Аһу ик җаңһрч Ээлән Овла.

Ээлән Овла –нертәҗаңһрч. «Җаңһрин» арвн бөлг үлдәсн зөөрнь тер. Әмд йовсн цагнь-1857-1920 җилмүд.

Ээлән Овла 1857 җилд Ик Бухс әәмгә, Багши- Ээҗ гидг һазрт (ода Мало-Дербетовск района «Красносельск» совхоз) төрсмн. Эн нер һарсн җаңһрчнрин өрк- бүлд өсч-боссн болдг. «Өрк- бүл ахлгчнь, XVIII- гч зун җилд әмд бәәҗ, Гин- Төмр гидг нертә күн болдг. Терүнә көвүнь - Гинцг. Цааранднь – Цаһан- Эмгн. Энүнә көвүд - Күсмә, Боору. Күсмән көвүд: Ээлә, Делтр болн Марһш гиһәд бәәцхәҗ». Гин-Төмрин Гинцгин Цаһан- Эмгнә Күсмән Ээлян Овла- алдр ик жаңһрчин йосн нернь эн.

Гин-Төмрин үрд дунд, Овлан урдкс дунд кедү җаңһрч йовснь то уга. Зуг манд медгдснь - Күсмән Марһш, Делтр гидг хойр нертә җаңһрч- Овлан хойр авһнь бәәҗ.Овлан үй Чүдд гидг бас билгтә җаңһрч бәәҗ. Эдн цуһар Овлад «Җаңһр» зааһад, наснь турш дуулад, олн- әмт байрулҗ, эрдмәрн тусан күргҗ йов гиҗ герәслҗ.

Яһҗ «Җаңһрин» дуд Ээлян Овла дасснь медгдҗәхш.. Медгддгнь зуг эн: авһнь - җаңһрч Делтр, ачан Пэпэ көвүнәсн билгтәһинь медчкәд, арвн хойртаһаснь авн «Җаңһр» келдгиг эклҗ дасхҗ. Адһл уга, җисүләд Овла эврәннь өвкнриннь репертуарин дуд чееҗдән орулҗ авна. «Җаңһр» келлһнә үлгүр болгчнь – дуулн келдг тоолгддг бәәҗ (соңсачнрин хамгин икәр седкл авлм янз). Овла «Җаңһриг» дуулҗ чадхин төлә, терүг цухрлт угаһар, зүткҗ дасна. Удл уга санснь күцнә. Нег дәкҗ Овла еңсг дууһар «Җаңһриг» хәәкрәд, хальмг баатрмудын зөргтә йовдлын тускар дуулдг болна. Соңсач Бадмин Муутл тиигхд өврсән тодлна: «Овлан тетнлһн[30] яһсмб?». Делтр (авһнь) келмрч бол гиҗ Овлад селвг өгнә. Овла эн кемлә хөртә бәәҗ.

Тегәд чигн Овла дөчн һурвн җилд Хальмг таңһч эргәд, «Җаңһр» дуулад, Хоңһр, Савр, Миңгъян, Санл баатрмудын дәәч үүлдврәр седклинь сергәһәд, хаана цагин хату бәәдл даахднь харчуд- угатьнрт туслад, ирх цагин сәәхн җирһл- Бумбин орна бәәдл дурдад йовсн санҗ.

Болв, олн бүлтә Овла түрү күн бәәҗ. Әмтнд дөң болад, хурлд хулс хадҗ өгәд, өрк- бүлән теҗәҗ йовҗ.

1908 җилд студент Очра Номт Овлаг олж авад, «Җаңһринь» бичҗ авсмн. 1910 җилд Питер хотл балһснас ик номт, профессор Котвич Владислав Людвигович Хальмг Таңһчур ирв, тер «Җаңһрин» бичвринь Овлата хамдан чиклсмн. Номт Котвич- хальмг кел меддг, «Җаңһриг» баһасн авн умшсн, ик үнтә, нарт делкәд кергтә сәәхн шишлң керг кеҗ, хаана хотл балһснас ирҗ.

- Овла түрү бәәҗ, тиигчкәд, хаана йоснд алв өгх өртә бәәҗ. Гонорар гиҗ өгсн зун арслңгин ик зууһинь шаңһа алвнд бәрәд авч одв… буурха хар гертә, му дааһн мөртә- бәәсн кишгнь тер. Хотл балһснас мини ирлһн- тер зовлңгта цаглань нег байрин герл болв,- гиҗ Котвич өр өвч бичҗ…

1910 җилд Овлан «Җаңһр» онц дегтр болҗ барлгдсмн.

Тиигҗ Овлан билг бичгдҗ, олнд хадһлгдв. Тиим түрү бийнь, әмтн дуудсн цагт буцлт угаһар йовҗ, «Җаңһр» дуулҗ, әмт байрлулдг бәәсмн.

1917 жилд Әрәсә деер революцин нарн һархла, Овла бас икәр байрлла. Улан Цергт мордсн хальмг дәәчнр Овлан хотар дәврж ирәд, «Җаңһр» чиңндг бәәҗ. Овлан эрдмәс омг авсн мет, улан цергчнр цаһачудла зөрмгәр дәәллдҗ, олна җирһлин төлә зүткдг бәәҗ. Болв насндан диилгдәд, Овла хөрдгч җилин намрар өңгрсмн.

Овлан билг ода һанцхн Хальмгт биш, мана келн улс болһнд тарв. Орс келәр «Җаңһриг» эс умшсн күн манд ховр, түүнәс давад, һазадын кесг келн деер бас орчулгдв. Иигҗ эн хәәртә эрдм мөңкрв.

Мана күч - көлсчнр Овлан дурсхлыг мартхш. 1972 жилин хөн сард, Овлан 115 наснднь, төрскн нутг «Красносельский» деер Овлан музей секгдв.

Ээлән Овла- хальмг күч- көлсч улсин хәәртә үрн, күңкл билгин көрң.