Косвенный вопрос. Предложения с союзом quin условные предложения

1. Non intellĕgunt homines, quam magnum vectīgal sit parsimonia.—2. Notum est, quanta fuĕrit apud Lacedaemonios auctorĭtas legum Lycurgi.—3. Incertum est, quam longa unīuscuiusque nostrum vita futūra sit.—4. Multi nesciunt, quam vim scientia habeat.—5. Ceres diu nescīvit, ubi filia sua esset, quam Pluto ad infĕros abduxĕrat. A sole tandem accēpit, quis eam rapuisset.—6. Sapiens quidam interrogātus, quid homo pessimum, quid optimum haberet, respondit: «Linguam».—7. Iudĭces reos interrŏgant, quibus causis ad scelĕra commōti sint.—8. Cum Scipio in Africam venisset et Carthagĭnem obsedisset, sero Carthaginienses intellexērunt, quam imprudenter Hannibălis consiliis obsecūti non essent.—9. Nescīre, quid ante nos egĕrint homines, est in tenĕbris vivere.—10. Non dubĭto, quin habuĕrit vim magnam semper oratio.—11. Epaminondas decēdens amicos interrogavit, salvusne clipeus suus esset.—12. Non refert, quam multos libros, sed quam bonos habeas.—13. Quid sit ingrātus, nulla lex monstrat.—14. Athenienses miserunt Delphos consultum, quidnam facĕrent de rebus suis.

15. Flumen est Arar, quod per fines Aeduorum et Sequanorum in Rhodănum influit incredibĭli lenitate, ita ut ocŭlis, in utram partem fluat, iudicari non possit.

16. Omnis, quae ratione suscipĭtur de aliqua re, institutio debet a definitione proficisci, ut intellegātur, quid sit id, de quo disputētur. (Cic., De officiis I, 7.)

17. L. Cassius ille, quem populus Romanus verissimum et sapientissimum iudicem putabat, identĭdem in causis quaerĕre solebat, cui bono fuisset. (Cic., Pro Sexto Roscio XXX, 84.)

18. Aéstivó servés ubi píscem témpore, quaéris?

Ín thermís servá, Caéciliáne, tuís. (Mart. II, 78)

19. Saépe rogáre solés, qualís sim, Prísce, futúrus,

Sí fiám locuplés símque repénte poténs...

Díc mihi: sí fiás tú leo, quális erís? (Mart. XII, 92)

20. Súmite máteriám vestrís, qui scríbitis, aéquam

Víribus ét versáte diú, quid férre recúsent,

Quíd valeánt humerí. (Hor., Ad Pisōnes 38—40)

21. Rés gestaé regúmque ducúmqu(e) et trístia bélla

Quó scribí possént numeró, monstrávit Homérus.

(Ibīdem 73—74)

1. Известно, какая (= сколь) упорная борьба за первенство всегда была между лакедемонянами (dat.) и (cum) афинянами.—2. Катон обыкновенно вспоминал (=имел обыкновение вспоминать) вечером, чтó он говорил, слышал и видел днем.—3. Никто не знает, когда придет час смерти.—4. Скажи мне, кто твой друг, и я скажу, кто ты.—5. Римские историки главным образом рассказывают о том, сколько и какие войны вели римляне с другими народами.—6. Важно, как хорошо ты живешь, а не как долго.—7. Когда Сагунт был взят Ганнибалом, никто не сомневался, что государству грозит очень тяжелая война с карфагенянами.—8. Если бы у мудреца спросили, сколько звезд на небе, он сказал бы, что не знает.—9. В том году весь Египет погиб бы от голода, если бы царь не был столь предусмотрительным.

VARIA

1. Thales, rogatus, quid esset difficĭle: «Se ipsum», inquit, «nosse (=novisse)». Idem rogatus, quid esset facile: «Alterum», inquit, «admonēre».

2. Epictētus, interrogatus, quis esset dives, respondit: «Cui id satis est, quod habet».

3. Thales, cum ex eo quaererētur, quid maxime commūne esset hominibus: «Spes», inquit, «hanc enim etiam illi habent, qui aliud nihil habent».

4. Diogĕnes aliquando accensam lucernam manu tenens in foro ambulabat, cum dies esset. A civibus interrogatus, cur lucernam accendisset: «Hominem», inquit, «quaero».

5. Themistŏcles, interrogatus, utrum Achilles esse mallet, an Homērus, respondit: «Dic ipse prius, utrum malis esse victor ludorum Olympiorum, an praeco, qui victores pronuntiat».

6. Cum Alexander Magnus pirātam comprehensum interrogavisset, quo iure maria infestaret, ille: «Eōdem iure», inquit, «quo tu orbem terrarum. Ego, quia parvo navigio id facio, pirata vocor, tu, quia id magno exercitu facis, imperātor».

7. Cum Alexander Darīi condiciones repudiavisset, Parmenio: «Ego», inquit, «si Alexander essem, pacis condiciones accipĕrem». Cui ille: «Ego quoque accipĕrem, si Parmenio essem».

8. Stultus homo philosŏphum se ostentans merĭto audiet vetus illud: «Si tacuisses, philosŏphus mansisses».

9. Vir quidam, qui ad amplissimam dignitatem pervenĕrat, amici vetĕris ignārum simŭlans, quisnam esset, interrogavit. At ille: «Misĕret me», inquit, «tui omniumque, qui ad huiusmŏdi honōres perveniunt. Nam ut primum eos estis assecūti, visum atque auditum ita amittĭtis, ut pristĭnos amicos iam non cognoscātis».

10. Romae orator quidam malus in oratione omnem opĕram dedit, ut audientium movēret misericordiam. Postquam orationem habuit et assēdit, rogavit vicīnum suum, num misericordiam movisset: «Etiam maximam», inquit vicīnus: «vix enim in universa hac contione quemquam reperies, cui non oratio tua miseranda visa sit».

AD LEUCONOĒN

Tú ne quaésierís, scíre nefás, quém mihi, quém tibí

Finem di dederint, Leuconoē, nec Babylonios

Temptaris numeros. Ut melius, quidquid erit, pati:

Seu plures hiemes seu tribuit Iuppiter ultimam,

Quae nunc oppositis debilitat pumicibus mare

Tyrrhenum: sapias, vina liques et spatio brevi

Spem longam reseces. Dum loquimur, fugerit invida

Aetas; carpe diem, quam minimum credula postero.

(Hor. Carmina I, XI)