Imperfekt. Лично-числовые показатели имперфекта возвратного спряжения (по­ложительные формы) лицо единственное число множественное число -moi

Лично-числовые показатели имперфекта возвратного спряжения (по­ложительные формы)

Все показатели присоединяются к гласной основе множественного числа, оканчивающейся на -i-.

Mö Tol’anke kirjutim kirjeižen. – Mö Tol’anke kirjutimoiš kirjištho.

Minä pakičin armahtust. – Pakičimoi internataspäi kodihe, tusk oti.

спряжение глагола kactas ʽсмотреться’

Отрицательные формы образуются с помощью отрицательного глагола и активного причастия прошедшего времени на -nu, к которому на конце присоединяется формант -s.

Показатель присоединяется к гласной основе, к согласной – если она есть, к краткой гласной – если она есть.

спряжение глагола, имеющего одну гласную основу: kirjutadas ʽзаписываться’

спряжение глагола, имеющего согласную основу: pestas ʽмыться’

спряжение глагола, имеющего краткую гласную основу: valitas ʽизбираться’

Примеры:

Minä nikonz en čostuinus ičein medalil. – Я никогда не гордилась своей медалью.

Mö ištuimoiš sömlaudan taga. – Мы сели за обеденный стол.

Abidoičitoi-k minun päle? – Ты обиделась на меня?

Mikš tö pörditoiš tagaze? – Почему вы вернулись назад?

? Глагол tehtas ʽделаться’ в форме 3 лица в сочетании с глаголом в форме I инфинитива имеет значение ʽприходиться’:

Om möh jo, tegese lähtta. – Поздно уже, приходится уходить.

Tegihe meletada. – Пришлось подумать.

Harjoitused.

1. Käkat venäkel’he:

Ainastimoi pimedudes Timoihe. Pämez’ ei otnus abutada, pidaiži Mikš sinä sädatoi muga lämäs – tämbei ei ole tulleid. Ku niken ei peste, minä mänen dušha. Hän ani ülendelese, kät ei anda. A lehmäd-se ei paimenus eglai necil omaluižel! Sinä abidoičetoi hänele tühjän, hän om el’getoi, pagižeb – ei meleta. Porshaine kaivase redus irdan keskes. Lapsed ei völ pangoiš, TV’d kactas. Pakičihe mužikaine öks ühthe pen’he pertiižhe. Ištuimoiš, varastaškanzim.

" 2. Tehkat neniš pozitivformišpäi negativižed, kirjutagat ned:

Kacutoi, tacihe, panetoi, sobihe, pezetoiš, kirjutamoiš, otitoiš, kucuimoiš.

Tekst

Homen minä sädamoi mända adivoihe. Meletan, kut sobdäs... Panen päle uden sinižen pidžakan, a kaglha panen uden sebapaikan. Pidab völ valita paidan muju... Ohoh, en-ik pette? Eh, taričimoi eglai adivoihe!..

Homendesel minä heraštun möhemba, mi tobjimalaz: om lebupäiv. Pezemoi, murginoičen, no jätan südäikohthu joudjad sijad, miše longiaigan sinnä mülüi höt’ vähäižin magukahid söndtavaroid. Minai om aigad: sab kävelta longihesai. Mindai varastadas nelländen časun augotišes.

Kävelin mä irdadme, varastin koumed časud. Kacuhtin käzičasuihe: oli völ kaks’ časud... Tahtoižin surustadas jo. Läheline bar sauptihe longikš; ecin, kuna sab mända völ. Kaclimoi i nägištin uden kafen. Hm, pidab kodvda! Tulin südäimehe, ištuimoi, avaižin menün i... Tetpas, minai oli sur’ näl’g. Oficiant sanui, miše kaikiš magukahambad blödad keitase hätken, a toižid minä en tahtoin. „Hüvä om!“ – sanuin. – „Minä varastaškanden“. Pakičin toda keitost, mittušt-se lihad, salatoid, olut... Ištun, olut jon, magištelemoi.

Päliči kahtes časus lähten irdale... Kömbörehtamoi, habi hengin. Vauktust sil’mišpäi kadotin... Sab-ik severz’ söda? Nu, nügüd’ en jo mäne adivoihe – kod’he da magata!

augotiž – начало

habi – насилу

kömbörehtas – идти, спотыкаясь

longiaig – обеденное время

magišteldas – облизываться

mülüda – вмещаться

sebapaik – галстук

surustadas – перекусывать

südäikoht – желудок

taritas – напрашиваться

tobjimalaz – обычно

Harjoitused.

1. Löukat tekstaspäi kaik refleksivižed verbat i ozutagat, miččiš aigformiš ned oma.

2. Käkat tekst venäkel’he.

3. Pangat küzundoid tekstha, antkat niihe vastusid.

4. Ümbristarinoikat tekst.