Церебралды сал ауру жағдайындағы қозғалыс ақауының құрылымы

Барлық церебралды ауру қалыптарына қатысты қозғалыс аппаратының жалпы бұзылыстарын анықтауға болады:

1. Орталық сал ауруы және парездер. Орталық сал ауруы деп ырықты қозғалыстарды мүлдем орындай алмау аталады. Парез - сал ауруының әлсіз көрінісі, ол ырықты қозғалыстарды орындау мүмкіндігінің шектелінуімен сипатталады.

Бұзылыстың таралуына байланысты церебралды сал ауруының 4 түрі анықталады:

1) тетраплегия - аяқ-қолдардың жалпы зақымдануы;

2) диплегия - аяқтардың немесе қолдардың зақымдануы;

3) гемиплегия - дененің не оң, не сол жағының зақымдануы;

4) моноплегия - сирек кездесетін тек бір аяқтың немесе бір қолдың
зақымдануы.

2. Бұлшық еттер тонусының бұзылыстары. Кез келген қозғалыс актіне
қалыпты бұлшық еттер тонусы қажет. Церебралды сал ауруы кезінде бұлшық
еттер тонусы жоғарылайды.

3. Сіңірлік және периосталдық рефлекстердің жоғарылауы /гиперрефлексия/.
Мұндай гиперрефлексия пирамидалдық жолдардың зақымдануын
анықтайды.

4. Синкинезиялар /біріккен қозғалыстар/. Синкинезиялар - ырықты
қозғалыстармен қатар жүретін ырықсыз қозғалыстар.

5. Бірін-бірі толықтыратын түзету рефлекстерінің жеткіліксіз дамуы. Бұл рефлекстердің жетілмеуі бала денесі мен басын қажетті күйде үстап тұра
алмауына себеп болады.

6. Тепе-тенділік және қозғалыс бағыттылықтары рефлекстерінің
қалыптаспауы. Дене тепе-теңділігінің және қозғалыс бағыттылықтары
бұзылыстары ақаулық жүруде көрініс табады /церебралды сал ауруларының түрлі қалыптарында байқалады/.

7. Қозғалыстарды сезу бұзылыстары. Қозғалыс функцияларының дамуы
қозғалыстарды сезумен тығыз байланысты. Қозғалыстарды сезу бұлшық
еттерде, сіңірлерде, оларды байланыстыратын сіңірлерде орналасқан
рецепторлар арқылы іске асырылады.

8. Зорлықпен орындалатын қозғалыстар. Оларға тремор да жатады.

9. Қорғаныс рефлекстері. Пирамидалық жүйенің зақымдану белгілеріне орталық сал ауруы көрініс табатын қорғаныс рефлекстері жатады. Қорғаныс рефлекстері - тітіркендіру арқылы сал ауруына шалдыққан аяқ-қолдарды бүгу немесе қалыпқа келтіруде көрініс табатын ырықсыз
қозғалыстар.

10. Бұзылыстарға ұшыраған рефлекстер. Бұл рефлекстер пирамидалық

жүйенің зақымдану негізінде дамитын орталық /спастикалық/ сал ауруының
синдромын құрайды.

11. Позотоникалық рефлекстер. Бұл рефлекстер туа біткен

Шартсыз рефлекторлық қозғалыс автоматтандыруларына жатады. Позотоникалық рефлекстерге шытырманды-тоникалық, ассиметриялы-тоникалық мойын, симметриялы-тоникалық мойын рефлекстері жатады.