Турбо Паскаль тіліндегі программалар құрылымы

Турбо Паскаль тілінде жазылған программа, келесі құрылымдардан тұрады:

· программа тақырыбы;

· сипаттау бөлігі;

· программа денесі.

Программа тақырыбы program қызметші сөзінен, Паскаль атауларын пайдалану ережесі бойынша пайда болған программа атынан және нүктелі үтірден тұрады, мысалы:

Program my_pogram001;

Сипаттау бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

· тұрақты сандарды (константаларды) сипаттау бөлімі;

· типтерді сипаттау бөлімі;

· айнымалыларды сипаттау бөлімі;

· процедуралар мен функцияларды сипаттау бөлімі.

Турбо Паскаль тілінде программада пайдаланылатын барлық айнымалылар типі мен тұрақты сандар сипатталуы қажет. Стандартты Паскальда бөлімдер тәртібі пргограммада қатаң орнатылған, ал Турбо Паскальда мұндай қатаң талаптар жоқ. Программада бірнеше сипаттау бөлімдері тұрақты сандар, айнымалылар және т.б. болуы мүмкін.

Паскаль тіліндегі программаның құрылымы:

Program <программа_аты>;

const <тұрақты санды_сипаттау>;

type <типтерді_сипаттау>;

var <айнмалыларды_сипаттау>;

begin

<тіл_операторы>;

end.

Программа денесі begin сөзінен басталады, содан соң шешіп отырған есебіміздің алгоритмін көрсететін Паскаль тілінің операторларынан тұрады. Паскаль тілінде операторлар бір бірінен нүктелі үтір арқылы ажыратылады және бір жолға немесе жаңа жолдан (мұндай жағдайда да нүктелі үтір арқылы ажыратылады) басталып жазылады. «;» символының қызметі – операторларды бір бірінен бөлу. Программа денесі end қызметші сөзімен аяқталады. Операторлардың бір жолға орналасуына қарамастан, оларды жеке-жеке жолға жазу ұсынылады, ал күрделі операторлар жағдайында әрқайсысы үшін бірнеше жол беріледі. Программа құрылымын дәлірек қарастырайық:

Program <программа_аты>;

const <тұрақты санды_сипаттау>;

type <типтерді_сипаттау>;

var <айнмалыларды_сипаттау>;

begin

<оператор_1>;

<оператор_2>;

..

<оператор_n>;

end.

Паскаль тілінің мәтініне жүйелік жақшаның ішіне түсіндірмелерді ({бұл түсіндірме}) жазуымызға немесе жай жақшамен «*» белгісінің қатысуыменде (*бұл да түсіндірме*) жазуымызға болады. Түсіндірмелер программада орындалмайды, олар оның жеке бөліктері үшін қызмет етеді. Паскальда программа мәтініне мысал келтірейік:

Program one;

const

a=7;

var

b, c: real;

begin

c:=a+2; b:=c-a*sin(a)

end.