Шарттары

Отандық және шетелдік ғалымдардың зерттеулері дәлелдеді – мүмкіндігі шектеулі оқушылар білім, дағды, іскерліктерді меңгеруде түрлі мүмкіндіктерге ие. Инклюзивті мектеп, әрине, бұл ерекшеліктерді ескеруі керек. Балаларды жалпыға білім беру ортасына қосудың түрлі қалыптарын қарастыру қажет:

А) қалыпты сыныпта оқыту – танымдық қабілеттері сақталған балалар үшін (мысалы, қимыл-қозғалыс аппаратында бұзылыстары бар балалар). Оларға арнайы білім беру бағдарламалары керек емес. Мұндай сыныпта мүмкіндігі шектеулі 1-2 оқушы оқи алады. Қажет болғанда мәлімет пен кеңістіктік қолдауды мұғалім арнайы білім беру мекемелерінен, ресурстық орталықтардан алады.

Б) Инклюзивті сыныпта оқу – қалыпты деңгейге жақын немесе қалыптыдан төмен деңгейдегі танымдық мүмкіндіктері бар оқушылар үшін. Оқушылар жалпы, сонымен қатар жеке білім алу бағыты құрастырылатын, арнайы білім беру бағдарламалары бойынша оқытылады. Бір сыныпта даму бұзылысы бар үш оқушыдан артық оқытылмайды. Мүмкіндігі шектеулі бір оқушы қалыпты дамыған үш оқушыны алмастырады. Сыныпта жалпы 20 оқушыдан артық болмауы керек. Мүмкіндігі шектеулі әр балаға қатысты мұғалімдер оқыту процесінде жеке бағытты пайдалануы тиіс. Инклюзивті сыныпта жұмыс істейтін мұғалімдер арнайы педагогика мен инклюзивті білім беру негіздерінен кәсіби қайта даярлаудан өтулері қажет. Оларға ресурстық орталықтардың мамандары, мектептік психологиялық–медициналық–педагогикалық консилиум кеңістік қолдау көрсетуі керек.

В) Арнайы сыныпта оқу – арнайы жағдайларды қажет ететін оқушылар үшін (арнайы бағдарламалар, оқытудың ерекше әдіс-тәсілдері, арнайы құрал-жабдықтар мен дидактикалық құралдар, арнайы психологиялық-педагогикалық тәртіп). Оқыту процесі арнайы жалпыға білім беру мекемелерінің іс-әрекетін ұйымдастырудың типтік ережелерінде қарастырылған, арнайы жалпыға білім беру мекемелеріне ұсынылатын, оқу процесін барлық талаптарға сай жүргізуге бағытталған арнайы оқу жоспары бойынша жүргізіледі.

Мемлекеттік жалпыға міндетті орта білім беру стандартында (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім (Стандарт)) келесі ережелер бекітілген: егер сыныпта мүмкіндігі шектеулі балалар болса, онда сынып оқушыларының жалпы саны азайтылады (бір мүмкіндігі шектеулі балаға үш қалыпты деңгейлі бала), мүмкіндігі шектеулі оқушыларға білім алуға, даму бұзылыстарын түзетуге және әлеуметтік бейімделуге жағдай жасалады.