Дәстүр, салттар, ғұрыптардың тәрбиелік ролі

Дәстүр дегеніміз - әдет-ғұрыптың өмірдегі өсіп жетілген әр түрлі формасы.

Дәстүр – қоғамдық сананың барлық салаларымен байланыста дамыған, топтасқан қауымның қалыптасқан бірыңғай көзқарасын, әдет-заңын марапаттайтын рәсім.

Салт-дәстүрлер – ұлттың ұлт болып қалыптасуымен бірге туып, бірге дамып келе жатқан тарихи және көне процесс. Ол ұрпақ тәрбиесінен, мәдени тұрмысы мен шаруашылық тіршілігінен көрініс бере отырып, адамның дүниеге келуімен бірге өрбіп, о дүниеге аттаныпкеткенше құндақтайтын, тербететін алтын бесігі іспеттес.

Философия ғылымдарының докторы, профессор Н. Сәрсенбаев өзінің «Әдет-ғұрып, дәстүр және қоғамдық өмір» атты еңбегінде әдет ғұрып пен дәстүрдің қоғамдық өмірден алатын орнына, атқаратын қызметіне философиялық тұрғыдан талдау жасап: «Дәстүрге әдет-ғұрыптың өткен қоғамнан қалған озық түрлері мен тұрмыстық формалары, ырым-жоралары, рәсімдер жиынтығы кіреді», - дейді.

Ал жол-жоралар ырымдар - әдет-ғұрыптың бөлшектері, сонан келіп салт пен дәстүр тоғысып, туындайды.

Ерлі-зайыпты болып өмір сүру – табиғат заңы. Жастарды келешек жұбайлық өмірге тәрбиелеудің қоғамдық-әлеуметтік маңызы зор.

Сондай-ақ, үйлену тойларында ерлі-зайыптыларға айтылатын ақыл сөздер мен аталы бата тілектерді бейне-таспаға жазып алып, жастар кейін жиі-жиі тыңдап отырса, оларға ой түсіретіні, сабақ болатыны даусыз. Қазақ «дауасы жоқ сөзден без» деп текке айтпаған. Аталы ақыл сөздің мән-мағынасын ұға, бағалай, қадірлей білетін жастар тәрбиелеу - әр ата-ананың парызы. Себебі ақ бата, адал ниет отбасы береке-бірлігінің ұйытқысы болып саналады.

Той өткізер алдында ескерілетін жайлар: ең алдымен, асаба сайлау.

Мектепке бару тойы. Мектепке бару тойы, әдетте, отбасында өткізіледі.

Туған күнді салтанатты жағдайда отбасы мүшелері мен ең жақын достары, туыстары жиналып атап өтеді.

16 жасқа толған қыздар мен бозбалаларға төлқұжат тапсыру қазір салтанатты жағдайда өткізіліп жүр.

Кәмелетке толу мерекесі, әдетте жастардың орта мектепті бітіріп, аттестат алуымен тұтас келеді.

Соңғы жылдары тұрмысымыздан берік орын алған, озық дәстүрлеіміздің қатарына қосылған мереке-қуаныштар – күміс той мен алтын той.

Зейнеткерлерді құрметті демалысқа шығарып салу – соңғы кезде өмірге енген жақсы дәстүрлердің бірі.

Қоныс тойы. Жаңа пәтерге көшу - әулеттегі ең қуанышты кезең.

Негізгі әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 6, 9, 10, 11.

Қосымша әдебиеттер: 1, 2, 3, 5, 14,