Алдршсн җаңһрч Басңга Мукөвүн.

Басңга Мукөвүн Харухса улусин Харухса әәмгт (өдгә цагин Яшкульск района Утта селән) 1878 җил угатя күүнә бүлд төрсмн. Бичкнәсн авн Мукөвүн баячудт заргдад, эднә мал хәрүлдг билә.Әәмгүд эргҗ йовад, көвүн хальмг тууль, ду, үлгүр соңсдг бәәҗ.Нег һазра җаңһрчин дуулдг дуд энүнә седклд төөнрҗ үлддг билә. Мукөвүн «Җаңһр» келдг дасх сана зүүв. «Җаңһрин» баатрмудын зөргнь, эднә цаһан седкл көвүнә зүркинь авлв.

Эк, эцкнь өңгрснә хөөн эн Иҗл тал һарч, эгч болн күргн ахиннь герт бәәсмн. Арвн хойрта насндан күндәр гемтәд, удандан эдгсмн. Тер гемәс цеерләд, энүг селәнә захд бәәсн ишкә герт әмтнә шиидврәр һанцараһинь үлдәсмн. Киитн үвләр сар шаху хонгт энүг эгчнь хулхаһар далд хәләҗ асрв.

Тер гемин сүүләр, удан кевтсдән, урднь дассн «Җаңһрин» бөлгүдиг чееҗдән босхад, давта бәәҗ, тодрха сәәнәр, урн кевәр келдг болад, «Җаңһр» меддг өвгдт ирәд, Харухс әәмгин хурл деер шүүвр өгәд, җаңһрч нер зүүсмн. Баһасн авн заһсна баячудт заргдад, шүүгүл татдг күнд көдлмшт йовсмн. Күнд көдлмшин хөөн хальмг заһсчнрт амрсн цагтнь «Җаңһр» келҗ, седклинь сергәдг бәәҗ. Ик цогцта, чиирг, көдлмшч, әмтнд өр өвч, цаһан саната Мукөвүн олнд таасгддг бәәсмн. Хөөннь, медәрсн цагтнь, заһсчнр Мукөвүниг зәрмдән көдлмшәс сулдхад, заһсна хүв һарһҗ өгәд, зуг «Җаңһр» келүлдг чигн бәәҗ. Революцин хөөн заһсна колхозд орад, көгшртлән бас көдләд, шин җирһлд күрсн деерән, тоомсрта, олнд хәәртә җаңһрч, поэт нер зүүсмн. Элст тал дуудулж авад, амраһад, Мукөвүнәс «Җаңһрин» зурһан бөлг бичҗ авад, Дорҗин Басң, Түлмҗин Михаил ахта шүлгчнр «Җаңһр» Басңга Мукөвүнә бөлгүд» гидг дегтр 1940 җилд барлҗ һарһсмн.

1940 җилд, Советин орн- нутг бүклдән «Җаңһрин» 500 җилин өөнин байр кеҗәхлә, Москвад, Чайковскин нертә ик залд хальмг өвгн Басңга Мукөвүн халуч кевәр «Җаңһр» умшҗ, ирсн гиичрт өврлт болв. Җаңһр Хоңһр хойр баатр Бумбин оран дәәснәс харссна халун тууҗиг дүмбр өргмҗтәһәр магтад, күңкнсн дууһар зал дарад ирхлә, чиңнсн улс «Җаңһрин» кел меддго бийнь, берк күчтә эрдминь медцхәв. Яндг- Мацга нутга заһсч болн туурсн билгтә җаңһрч Мукөвүн тиигхд бичәчнрин цугсоюзин Ниицәнә гешүн (член) бәәсмн: тиигҗ билгинь үнлсмн.

Төрскән харсгч Аһу ик дән эклхлә, алач - махч фашизм гәәләд, улан цергчнр магтад, бас кесг шүлг үүдәҗ, олнд тусан күргсмн.

Нертә ик җаңһрч Басңга Мукөвүн 1944 җилд Красноярск крайд өңгрҗ.

Мукөвүнә бөлгүд - «Җаңһрин» көрңд ик немр, зөөр болҗ үлдҗ.

Хошун Улан, Хар Җилһн,