Глактикалар класификациясы

Галактика — жұлдыз, жұлдыздар жиыны, жұлдызаралық газ–тозаңмен қараңғы материядан тұратын гравитациалық–байланысқан жүйе. Галактика құрамындағы барлық объектілер жалпы масса центіріне қатысты қозғалысқа қатысады. [6][7][8].

Галактикалар, біздің планета орналасқан Құс жолы галактикасынан басқа—аса алыс астрономиялық объекттер. Оларға дейінгі қашақтықтар мегапарсектермен z қызыл ығысу шамаларына дейін өлшенеді. Олардың қатарындағы 2012 жылдың қаңтарына дейін белгілі ең алысы UDFj-39546284 глактикасы. Арнайы қондырғылардың көмегіне жүгінбей,

Ашық аспанда тек қана үш галактиканы көруге болады. Олар: Адромеда тұмандығы (солтүстік жарты шардың объектісі), Үлкен және Кіші Маггелан бұлттары (оңтүстік жарты шар объектілері).

Галактикалар құрамына енетін жекелеген жұлдыздарды байқау ХХ ғасырдың басына дейін мүмкін емес болатын. 1990-шы жылдардың басында галактикалар құрамында жекелеген жұлдыздар байқалатын, тек қана Жергілікті Тобқа кіретін, саны 30-ға жуық объект белгілі болды. Бірақ, «Хаббл» ғарыш телескобын ұшырумен 10-метірлік «Кек» телескоптарының жұмыс атқара бастауының нәтежесінде осындай галактикалар саны күрт көбейді.

Галактикалардың бір бірінен айтарлықтай өзгешеліктері бар. Олардың ішінде: сфера тәріздес, эллипстік, дисктік спиралды галактикалар сонымен қатар линза тәрездес, ергежейлі, дұрыс емес, енді қолдары бар галактикалардың түрлерін бөліп көрсетуге болады. Егерде сандық мәндерді ескерсек, мысалы: массалары 10⁷ ден 10¹² күн массаларына дейінгі аралықты қамтиды. Құс жолы галактикасының массасы 10¹¹ күн массасын құрайды. Диаметрлері: 5 тен 250 килопарсекке дейін [9](16—800 мың жарық жылы), егер салыстыру жүргізсек, біздің галактика диаметрі 30 килопарсек (100 мың жарық жылы) ал 2012 жылға дейінгі белгілі IC1101 галактикасының диаметрі 600 килопарсек. [10].

Галактикалар құрылысының қарсаңындағы шешілмеген сұрақтардың бірі – өзін тек қана гравитациялық әсерлесуде танытатын қараңғы материя феномені. Ол галактиканың толық массасының 90% дейінгі көлемді қамти алады, ал кейде, кейбір ергежейлі галактикаларда сияқты жоқ болуы мүмкін [11].

Галактикалардың кеңістікте таралуы біртекті емес: Егерде кеңістіктің бір аймағында бір–біріне жақын орналасқан галактикалар тобын байқасақ, басқа аймақта ешбір болмауы мүмкін (Астрономиялық Войд-бостық). Әлемнің көрінетін бөлігіндегі галактикалар санын дәл айту мүмкін емес, бірақ болжам бойынша олардың саны жүз миллиардқа жетуі мүмкін (10¹¹)[12].