Мемлекеттік реттеудің негізгі әдістері

Мемлекеттік реттеу – мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық өмірге қатысу нысандарының бірі, мемлекеттің жалпы мемлекеттік ресурстарды бөлуге және үйлесімділікті қалыптастыруға тікелей немесе жанама түрде ықпал етуі.
Нарықтық және корпоративтік реттеумен қатар қазіргі шаруашылықты экономикалық реттеу жүйесінің құрамдас нышаны болып табылады.
Қазіргікезде әкімшілік және құқықтық реттеу, тікелей және жанама экономикалық реттеу түрлері қолданылып жүр.

Экономиканы мемлекеттік реттеу әдістері екі топқа жіктеледі. Бірінші топқа: жалпы, жеке және арнайы әдістер жатады.

· Жалпы әдіске – диалектика, талдау, синтез, индукция, дедукция сияқты танымдық әдістерінің жиынтығы жатқызылады.

· Әлеуметтік-экономикалық дамудың үрдістерін мемлекеттік реттеуде жеке әдіс жиі қолданылады. Ол статистикалық және экономикалық – математикалық әдістердің төмендегі түрлерін қамтиды.

Экстраполияциялық әдіс – бұл әдіс алғашқы болжамдарды жасауда және негізгі бағыттарды жобалауда қолдануға ыңғайлы.

Экономикалық топтастыру әдісі – бір немесе бірнеше ұқсас белгілердің негізінде қалыптасқан құрылымдық, тізбектер жиын- тығы.

Индекстік әдіс – бұл әдіс әлеуметтік-экономикалық дамудың әртүрлі көрсеткіштерін салыстыруда пайдаланылады.

Бюджеттік әдіс – бұл әдіс әртүрлі топтағы халықтың өмір сүру деңгейі туралы статистикалық ақпаратты алу мақсатында қолданылады.

· Арнайы әдістерге – мемлекеттік реттеудің барлық үлгі- сінде аса маңызды орын алатын – баланстық, мақсатты-бағдар- ламалық және нормативтік әдістер жатады.

Баланстық әдіс – шаруашылықтың сала аралық қатынасын дұрыс таңдауға мүмкіндік береді. Мақсатты – бағдарламалық әдіс – экономиалық мәселелерді шешуде кешенді тәсілдемені қолдану.

Нормативтік әдіс – болжамды үрдістердің оңтайлы көлемін қамтиды және әртүрлі деңгейлердің арасындағы қарым-қатынасын болжайды.