Физиология кафедрасы. №7 сабаққа таратылатын материал

№7 сабаққа таратылатын материал

Сабақ тақырыбы: Ішкі сөлініс бездері.

№1 ЖҰМЫС. Тест: «Сіз стресс әсеріне ұшырадыңыз ба?»

Төменде келтірілген 6 топ жауаптардағылардан, өзіңіздің мінезіңізге сай келетінін таңдаңыз.

1 топ:

а) Жұмыста, қарама-қарсы жыныс өкілдерімен қарым-қатынаста, спорттық немесе азарттық ойындарда, Сіз қорықпайсыз және агрессия көрсетесіз.

б) Егер ойында, Сіз, бірнеше ұпай жоғалтсаңыз және егер де Сіз қарама - қарсы жыныс өкілі, сіздің ең алғашқы назарыңызға міндетті түрде көңіл аудармаса, онда сіз ұтыласыз және ойыннан шығасыз.

в) Сіз, қандай да болмасын конфронтациялардан қашасыз.

2 топ:

а) Сіз ақкөңілсіз, және өмірде барлығына қол жеткізгіңіз келеді

б) Сіз отырған күйде теңіздегі ауа-райын күтесіз

в) Сіз жұмыстан бас тартуға, әрдайым бірнәрсе табасыз

3 топ:

а) Сіз жұмысты жылдам орындағанды ұнатасыз және жұмыс аяқталғанға, дейін шыдай алмайсыз

б) Сізді біреу қолдайды деп үміттенесіз

в) Кешқұрым үйге келгенде, бүгін жұмыста болған істер туралы ойланасыз

4 топ:

а) Сіз өте жылдам, әрі дауыстап сөйлейсіз. Сұхбаттасқанда, Сіз тиымсыз сөздерді өте көп қолданып, басқалардың әңгімесін бөлесіз

б) Егер Сізге «Жоқ» деп жауап берсе, онда Сіз оған көңіл аудармайсыз.

в) Сіз өзіңіздің сезіміңіз бен қорқақтығыңызды жасыра алмайсыз

5 топ:

а) Сіз өте жиі көңілсіз боласыз

б) Сізге ешнәрсе істемеген ұнайды

в) СІз өз дегеніңізді, өзіңіздің ойыңызбен емес, басқа адамдардың әрекетімен жасайсыз

6 топ:

а) Сіз жылдам жүресіз, жылдам жейсіз, жылдам ішесіз

б) Егер сіз жұмысты орындауды ұмытып кетсеңіз, оған алаңдамайсыз

в) Сіз өз сезіміңізді жасыра аласыз

Ұпайларды санаңыз: а – 6 ұпай; б – 4 ұпай; в – 2 ұпай;

24 – 36 ұпай. Сіз жоғарғы дәрежеде стресс әсеріне ұшырайсыз, Сізде стреспен байланысты аурудың белгілері: жүрек қызметінің жетіспеушілігі, жара ауруы, ішек аурулары туу мүмкін. Сізбен өмір сүру қиынға соғады. Сізге ең бастысы ашуланбауға үйрену керек. Ол өзіңізге, өзіңіздің отбасыңызға және достарыңызға қажет.

18 – 24 ұпай. Сіз ашуланбайсыз және стресс әсеріне ұшырамайсыз. Егер сіздің жинаған ұпайыңыз 18-ден сәл ғана асса, онда сізге қоршаған ортаңызға шыдамды болыңыз деп ұсынамыз. Бұл сізге өмірде барлығына қол жеткізуге көмектеседі.

12 – 18 ұпай. Сіздің әрекетсіздігіңіз стресс себебі болуы мүмкін. Сіз мұнымен жақындарыңызды тітіркендіресіз. Өзіңізге сенімді болыңыз. Сізге өзіңіздің жағымды қасиеттеріңіздің тізімін құрастыру қажет және оны сұрыптау керек.

II. Деніміз сау болсын!

Өзіңіздің жүрегіңізбен барлығы дұрыс па? 1,5 мин ішінде 20 рет еңкейіңіз. Еңкейгенге дейін (), еңкейгеннен кейін () және 1 мин соң () пульсті тексеріңіз. Осы шамаларды келесі формулаға салыңыз:

0 – 3 – жүрек өте жақсы жағдайда;

3 – 6 – жүрек жақсы жағдайда;

6 – 9 – жүрек орташа жағдайда;

9 – 12 – жүрек нашар жағдайда;

12-ден жоғары – кардиологқа жүгіріңіз.

Сабақтың орнын ем қабылдағаннан соң толтырасыз.

Сурет 215. Ішкі сөлініс бездері мен олардың гормондары (В.Розен бойынша, 1984 ж.)

Сурет 221. Гипофиз гормондары мен олардың қызметтері.

Сурет 222. Қалқанша және қалқанша маңы безі гормондары мен олардың қызметтері.

Сурет 224. Ұйқы безінің гормондары мен олардың қызметі:

ά – ά жасушалар(гликоген өндіреді), β – β жасушалар(инсулин өндіреді).

Сурет 225. Бүйрек үсті безі гормондары мен олардың қызметтері.

Сурет 227. Аталық безінің гормондары мен олардың қызметтері.

Сурет 229. Етеккір циклі мен жүктіліктің нейрогуморалдық реттелуі (Г.Мусалов және Т.Сулаквидзе бойынша, 1980 ж.): ЛТГ – лютеотропты гормон

«Астана медицина университеті» АҚ

Қалыпты физиология кафедрасы

№ 8 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА

АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ ҚҰРЫЛЫМЫ

051302 «Стоматология» мамандығы бойынша

Тақырып: Қан құрамы, қасиеттері. Қанның формалық элементтері.

Қанның қорғаныс қасиеттері.

Сағат саны: 4

Курс: 2

Құрастырушы:

Аға оқытушы Тулеубаева А.А.

Астана 2013ж.

1.Тақырып: Қан құрамы, қасиеттері, қызметтері. Қанның формалық элементтері. Қанның қорғаныс қасиеттері.

2.Мақсаты: Қанның негізгі физико-химиялық қасиеттерін оқу, қанның қатты және жұмсақ константаларын айыра білу. Қан жүйесіндегі гемостаз және қанұю механизмін үйрену, қан жүйесіндегі қорғаныш механизм функцияларын үйрену.

3. Оқу мақсаты: Қан жүйесіндегі гемостаз және қан ұю механизмін үйрену, қан жүйесіндегі қорғаныш механизм функцияларын үйрену.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Қан, оның қасиеті, қызметі, құрамы.

2. Қандағы негізгі физиологиялық тұрақты көрсеткіштер, оларды сақтау механизмі.

3. Қанның формалы элементтері (эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер) және олардың маңызы. Лейкограмма.

4. Гемоглобиннің түрлері және оның қосылыстары, олардың физиологиялық маңызы.

5. Қанның түсті көрсеткі, маңызы.

6. Эритроциттердің тұну жылдамдығы, оған әсер ететін факторлар. Гемолиз, оның түрлері.

7. Эритроциттердің осмостықтөзімділігі.

8. Гемостаз туралы түсінік. Қанның ұюы және оның фазалары. Фибринолиз.

9. Ұйытуға қарсы қан жүйелері.

10. Тіс жұлғанда қан ұюы бұзылысындағы асқынулар

11. Ауыз қуысындағы операция кезіндегі қан ұюы бұзылысынтарымен науқастардың қан тоқтатуы және алдыналу шараларының физиологиялық негізі

12. Қан топтары. Қанның резустігі. Қан құю негіздері.

1. Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейстади және т.б.)

1. Қанның формалық элементтердің санауы (эритроцит, лейкоцит).

2. Лейкоцитарлық формуланы санау.

3. Сали әдісі бойынша қанда гемоглобин мөлшерін анықтау

4. Гематокрит анықтау

5. Эритроциттердің осмостық тұрақтылығын анықтау

6. Панченков бойынша эритроциттердің туну жылдамдығын анықтау.

7. Түрлі-түсті көрсеткішті санау.

8. Қанның ағу уақытын анықтау.

9. Қанның ұю уақытын анықтау.

10. Резус фактор және қан топтпрды анықтау.

11. Тромбоэластограмманы талдау.

Дебиет

Қазақ тілінде

1. Адам физиологиясы. Х.К. Сәтбаева, А.А.Өтепбергенов, Ж.Б. Нілдібаева, Алматы, 2005, 663 б.

2. Адам анатомиясы. А.Р. Рахишев, Алматы, 2005, 598 б.

3. Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар.

Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Семей, 2006 г. - 174 бет.

5. Қанқожа М.Қ. Қозғыш ұлпалар физиологиясы. – Алматы, 2004ж. 78 бет.

Қосымша:

10. Рахишев А.Р. Русско-казахский толковый словарь медицинских терминов. (каз., русс.), А-Ата, 2002, 550 б.

11. Ибраева С.С. Организмнің шартты-рефлекторлық әрекеті және оның

нейрофизиологиялық тегершіктері. Жоғарғы жүйке іс-әрекетінің типтері. Астана, 2006, 52 б.

7. Бақылау

Билет бойынша жазбаша бақылау.

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ