Тәжірибелік сабақ. Қатпарлы тектоникалық қозғалыстар

Сабақтың мақсаты: Жер қыртысындағы тік және көлденең бағыттағы тектоникалық қозғалыстардың пайда болуына әсер еттетін күштерді, геосинклинальдаың даму сатыларын, қатпарлану үрдісін, қатпарлы және қатпарлы-жақпарлы таулардың түзілу заңдылықтарын анықтау.

Сабаққа қолданылатын құрал-жабдықтар: литосфералық тақталар қозғалысының,

геосинклинальдың даму сатыларының, қатпарланудың үлгілері, тектоникалық,

геологиялық және физикалық карталар, үлестірмелі және көрсету құралдары.

Пйдаланатын әдебиеттер тізімі:

1. Сорохтин, О.Г. Развитие Земли / О.Г. Сорохтин, С.А. Ушаков. – М.: Изд-во Моск. ун-та, 2002. – 560 с.

2. Хаин, В.Е. Историческая геология/ В.Е. Хаин, Н.В. Короновский, Н.А. Ясаманов. – М., МГУ, 2006 – 447 с.

3. Шейдеггер, А. Основы геодинамики / А. Шейдеггер. – М.: Недра, 2007. – 384 с.

Студенттердің білімін тексеруге арналған сұрақтар мен тапсырмалар:

1. Антиклиналь дегеніміз не?

2. Синклиналь дегеніміз не?

3. Қатпарланудың негізгі құрамдас бөліктерін (элементтерін) атаңдар?

4. Қатпарланудың қанаттары мен біліктік жазықтығының тау жыныстарының қабаттарына қатысты қатпарлану қанша топқа?

5. Қатпарланудың негізгі сатыларынна сипаттама беріңдер.

6. Қатпарлы таулардың қатпарлы-жақпарлы таулардан айырмашылығын анықтаңдар.

Сарамандық жұмыстарға арналған тапсырмалар:

1-тапсырма: Оқулықтың мәтініне, басқа дерек көздеріне, 10.1-суретке талдау жасапгеосинклинальға анықтама беріп оның негізгі даму кезеңдерін сипаттаңдар.

10.1 сурет. геосинклиналбдың даму кезеңдері

1-тапсырма: 10.3-суреттті, оқулық пен дәрістің материалдарын пайдаланыпЖерқыртысының қатпарлануының негізгі түрлері мен олраға әсер ететін күштерді анықтаңдар. Суреттерін салып оларға сипаттама беріңдер.

10.3-сурет. Жерқыртысының қатпарлануының негізгі түрлері

3-тапсырма: Оқулықтың мәтініне, 10.1 және 10.2 суретке, басқа дерек көздеріне, қатпарланудың негізгі құрамдас бөліктерін анықтап суретін салыңдар. Ірі таум жүйелерінің қалыптастыратын қатпарланудың жүруіне әсер ететін күштерді анықтап, кескін картаға Еуразияның тектоникалық картасын түсіріңдер.

10.2-сурет. қатпарланудың құрамдас бөліктері

4-тапсырма: Оқулықтың мәтініне, басқа дерек көздеріне, 10.2-суретке талдау жасап

Таулы аймақтардағы қатпарлануды сипатына қарай жіктеп олардың әрқайыссына сипаттама беріп кестені толтырыңдар. Оқулықтың мәтініне, басқа дерек көздеріне сүйеніп олардың сураттарін салыңдар