ABLATĪVUS ABSOLŪTUS

1. Reluctante naturā arduus labor est.—2. Latrante uno, latrat statim et alter canis.—3. Aliēnos agros irrĭgas tuis sitientibus.—4. Verĕ appropinquante aves advŏlant.—5. Troiā deletā Aenēas in Italiam vēnit.—6. Militibus poscentibus et studio pugnae ardentibus Caesar signum tubā dedit.—7. Graeci advenientibus Persis Thermopylas occupaverunt, sed semĭtā Persis a proditōre monstratā omnes, praeter Lacedaemonios, recesserunt.—8. Fama est philosŏphum Pythagŏram Tarquinio Superbo regnante in Italiam venisse.—9. Hostibus devictis milites nostri triumphabunt.—10. Docente naturā multae artes ab hominibus repertae sunt.—11. Verres sumptā pecuniā latrōnes dimisit.—12. Caesăre necāto triumvĭri rempublicam obtinuerunt.—13. Xerxes copiis Hellespontum traductis Athenas contendit.—14. Cyrus Asiā subactā cum Scythis bellavit.— 15. Consŭles Romāni duodĕcim lictorĭbus antecedentĭbus in publĭcum procedēbant.—16. Natūra effert anĭmi motus interprĕte linguā.—17. Mutāto nomĭne de te fabŭla narrātur.—18. Bello Helvetiōrum confecto totīus fere Galliae legāti princĭpes civitātum ad Caesărem gratulātum convenērunt.—19. Germanĭco bello confecto multis de causis Caesar statuit sibi Rhenum esse transeundum.

20. Lésbia mí, praesénte viró, mala plúrima dícit;

Haéc illí fatuó máxima laétitiá (e)st. (Cat.)

1. После изгнания царей в Риме избирались консулы.—2. В то время как греки огнем и мечом опустошали Трою, Эней спас своего отца из пламени.—3. Когда Аристид был изгнан из Афин, персы напали на греков.—4. При приближении персов лакедемоняне заняли Фермопилы.—5. Воины верили, что под предводительством Цезаря они всегда победят.

ROMA A GALLIS EXPUGNATUR

Anno CCCXC Galli exercitu Romano ad Alliam flumen profligato ad urbem Romam contenderunt. Ubi Romam fama venit exercitum fusum fugatumque esse, omnes fere Romani, qui in urbe erant, fugae se mandaverunt. Pauci tamen iuvĕnes cum Manlio, viro fortissimo, in arcem Capitoliumque, quo frumentum et arma comportaverant, ascenderunt. Senatores vero in ipsa urbe manere statuerunt et ibi adventum Gallorum obstinato ad mortem animo exspectaverunt. Hi, omnibus insignibus suis indūti, in foro in sellis eburneis sederunt. Intĕrim Galli nec portis urbis clausis, nec stationibus pro muris et portis disposĭtis in urbem intraverunt. Ubi senatores illos immobĭles in sellis sedēre viderunt, unus ex Gallis barbam senatoris cuiusdam manu tetĭgit et statim ab eo scipiōne eburneo afflictus est. Tum vero Galli irā incensi omnes senatores trucidaverunt, urbem ipsam concremaverunt.

Senatoribus trucidatis urbeque concrematā, in arcem, quae saxis praeruptis et muris firmis munita erat, invadĕre constituerunt, sed diu frustra eam oppugnaverunt. Tandem noctu sublevantes invĭcem et trahentes alii alios magno silentio in summum saxum ascenderunt et non solum custōdes disposĭtos fefellerunt, sed ne canes quidem, qui attente strepĭtum nocturnum animadvertĕre solent, excitaverunt. Ansĕres vero non fefellerunt, quibus Romani in magna inopia cibi abstinuerant, quia hae aves Iunōni sacrae erant.

Clangōre eorum alarumque crepĭtu ex somno excitatus est Manlius, qui ceteros ad arma vocavit et eum Gallum, qui iam in summum collem ascenderat, necavit ceterosque Gallos, qui post eum ascenderant, facile de saxo deturbavit. Ita Capitolium Romanum ab anseribus servatum est.

Paulo post dictator Camillus Romanis in arce obsessis cum exercitu auxilio vēnit et victoriā a Gallis reportatā patriam maximo periculo liberavit. Ob tanta in patriam merita Camillus a civibus pater patriae alterque urbis condĭtor appellatus est.

§ 24.