Аққулар» мен «сұңқарлар» дегеніміз кімдер?

Құдайдың құдіретімен киелі ата-бабалардың әруақтары, сұңқарлар мен аққулардың үнімен перзентке зар болып жүрген ерлі-зайыпты жас жұбайларға пәлен уақытта сәбилі боласыңдар, атын осылай деп қоясыңдар деп, айтқан кезде әлгі жас жұбайлардың қуаныштан егіліп жылағанын көрген кезді тілмен суреттеп айтып жеткізу мүмкін емес. Сондай-ақ өткен қателіктерін, адасуларын айтқан кездегі пенделердің қатар тұрып егіле жылағанын көрген пенде өмірдің алдамшы екенін, имандылықтан басқа жол жоқ екенін бар болмысымен сезіп, Алланың құдіретін мойындап, өз өмірін – тағдырын өзгертіп қайтады деп айтсақ артық болмас.

Былайша айтқанда сұңқарлар мен аққулар – әруақ пен пенде арасын сөзбен байланыстырып тұрған дәнекер. Осы «аққулар» мен «сұңқарларды»: жүрегінің, ниетінің тазалығына байланысты пенделер ішінен Айша Бибі анамыздың әруағы өзі таңдап алады. Осы таңдап алған пенделер: Фәни – (пәндік, материалдық) әлеммен, бақи – (нәзік, рухани) әлем арасындағы немесе о дүние мен бұ дүние арасындағы әруақтардың сөзін жүрекпен қабылдып жеткізетін дәнекер.

Әруақтар түрлі әдістермен келуі мүмкін. Кейбір естуші медиумдар деп аталатын адамдар оларды естиді, сөйтіп олармен «аққулар мен сұңқарлар» тәрізді сөйлесе алады. Кейбір адамдар көреді. Бұлар көретін медиумдар. Көрінетін әруақтар өздерінің тірі кездеріндегідей қалып алады, кейде тіпті бұрынғы дене кемістіктерін де көрсетуі мүмкін. Бірақ анық емес, бұлыңғыр болады. Кейде оларды адамнан айыру өте қиын болып, оның қолын да қысып, сөйлесіп кеткен жағдайлар болған. Олардың адам емес екенін кенеттен жоқ болып кетуінен ғана білуге болады.

Әруақтарды көру өте сирек болады. Бірақ өмірде кездеседі. Тәннен босанған әруақ өзінің туған-туысқандарын, достарын көруге асығады. Ол өзінің басқа әлемге өткенін, бірақ тірі екенін білдіргісі келеді. Білмеген адамдар мұны тылсым дүниесіне жатқызар еді. Бірақ оның қалай болатынын білгендерге мұның ешқандай да тылсымдығы жоқ, барлығы табиғи заңдылыққа бағынады.

«Тағдырдың жарлығын бiлесiздер – өзгерiлмейдi. Дүние бiрқалыпты тұрмайды, адамның қуаты, ғұмыры бiр қалыпты тұрмайды. Әрбiр мақұлыққа Құдай тағала бiрқалыпты тұрмақты берген жоқ». Абай

Біз сияқты әруақтардың да өз дүниелері бар. Әр қайсымыз тірі күнімізде адам атанып, өлген соң: рухымыз, жанымыз және нәзік денеміз бірігіп – әруақ боламыз. Нәзік дене де, тұрпайы тән де жансыз ешнәрсе сезбейді. Ортақ дене, яғни нәзік дене, адамның тірі кезінде денеде болса, ал өлгеннен кейін жанмен бірге о дүниеге, яғни жоғары нәзік әлемдерге өтіп, біржола бар болып – әруаққа айналады. Біржола бар болу деп, бұл арада әруақтың өз әлеміне өтті дегенді білдірсе керек. Себебі бұл әлем әруақ үшін уақытша ғана өзіне тәжірибе алуына, не болмаса әрі қарай тазарып жоғары өрлеуі үшін жіберліген сынақ болып табылады.

Жан (әруақ) тәнге матаулы тұрғандықтан, ол өзінің тұрағы бұзылар деп тән қамын жеп тыныштық таппайды. Жанның тыныштық таппауының себебі, міне, осында жатыр! Жан тәнді ыстық, суық, аштықтан сақтау үшін Зұлымдық пен Айланы қылады сеп. Не себептен ол Зұлымдық пен Айланы сеп қылады. Себебі, жан фәни әлемнің былғанышымен былғанып, нәпсі ықпалына түскен. Бұл – әлемдегі барлық зардаптардың себебі!