíóûíà, òөëåì áàëàíñòàðûíûң өñ³ï áàðà æàòқàí òåңñ³çä³ã³, êөï åëäåðä³ң ñûðòқû қàðûçû, æåêå åëäåð³íäåã³ ýêîíîìèêàëûқ æәíå ñàÿñè òұðàқñûçäûғû æàòқûçûëàäû[14],11á Áұë ôàêòîðëàðäû әðåêåò åòó³ ìåìëåêåòò³ң ñûðòқû ñàóäàäàғû òұðàқòû әðåêåòòåñó³íäå 2 áàғûòòû: ëèáåðàëèçì ìåí ïðîòåêöèîíèçìä³ òóäûðàäû. Áåëã³ë³ áîëғàíäàé, ïðîòåêöèîíèçì – ³øê³ íàðûқòû қîðғàóғà áàғûòòàëғàí ìåìëåêåòò³ң ñàÿñàòû, ëèáåðàëèçì (ôðèòðåäåðñòâî) ³øê³ íàðûққà øåòåëä³ê òàóàðëàð, êàïèòàëäàð, æұìûñøû êүøòåð³íå æàéäàðûëûқ ìàқñàòқà èå, ÿғíè ³øê³ íàðûқòàғû áәñåêåëåñò³êò³ àðòòûðàäû. Ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ қàòûíàñòàðäû æәíå áàñқàðó ìәñåëåëåð³ Êîíñòèòóöèÿìåí, ҚÐ Ñàëûқ æәíå Êåäåí êîäåêñòåð³ìåí, «Ëèöåíçèÿëàó òóðàëû» «Ñåðòèôèêàòòàó òóðàëû», «Èíâåñòèöèÿëàð òóðàëû», «Àðíàéû ýêîíîìèêàëûқ àéìàқòàð òóðàëû», «Âàëþòàëûқ ðåòòåó òóðàëû» çàңäàðûìåí æәíå áàñқà äà құқûқòûқ àêò³ëåðìåí æәíå ҚÐ Үê³ìåò³í³ң қàóëûëàðûìåí ðåòòåëåä³. Ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ áàñқàðó îðãàíäàðûíûң ò³êåëåé ìүøåëåð³íå èíäóñòðèÿ æәíå ñàóäà ìèíèñòðë³ã³, áþäæåòò³ê ýêîíîìèêà æîñïàðëàó ìèíèò³ñòðë³ã³, êåäåíä³ê áàқûëàó êîìèòåò³, ҚÐ қàðæû ìèíèñòðë³ã³íå æàòàäû. Èíäóñòðèÿ æәíå ñàóäà ìèíèñòðë³ã³í³ң àòқàðàòûí қûçìåò³, ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ áàñқàðó ³ñ³í үéëåñò³ð³ï ðåòòåó áàñқàäà îðûíäàóøû áàñқàðìàëàð ұñûíûñòàðû áîéûíøà ìåìëåêåòò³ê ñûðòқû ñàóäà ñàÿñàòûí қàìòûï îíû äàìûòó. [12],25á Áþäæåòò³ê æîñïàðëàó æәíå ýêîíîìèêà ìèíèñòðë³ã³ ÑÝҚ ғà òè³ñò³ áàñқàäà қàòûñòû ìèíèñòðë³êòåðìåí âåäîìàñòàëàð òөìåíäåã³äåé æұìûñòàð àòқàðàäû: - ýêîíîìèêàëûқ ñàÿñàòòû қàëûïòàñòûðó ұñûíûñòàðûí òàëäàï æàñàï, ÒÌÄ æәíå ÅóðÀçÝҚ åëäåð³ìåí á³ð³ã³ï ñûðòқû ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðäû äàìûòó; - ðåñïóáëèêàëûқ áþäæåò åñåá³íåí áîëàòûí ³ð³ èíâåñòèöèÿëûқ æîáàëàðäû òàғàéûíãäàï ðåòòåó, èíâåñòèöèÿëûқ ñàÿñàòòûң íåã³çã³ áàғûòòàðûíà òàëäàó æàñàó, øåòåë èíâåñòèöèÿëàðûí қàòûñòûðó; - ÅóðàçÝҚ æәíå ÒÌÄ ìåìëåêåòòåð³ìåí áîëàòûí ýêîíîìèêàëûқ áàéëàíûñòàðûìåí өçàðà ìåìëåêåòàðàëûқ êåë³ñ³ìøàðòòàðäû äàéûíäàï áåê³òó; - ÑÝҚ ұñûíûñòàðûí ìåõàíèçì³í ðåòòåó, өì³ðãå қàæåòò³ òîâàðëàðäû ýêñïîðòòàó êâîòàëàðûí àíûқòàóû; - ҚÐ íûң ýêîíîìèêàñûíãäà øåòåë êàïèòàëûí ïàéäàëàíãóäû, àқøà íåñèå ñàÿñàòûí áàғäàðëàóäû òөëåìä³ê áàéëàíûñòàðäû қàëûïòàñòûðó. Êåäåíä³ê áàқûëàó êîìèòåò³í³ң àòқàðàòûí қûçìåòòåð³: - ҚÐ íûң ýêîíîìèêàïëûқ қûçûғóøûëûқòàðûí қîðғàï ýêîíîìèêàëûқ қàó³ïñ³çä³ã³í өç қàðàìàғûíà àëàäû; - êåäåíä³ê øåêàðàäàí өòåò³í òàóàðëàðғà çàңäûëûқòàðäû äұðûñ æүðã³çó; - êåäåíä³ê ðåòòåó æұìûñòàðûíäà қàðæû қîëäàíó; - êåäåíä³ê áàқûëàó æәíå êåäåíä³ê құæàò òîëòûðó; - ÑÝҚ ñûðòқû ñàóäà êåäåíä³ê ñàíàқ æүðã³çó; - êåäåíãå áàéëàíûñòû ҚÐíûң øåòåëä³ê ì³íäåòòåìåëåð³í³ң îðûíäàëóûí қàäàғàëàó. ÑÝҚ ò³ áàñқàðóäà îíûң ìàңûçäûëûғûí ìåìëåêåò äåңãåé³íäå ðåòòåóäå áàñқàäà îðûíäàóøû áèë³êòåð ìàңûçäû, îëàð: - Ñûðòқû ³ñòåð ìèíèñòðë³ã³. - Á³ë³ì æәíå ғûëûì ìèíèñòðë³ã³ - Òðàíñïîðò æәíå êîìóíèêàöèÿ ìèíèñòðë³ã³ - Ñàóäà-өíä³ð³ñò³ê ïàëàòàëàðû Ìåìëåêåòò³ê åìåñ ұéûìäàð àðàñûíäà ÑÝҚ - ò³ң äàìóûíà әñåð áåðóø³ ұéûì қàòàðûíà өíåðêәñ³ï ñàóäà ïàëàòàëàðû æàòàäû. Îëàðäûң құðûëóû ñåáåïòåð³ åë³ì³çä³ң ýêîíîìèêàñûíûң äàìóûíà, әëåìä³ê øàðóàøûëûқ æүéåñ³í³ң êөï ñàëàëûғû, өíä³ð³ñò³ң áүã³íã³ êүí òàëàáûíà æәíå ñàóäà èíäóñòðèÿñûí æîñïàðëàó қàæåòò³ë³ã³. Ñàóäà-өíä³ð³ñò³ê ïàëàòàëàð êåëåñ³äåé ôóíêöèÿëàðäû àòқàðàäû: - Қàçàқñòàí Ðåñïóáëèêàñûíäà íåìåñå øåòåëäåðäå îòàíäûқ êәñ³ïêåðëåð ìåí êәñ³ïîðûíäàðғà ñàóäà қàðæûëûқ ìүääåëåð³í æүçåãå àñûðóғà êөìåê êөðñåòó; - Ìåìëåêåò ïåí êәñ³ïêåðë³ê қûçìåò ñóáúåêò³ëåð³ àðàñûíäà өçàðà әðåêåòòåñò³êò³ ұéûìäàñòûðó; - Êәñ³ïêåðë³ê қûçìåòêå êàäðëàðäû äàéûíäàó æәíå á³ë³ì æүéåñ³í äàìûòóғà ûқïàë åòó; - Àқïàðàòòûқ қûçìåò êөðñåòó; - Îòàíäûқ òàóàðëàð ìåí қûçìåòòåð ýêñïîðòûíûң äàìóûíà ûқïàë åòó; - Øåòåëä³ê ôèðìàëàð ìåíұéûìäàðғà ñàóäàëûқ қûçìåò êөðñåòóä³ æүçåãå àñûðó үø³í қûçìåò êөðñåòó.
Date: 2015-11-14; view: 1760; Íàðóøåíèå àâòîðñêèõ ïðàâ |