Бeдeмдe бузулбас сqсколбулар

Бистин текши алтай эл-јоныбыстыn öнзÿре сурактарынын бирÿзи –ол аракыдашла колбулу болгоны. бир кезек келишпес керектер.

Бистин шинжÿлеген бичимелдерден jууп алган бузулбас сöсколбуларыста учуры jанынаn јадын-јÿрÿмге келишпес бир эмеш керектер иле кöрÿлет. Автор бистиn коомой кылык­-jанысты кезе айтпай, бузулбас сöсколбулар ажыра терен шÿÿлте берип, андый керектин когызаарына иженип турганы јарт билдирет.

Аракыга кирген – аракы кöп иче берер болуп калган

Мынын ÿстине аракыга кирген, санаазы уйадаган, јÿÿлген, кокымайтыган – јаныс сöслö, кинчеги ажынарга јеткен. (JК, EEС, 26)

Кејиринин бöги ачыла берер – аракыдап баштап ийер

«Клапаны» јабылар - аракыдап токтогоны

А канайдар, техниканы кыймыктадар керек, ишти эдер керек. Бу кире комутты та кемибис тартып чыдажыр болбогой… Jаныс ла кезиктерде кејиринин бöги ачыла беретени бар. Jе онон «клапаны» јабылза, оозы дööн урзан да, ойто чыгара буркурып ийер. (JК, АJÖ, 7).

Шилге кажы јетир – аракы алатан акчага, јетпей турган акчаны коштыр

Кöрÿнген ле каланы: «шилге кажы јетир» – деер. (JК, АJÖ, 8)

Кижинин јалку кылыгын кöргÿскен глагол бÿдÿмдÿ бузулбас сöсколбуларбичичинин чÿмдемелдеринин тилинен база таптыс.

Эки колына иш тутпас – јалку

Креске эн ла баштап, Эдектÿш деп келин кирген. Öгööни аракычы, шалбаа, эки колына иш тутпас эдÿ болгон. (JК, EEС, 61)

Айры колго иш тутпас – јалку

Eй кижи деп неме айры колго иш тутпас болгон. (JК, EEС, 27)

Колына (колы јаар) кöрöр - бойы этпес, кем-кем нени-нени эдерин сакыыр

Печкени одырала, чайдан азып койотон… Кижинин ле колы јаар кöргÿлейле, отургылаар! (JК, АJÖ, 162)

Толгоп, тыйбаладып ла турар – мендедип, тÿргендедип, куйругын толгоп турар.

Jаантайын толгоп, тыйбаладып ла турар керек болгон. (JК, КТ, 90)

Кижинин керексинбегенин кöргÿскен глагол бÿдÿмдÿ бузулбас сöсколбулар

Бийди де кычыбас – кереке албас, немеге бодобос

Байбастын бийди де кычыбат ошкош. (JК, АJÖ, 10)

Jÿк ле ат эдип – билбеечи болуп, јÿк ле кöргÿзип öскö кöскö

Оо, бис ол орого киреле, канчубыс ого бöктöткöнис. Канчубыс сабатпаганыс! Канчубыс јалынбаганыс! Анчада ла ол Тийин. Барза ла, туттуртып алар. Кöмÿр öчÿретен кижи Чийгиш деп карган болгон. Ол Кайчынын абаазы. Мынын учун ол ончозын ондоп, јаан бийлерге комудабай, бистерди јÿк ле ат эдип коркыдып салып туратан болбайсын. (JК, АJÖ, 146).

Бош салынган (кижи) – ÿзе немени керектебей барган

Jол ортозына келип, не јайымжыган, не бош салынган кижи?! (JК, КТ, ЭÖАП, 54)

Кулактын кырына да салбайтан – керекке де албайтан, бир де ајару этпейтен

«Тпÿк, öл албай јÿрÿп, мынын сананган санаазын… Бойында эртен јиир курсак та јок» - деп, дип-јиит Эр-Чадак таайынын сöстöрин кулактын кырына да салбайтан… (JК, АJÖ, 361)

Кöстöринди кöжöгöлöп ал – кöрбööчи бол, билбеечи бол деп айтканы

Эн ле баштап, кöстöринди кöжöгöлöп ал. Онон узун куйрук уйда, уйалбас мандай менде деген санаа сени кинчектебес болзын. «Öскÿстин öкпöзин блаады деген сöсти ундып сал. (JК, EEС, 221)

Date: 2015-05-23; view: 605; Нарушение авторских прав