Полезное:
Как сделать разговор полезным и приятным
Как сделать объемную звезду своими руками
Как сделать то, что делать не хочется?
Как сделать погремушку
Как сделать так чтобы женщины сами знакомились с вами
Как сделать идею коммерческой
Как сделать хорошую растяжку ног?
Как сделать наш разум здоровым?
Как сделать, чтобы люди обманывали меньше
Вопрос 4. Как сделать так, чтобы вас уважали и ценили?
Как сделать лучше себе и другим людям
Как сделать свидание интересным?
Категории:
АрхитектураАстрономияБиологияГеографияГеологияИнформатикаИскусствоИсторияКулинарияКультураМаркетингМатематикаМедицинаМенеджментОхрана трудаПравоПроизводствоПсихологияРелигияСоциологияСпортТехникаФизикаФилософияХимияЭкологияЭкономикаЭлектроника
Тәжірибелік сабақ. Жер қойнауын түзетін тау жыныстары
|
|
Сабақтың мақсаты: Жер қойнауында кездесетін магмалық, шөгінді және метаморфты тау жыныстарының түзілу жолдарын анықтап оларды текструктурасына, минералдардың негізгі түрлерін оларды түзетіун заттың құрамын, кристаллдардың үлгілерін анықтарп кеңістіктік торларын сызу.
Сабаққа қолданылатын құрал-жабдықтар: Сабаққа қолданылатын құрал-жабдықтар: минералдар мен тау жыныстарының жинақтарының үлгілері, оқулықтар, сызғыш, ұлғайтқыш әйнек.
Пйдаланатын әдебиеттер тізімі:
1. Практическое руководство по общей геологии: учеб. пособие для студ. вузов / А.И. Гущин, М.А. Романовская, А.Н. Стахеев, В.Г. Талицкий; Под ред. Н.В. Короновского. 2-е изд., стер. М.: Издательский центр «Ака-демия», 2007. 160 с.
2. Практическое руководство по общей геологии:/под ред. Н. В. Короновского. - 4-е изд., испр. и доп. - Москва: Академия, 2011. - 157 с.
3. Музафаров В.Г. Определитель минералов, горных пород и окамене-лостей. М.: Недра, 2009. 327 с..
Студенттердің білімін тексеруге арналған сұрақтар мен тапсырмалар:
1. Петрографияның зерттейтін нысанын, оған негіз болатын геологияның салаларын анықтаңдар.
2. Тау жыныстарының құрылымы дегеніміз не?
3. Тау жыныстарының түзілімі (текстурасы) дегеніміз не?
4. Шөгінді тау жыныстары қалай түзіледі?.
5. Органикалы, кесек және химиялық шөгінді жыныстар қалай түзіледі?
6. Метаморфты тау жыныстары қалай түзіледі
Сарамандық жұмыстарға арналған тапсырмалар:
1-тапсырма: Оқулықтың мәтініне, интернет деректері мен тау жыныстарының үлгілеріне негізделіп шөгінді жыныстарды пайда болу жолдарына қарай топтастырып олардың әр тобына сипаттама беріңдер.
| Шөгінді жыныстардың негізгі түрлері | Тау жыныстары | Пайда болу жолдары |
| Кесек шөгінді жыныстар | Саз | |
| құм | ||
| Малта тас | ||
| қойтастар | ||
| Органикалық шөгінді шөгінді жыныстар | таскөмір | |
| мұнай | ||
| Табиғи газ | ||
| таскөмір | ||
| Қоңыр көмір | ||
| Жанғыш тақта тас | ||
| Шымтезак | ||
| янтарь | ||
| Химиялық шөгінді жыныстар | гипс | |
| әктас | ||
| Ас тұзы | ||
| Глаубер тұзы |
2-тапсырма: 3.1 суретті,Шөгінді жыныстардыңүлгілерін, тапсырмадағы суреттерді пайдаланып Аргиллиттің, олибролиттің құм тас пен брекчияның үлгілерінің түзілімлерін анықтап олардың ішінен симметриялы емес толқынды, симметриялы толқынды белгілерді, көп бұрышты (құрғау жарықтары), шөгінді жыныстар қабаттардың негізгі түрлерін (әр түрлі бағытқа бағытталған, бір бағытқа бағытталған, көлденең, үзікті, біркелкі емес, біркелкі) анықтап оларға жататын кесек шөгінді жыныстарды таубыңдар. Шөгінді жыныстардың пайда болу жолдарын анықтап кестені толтырыңдар.
| Кесек шөгінді жыныстар | Кесек шөгінді жыныстардың түзілімлерінің түрлері жатыс бағыттары | Пайдаболу жолдары |
| аргиллит | ||
| Сазды тақта тас | ||
| құмтас | ||
| алевролит | ||
| конгломерат | ||
| брекчия |
| Ұсақ түйіршікті (тұнба) аргиллиттердің көлденең қабаттары | Көлбеу қабатты ірі құмтас | Тау жыныстарының ірі сынықтарынан тұратын брекчия |
3.1 суретшөгінді тау жыныстарының ққұрылымдары
3.2-сурет. кесек шөгінді тау жыныстарының түзілімдері
3-тапсырма: 3.2 суретті,3.1 кстеде берілген анықтағыштың мәліметтерін, оқулықтың мәтінрін, қосымша дерек көздерін пайдаланыпкестеде берілген кесек теригенді шөгіндің негізгі түрлері саздың, (лестің), құмның, моренналы шөгінділердің, сазды тақтатастың, құмтастың пайда болу жолдарын анықтап төмендегі кестені толтырыңдар
| Кесек шөгінді тау жыныстары | Пайдаболуына әсер ететін сыртқы күштер |
| Тау жыныстарының жұмырланбаған ірі сынықтары (қорым тастар) | Күндізгі және түнгі температураның айырмасы, жауын-шашын, гравитациялық күштер |
| Ірі малта тастар | |
| Қиыршық тастар | |
| құм | |
| құмдақ және құмайт | |
| саз | |
| Алевролит | Көл, саяз теңіз түбіне шөккен тұнбалы жыны с тардың қысым мен температура әсерінен тығыздалуы |
| Конгломерат | |
| брекчия | |
| моренна | |
| Тақтатас, | |
| құмтас |
3.1-кесте. Терригенді кеске шөгінді жыныстардың анықтағышы
| Тау жыныстары сынық- тарының өлшемі, мм | Борпылдақ тау жыныстары | Цементтелген тау жыныстары | ||||
| Тау жыныстарының жұмырланбаған ірі сынықтары | Тау жыныстарының домалап жұмырланған сынықтары | Тау жыныстарының жұмырланбаған сынықтары | Тау жыныстарының домалап жұмырлан- ған сынықтары | |||
| > 100 мм | ірі тас сынықтары | Ірі малта тастар | ірі брекчия сынықтары | Жұмырланған ірі конгломерат сынықтары | ||
| 10-100 | Қиыршық тас | Ұсақ малта тастар |
| Конгломерат | ||
| 2-10 | Ұсақ тас | Ұсақ қиыршық тас | Уатылғыш құм тас | Гравелит | ||
| 0,1-2 | құм | құм тас | ||||
| 0,01-0,1 | Алеврит құмдақ құмайт | Алевролит | ||||
| < 0.01 мм | саз | Аргиллит |
4-тапсырма. А) Шекаралық (аймақтық) метаморфизм, жанасқан метаморфизм, динамотермальдықметаморфизм, динамометаморфизм,метасоматоз, түсінігіне анықтама беріп сөздік жасаңдар. Кестедегі анықтағышқа талдау жасау ерқылы Матаморфизмнің сатыларын, Гнейстің, сазды, құмды тақтатастардың, брекчиялардың мысалында метаморфты тау жыныстарының түзілу заңдылықтарын анықтаңдар..
| Метаморфты жыныстар тобы | Метаморфизмнің сатылары | Біршама тән метаморфты тау жыныстары |
| Аекаралық (аймақтық) метаморфты | Төменгі сатысы –жасыл тақтатастар Фациясы. Бастапқы | Филлиттер, хлоритті, сазды, жасыл,, талькті тақтатастар. Түзетін маңызды минерал актинолит болып табылады |
| Орта сатысы – амфи- болиттік фация | Слюдалы тақтатас, амфиболиттер, мәрмәрлер, кварциттер.Түзетін маңызды минерал мүйіз алдамшысы болып табылады | |
| Жоғарғы сатысы – гранулитті және эклогиовты фация | Гнейстер, кварциттеры, мәрмәрлер, гранулиттер, эклогиттер – оларға оливин,пироксен, гранаттар, кордиерит және т.б. тән. | |
| Ультраметаморфизм | Мигматиттер | |
| Жанасқан метаморфтық | Меншікті жанасқан метаморфты | Роговиктер |
| Жанасқан метаморфты | Грейзендер, скарндар | |
| Динамометаморфтық | Тектоникалық брекчиялар, милониттер |
Ә) метаморфты тау жыныстарының құрылымы мен түзілімдерінің суретіне талдау жасап
хлорлы тақтатастыңғ гнейстің түзілімі тақтатастың түзілімдеріне сипаттаңдар.
| Хлорлы тақтатастың талшықты түзілімі | Гнейстің түзілімі |
| Амфиболиттің көзілдірікті құрылымы | Хлорлы тақтатастың талшықты түзілімі Гнейстің түзілімі Тақтатастардағы қатпарлы түзілімдер |
3.3-сурет. метаморфты тау жыныстарының тқұрылымдары мен түзілімдері
5-тапсырма. оқулықтың мәтініне, дәрісті, тау жыныстарының үлгілерін пайдаланып гнейстің, сазды, кристаллды, құмды тақтатастардың, алевролиттің, мәрмәрдің, тектоникалық брекчиялар, милониттер қандай тау жыныстарынан түзілетінін анықтап олардың себебін түсіндіріңдер.
| Метаморфты тау жыныстары | Пайда болатын тау жыныстары | Түзілуіне әсер ететін факторлар |
| гнейс | ||
| сазды тақтатас | ||
| құмды тақтатас | ||
| алевролит | ||
| мәрмәр | ||
| Тектоникалық брекчиялар | ||
| Тектоникалық брекчиялар | ||
| милониттер |
Date: 2015-11-13; view: 1859; Нарушение авторских прав