Адам организміне патогенді бактериялардың персистенциялану механизмдері

Персистенция – патогенді микроорганизмдердің кейбір түрлерінің ұзақ уақытқа ие организмде өмір сүруін тоқтатпауы. Кейбір зерттеушілер персистенцияны патогенді микроорганизмдердің организмде болуын ж/е белсенді түрін айтады. Мысалы,ұзаққа созылатын аурулар және тасымалдаушылар. Кейбір ғалымдар персистенция кезінде тек организмде қоздырғыштардың белсендәі емес түрде де көюеюін,метоболизмінің сақталып қалуы деп түсінеді. Персистенцияның пайда болуынна бірнеше факторлар әсер етеді. Бір жағдайларда патогенді микроорганизмдермен адамдар арачындағы эволюция барысында қалыптасқан генетикалық белгілермен байланысты. Персистенция-қоздырғыш еге организм өлімге ұшырағанда н/е симптомсыз инфекция жағдайында алынып тасталғанда жойылады. Персистенция жағдайын орнату эпидемиялық мағынаға ие. Созылмалы инфекцияда қоздырғыш организмде ұзақ сақталып қалуы-персистенция. Персистенциялану үшін микроорганизм арнайы механизмге ие,яғни,клеткаішілік локализация клеткада жасырынады,клетка қабықшасы жоқ L- формаға өтеді. Осы кезде антигенді мимкрия оболады,яғни клетка егесі мен микробтың антигендік детерминатының химиялық құрамы бойынша сәйкес келуі.Локальды ошақтар мен бас миында жасырынады. Вирустар үшін қосымша персистенция факторы ретінде геномдық вирустың клетка хромосомасымен бірге нысана клеткаға интеграциясы болып табылады. Антитела қызметінің қолжетімсіздігі,иммундық жауаптың әлсіз ықпал етуі осы факторларды толықтырады

Созылмалы инфекциялар мен бактерия тасушылықтың пайда болу механизмдерін анықтаңыз. Тасушылықтың түрлері, олардың эпидемиялық мәнін түсіндіріңіз.

Созылмалы инфекция дегеніміз - Адамдармен жануарлардағы ең үлкен топқа жатыды. Бұл инфекциялық ортақ қасиет созылмалы инфекция. Созылмалы инфекцияның 2 түрі бар. Біріншілік және екіншілік. Біріншілік бірінші кезден ақ созылмалы инфекцияны жұқтырады. Бұл инфекция пайда болғаннан кейін ауру асқын түрлері кездеседі. Бірақ аз фазада болуы мүмкін Мысалы сифилис, фрамбезия, пинта трохома, лейшманиоз туберкулез, микробактериоз тб Екіншілік созылмалы инфекция (немесе асқынған созылмалы инфекция. Оның үш ену жолы болады. Созылмалы, Асқынған және екі фазалы. Екінші фазаға асқынған және созылмалы кіреді. Созылмалы инфекция туа пайда болуы мүмкін., өсе келе микробтар жұқтыруы мүмкін. Бактерия тасымалдаушы – өзінің ағзасында қоздырғышты тасымалдап жүретін сау адам. Жедел ішек жұқпасының қоздырғышы асқазанға ауыз арқылы енеді де сол жерде көбейе бастайды, улы заттар бөле отырып, ағзаның кейбір жүйесіне зақым келтіреді. Науқас адам немесе бактерияны тасымалдаушы жеке гигиенаны ұстанбай, кір қолдарымен қоздырғыштарды әртүрлі заттарды қолға алған кезде жұқпаны тасымалдай алады. Сау адам сол заттарды қолымен ұстаған кезде микробтарды ауыз қуысы арқылы ағзаға өткізіп алады. Әсіресе, бұл мәселеде суық қалпында пайдаланылатын тағамдық өнімдер қауіпті болып келеді: әртүрлі салаттар, құйылып әзірленетін тағамдар, сүтті өнімдер, тартылған ет. Себебі, оның әзірлеу процесінде ет араласып, микробтар барлық масса бойынша жайылады. Микробтар ауызға кір жолдар арқылы жұғуы мүмкін, көбінесе кішкентай балалар ауруға тез шалдығады. Сырқаттылықтың 43 пайызы жағдайында кеуде сүтіндегі балалардың сырқаттылығында қоздырғыш көзі анасы болып табылады.
Сатылып жатқан өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құ-жаттары жоқ, санкцияланбаған сауда орындарынан тағамдық өнімдер сатып алуға болмайды. Таратушы – бұл инфекцияны тарататын кез-келген тiрi организм. Ол инфекциялық бастамасын тасымалдаушы немесе резервуар деп аталатын организмнен алады. Мысалы, бүргелер тиф және оба (бубонды оба немесе «қара өлiм») сияқты бактериалды аурулардың тасымалдаушысы, ал олардың резервуарлары егеуқұйрықтар. Құтыру вирусы бiр жануарда сақталып таратылады, мысалы итпен немесе жарғанатпен а) тасымалдаушы мен және б) резервуармен. Бұл жағдайларда денесiнде патогендi микроорганизм көбейе алатын тасымалдаушы екiншi қожайын ретiнде шыға алады. Насекомдар ауру қоздырғыштарын денесiнiң сыртқы жабындарында тасымалдай алады. Мысалы, шыбындар тырысқақ, дизентерия сияқты iшек ауруына шалдыққан адамдардың нәтижесiнде жорғалап және қоректенiп жүрiп мiндеттi түрде бұл аурулардың қоздырғыштарын денi сау адамдар пайдаланатын азық – түлiктерге тасымалдауы мүмкiн.

11. Бактериялардың токсиндері. Токсиннің түрлері. Токсиндердің әсер ету механизмдері.Токсигенділік. Микробтық токсиндер. Классификация және сипаттама беріңіз.

—Бактериялардың токсиндері - макроорганизмнің спецификалық жасуша-ларына тікелей улық әсер ететін немесе биологиялық белсенді заттар түзілуінің нәтижесінде жанама түрде улану симптомдарын дамытатын метаболизм өнімдері.Инфекция процестерінің дамуындағы маңызды рөлді токсиндер алады. Бактерия токсиндері өте улы зат. Бактерия токсиндерінің үлкен бөлігі белокті, полипептидті немесе липополисахаридті жоғары молекулалы байланысқа және антигенді қасиетке ие. Қазіргі уақытта 150 шақты токсиндердің түрі анықталған. Бактерия токсині биологиялық қасиетіне байланысты екіге бөлінеді: Экзо және эндо токсиндер. Токсиндер – организмде белгілі бір өзгерістер туғызатын, микроорганизмдер түзетін улы белоктік заттар. Экзотоксиндер – миркобтардың сыртқы ортаға бөліп шығаратын не олар өлгеннен кейін босап шығатын тіршілік әрекетінң өнімдері. Эндотоксиндер - микроб клеткасының денесімен тығыз байланысты.Бұл клетка бұзылғаннан кейін ғана босап шығады. Экзотоксиннің клеткаға әсер ету механизміне байланысты бірнеше топтарға бөлінеді: цитотоксиндер, мембранотоксиндер, функциональды блокаторлар, эксфолианттар, эритрогеминдер.Бактериялардың ақуызды токсиндер түзу қабілеттілігі токсигенділік деп аталады. Құрылымы бойынша ақуызды токсиндер қарапайым және күрделі деп бөлінеді. Қарапайым токсиндер бірыңғай полипептидті тізбекшеден немесе функциялық тұрғыдан белсенділігі жоқ прототоксиндерден пайда болады. Күрделі токсиндер- олар А суббірлігімен байланысқан бір немесе бірнеше В суббірліктерден тұратын дайын күрделі бифункциялық құрылымдар, мысалы, тырысқақ қоздырғышының энтеротоксиннің А суббірлігі ілмелеуші бес В суббірліктермен қоршалған.