Тромбоцит агрегациясын төмендететін дәрілер. 1 page

Ацетилсалицил қышқылының әсері адам жасына қарай өзгереді. Жас адамдарда аз мөлшері қан кетудің уақытын созады, керісінше көп мөлшері әсер етпейді, ал қарттарда екеуінің де уақытын созады. Простациклин вазодилятацияны тудырады, артериялық қысымды төмендетеді. Бұл дәріні қан тамыр инфузиясы арқылы аяқ-қолдардың тамыр ауруларына қолданып көргенде ол бұлшық еттердің қан айналымын жақсартады, ишемиялық ауруды басады, трофикалық жараның жазылуына әкеледі. Бұл әсерлері тромбоциттердің тікелей жергілікті агрегациясының жоғарылауымен, тамырларды кеңейтуімен байланысты.

Ацетилсалицил қышқылы (аспирин және т.б. кофеинмен бірге), (Acidum acetylsalicylicum 0,25 және 0,5 түймедағы) – бас ауырғанда (бас сақинасында), дене қызуы жоғарылағанда, ревматизмде, тромбофлебиттерде, невралгияда және т.б. қабыну ревматоидтық ауруларда қолданылады. Антиагреганттық ретінде пайдаланғанда мөлшері төмен болуы керек, 0,25 гр күніне 1-2 түймедақтан және ұзақ уақатқа (1-2 айға) созылады. Көбінесе алдын-ала тромбты (қанның ұюын) болдырмау үшін, стенокардияға мен миокард инфарктын болдырмау үшін уақытымен, жылына 1-2 рет беріп отырған жөн болады. Аллергия болуы мүмкін, сондықтан қадағалап отыру керек.

Rp.: Acidi acetylsalicylici 0,25

Coffeini 0,05

D.t.d. № 10 in tab.

S. 1 түймедақтан күніне 3 рет.

#

Эпопростенол (Epoprostenolum) ішкі простациклинге ұқсас, тромбоциттің агрегациясын төмендетеді және тамырларды кеңейтеді. Тек қан тамыр арқылы тамшылатып гемодиализ бен гемосорбция кезінде пайданылады, өйткені әсері өте қысқа, сондықтан жедел көмек көрсету үшін қолданылады.

Дипиридомол (курантил және т.б.), (Dipiridomolum) 0,025 және 0,075 түймедағы және драже түрінде пайдаланылады. Бұрын жүрек тамырларды кеңейтумен белгілі болған. Сонымен бірге оның агреганттық белсенділікке қарсы әсері бар. Ықпал ету механизмі дұрыс зерттелмеген. Бірақ ол фосфодиэстеразаны басып, тромбоциттердегі цАТФ-тің мөлшерінің артуына әкеледі. Одан басқа ол тромбоциттердің агрегациясын тоқтататын аденозиннің әсерін күшейтеді. Көп жағдайда дипиридамол тікелей әсер етпейтін антикоагулянттармен қосып қолданылады.

Тиклопидин (тиклид және т.б.), (Ticlopidin) 0,125 және 0,25 түймедағы) және клопидогрел (Clopidogrel) 0,075 түймедағы) тиклопидинге ұқсас келеді. Бұлар тромбоциттердің гликопротеиндік рецепторларының белсенділігін төмендетеді, сондықтан инсульт және инфаркт кезінде, жүрекке және тамырларға операциядан кейін тромбты болдырмау үшін қолданылады.

12.2.2. Қанның ұюын төмендететін дәрілер (антикоагулянттар).

Антикоагулянттар қан ұюының әр кезеңіне әсер етеді. Соған байланысты олар екі топқа бөлінеді:

1. Тікелей әсер ететін антикоагулянттар (қандағы ұю факторына әсер ететін заттар): гепарин, гирудин және кіші молекулалық гепариндер - фраксипарин, эноксапарин. Гепаринге қарама-қарсы тұратын дәрі – протамин сульфаты.

2. Тікелей емес әсер ететін антикоагулянттар (қанның ұю факторының синтезіне әсер ететін заттар): неодикумарин, синкумар, фенилин, варфарин. Бұларға қарама-қарсы дәрі – викасол.

Гепарин (Heparinum) 5ml - (1ml-5000, 10000 және 20000 ED) – табиғи ұюға қарсы қолданылатын зат, денеде толық торшалардан бөлінеді. Қан плазмасында гепарин Ко-фактор антитромбин ІІІ-пен әрекеттеседі, түзілген комплекс гепарин-антитромбин тромбин белсенділігін басады, ол болса фибриногеннің фибринге айналуын бұзады. Гепариннің мөлшері бірлікпен өлшенеді, бірлік әсері (БӘ). Бұл дәрі тромбоэмболияның алдын-алу, миокард инфаркты, ми, өкпе және көз тамырларының тромбозында қолданылады. Гепариннің мөлшерлігі асып кеткенде, қан ұйымайды, оны тоқтату үшін қарама-қарсы әсері бар – протамин сульфаты (Protamini sulfas) қолданылады.

Rp.: Heparini 50000 ED – 5 ml

D.t.d. № 6

S. 15000-20000 ӘБ күре тамырға салу үшін.

#

Гирудин (Hirudinum) медициналық сүлік, қан жиналған жерге салады (қан айналысы баяу кезінде болатын жағдай), алдын-ала тромбоз және тромбоэмболияны болдырмау үшін қолданылады.

Фраксипарин (Fraxiparin) және эноксипарин (Enoxіparine) кіші молекулалық гепариндер анық антиагриганттық және антикоагулянттық әсерлері бар дәрілер. Бұлар протромбиннен тромбинге өтуін тежейді. Гепаринмен салыстырғанда әсері ұзақ.

Неодикумарин (Neodicumarinum) 0,05 және 0,1 түймедағы, фенилин (Phenylinum) және варфарин (Warfarin) және т.б. тікелей әсер етпейтін антикоагулянттар. Бұлар протромбиннің синтезіне қажет К витаминінің антагонистері болып табылады. Тромбоз, тромбофлебиттерде қолданылады. Гемморрагиялық диатез, бауыр, бүйрек қызметінің бұзылуы, асқазан-ішек жарасы және т.б. қан ұюы төмендейтін ауруларда қолдануға болмайды. Протромбиндік индексі 50% төменде болса қарама-қарсы витамин К-дан жасанды ретінде алынған дәрі – викасолды (Vicasolum) пайдаланады.

12.2.3. Фибринолизистік (тромболизистік) дәрілер.

Стрептокиназа (Streptokinase), урокиназа (Urokinase) және алтеплаза (Alteplase) біраздан кейін пайда болған тромбты ерітеді. Бұлар фибринолизді ынталандыру арқылы немесе фибринолизиннің жетіспеушілігін толықтыру арқылы әсер етеді. Профибринолизинге өту реакциясын катализдейді, фибринді ерітеді. Тромб пайда болғаннан кейінгі тәулікте әсер береді. Бұларды көк тамырға егеді. Аллергиялық реакциялар, қызба байқалуы мүмкін.

12.2.4. Қанның тоқтатуына жағдай жасайтын дәрілер (гемостатиктер).

Тромбин (Thrombinum) 10ml – 125 ӘБ флаконы – жергілікті қан ағысын тоқтататын дәрі. Табиғи тромбтан жасалған, ішкі мүшелердің қан ағысын тоқтату үшін тампонада жасайды.

Коллагендік гемостатикалық сорғышты (Spongia haemostatica collagenica) капиллярдан, паренхиматозды, қатты ми қабығының синустерінен, сүйектен қан кетулер кезінде тампонада жасауға, альвеоладан қан кетуін тоқтатуға қолданады. Бұлардан басқа викасол (Vicasolum), фибриноген (Fibrinogenum) және т.б. қолданылады.

12.2.5. Антифибринолизистік дәрілер

Аминокапрон қышқылы (Acidum aminocapronicum) 5% - 100 ml флаконы, бұған ұқсас транексам қышқылы (циклокапрон) және амбен (Ambenum) 1% - 5 ml ампуласы шығарылады. Жарақат, хирургиялық операция, бауыр циррозы сияқты жағдайлардан кейін фибринолиз жүйесінің белсенділігі көтеріліп кетіп, көп қан кетуі мүмкін, ондай кездерде антифибринолизистік дәрілерді қолданады.

Аминокапрон қышқылы – профибринолизиннің фибринолизинге айналуын тежейді. Фибринолизинге тікелей әсер етеді. Қан тоқтату үшін, операциядан кейін, бауыр ауруларында қолданады. Тромбозға және эмболияға бейімділікте қолдануға болмайды.

Амбен – құрылымы мен әсер ету механизмі жағынан аминокапронды қышқылға ұқсас, плазминнің түзілуін жояды. Қанның ағуын тоқтату үшін қолданылады.

Rp.: Sol. Acidi aminocapronici 5% - 100 ml

D.S. Изотониялық ерітіндімен қосып күре тамырға егу.

#

10. Жатырдың бұлшық етті қабатына (миометрий) әсер ететін дәрілер.

Жатырдың бұлшық етті қабатының қысымы мен қимылы нейрогуморалды механизмдермен реттеледі. Жатырдың бұлшық етті қабатында М-холинорецепторлар, сонымен бірге α- және β_²-адренорецепторлар орналасқан. М-холинорецепторлар және α-адренорецепторлар қоздырғыш әсер береді, ал β_²-адренорецепторлар бәсеңдетеді. Сонымен бірге жатырдың жиырылу белсенділігіне жыныс гормондары әсер етеді. Гипофиздің артқы бөлімінен шығатын гормон – окситоцин, сонымен бірге простогландиндер. Жатыр бұлшық етінің қысымы және қимылына әсер ететін дәрілер мынадай топтарға бөлінеді:

1.Жатырдың бұлшық етті қабатына тікелей әсер ететін дәрілерге

а/ күшейтетіндер – биогендік заттар: гормондар (окситоцин, питуитрин) және простогландиндер (динопрост, динопростон).

б/әлсірететіндер – сальбутамол, фенотерол.

2.Тікелей жатыр бұлшық еті қабатының қысымын жоғарлататындар:

а/өсімдік тектес дәрілер: эргометрин малеаты, эргометрин гидротартраты.

б/жасанды дәрілер: котарин хлориді.

2.Жатырдың мойнының қысымын төмендететін дәрілер: атропин сульфаты, динопрост, динопростон.

Окситоцин (Oxytocinum) миометрийдің жиырылу белсенділігін арттырады. Сонымен қатар, ол сүт бездерінен сүттің бөлінуін күшейтеді. Бұны босануды жеңілдету үшін, босанғаннан кейін жатырдың қысымын және гипотониялық қан кеткенде қолданады. Окситоциннің қатерлік әсері де байқалады: жатырдың қатерлі жарылуы, нәрестенің қисық жатуы, жатырдың ішіндегі гипоксияға алып келетін толғақтың тез болуы.

Rp.: Oxytocini 1ml (5 ED)

D.t.d. № 10 in amp.

S. 1 мл-ден бұлшық ет астына.

#

Питуитрин (Pituitrinum) гипофиздің артқы бөлігінен шығарылады. Құрамында окситоцин және вазопресин гормондары бар. Вазопрессин негізгі жүрек тамырларына және жалпы қан тамырларға қысымдық әсер беріп отырады, сондықтан бұны жүрек және қан тамыр ауруларында байқап берген жөн. Питуитринді босана алмай жатқанда жатырдың жиырылуын күшейту үшін, гипотониялық қан кеткенде қолданады. Ал мөлшерін артық бергенде қан айналымы бұзылады, естен тану, коллапс болуы мүмкін. Атеросклероз, миокардит, тромбофлебит, сепсис, бүйрек ауруларында қолданбайды.

Динопрост (Dinoprost) 0,5% - 1 ml ампуласы, динопростон (Dinoprostone) 0,5 % - 5ml ампуласы. Бұларды тек ауруханаларда пайданалуға тиісті. Бұлар жатырдың мойынын кеңейтіп, миометрийдің жиырылуын күшейтеді. Қан қысымын төмендетеді, компенсаторлы тахикардияны туғызады. Динопрост пен динопростонды босануды жылдамдату және түсік тастау (аборт) үшін қолданады.

Миометрийдің жиырылу белсенділігін әлсірететін дәрілер. Оларға сальбутамол мен фенотерол жатады. Оларды уақытынан бұрын босанарда береді. Кейде магний сульфатын қолдануға болады. Бұл миометрий торшасындағы кальций иондарының кіруін әлсіретеді де жиырылуын тежейді.

Миометрийдің қысымын көтеретін дәрілер. Осы мақсатпен спорынь алкалоидының галендік және новогалендік түрлері қолданады. Бұған жататын дәрілер: эргометрин малеаты (Ergometrine maieate) 0,0002 түймедағы және 0,02% - 1 ml ампуласы және эрготал, эрготамин гидротартраты және т.б. Бұлар миометрий, ішкі мүшелердің, тамырлардың бірыңғай салалы бұлшық еттерінің қысымын көтереді. Жатырдан қан кеткенде қанды тоқтату үшін қолданады, бірақ бұл кезде жүрек айну, бас айналу, іш өту, тахикардия болуы мүмкін. Жатырдан кеткен қанды тоқтатын жасанды дәрілердің бірі котарнин хлориды (Cotarnini chloridum). Бұл жатырдың қысымын көтереді, сондықтан қан тоқтауына себеп болады.

Rp.: Sol. Ergometrini maleatis 0,02% - 1 ml

D.t.d. № 10 in amp.

S. 1 мл-ден бұлшық ет астына.

#

Қан түзілуін реттейтін дәрілер.

Бұлар негізі екі топқа бөлінеді:

1. Эртропоэзге әсер ететін дәрілер:

- эритропоэзді ынталандыратын дәрілер:

а/ гипохромды анемияда қолданылатындар: темір сульфатының тотығы, темір лактаты, ферковен, ферум лек, коамид.

б/ гиперхромды анемияда қолданылатындар: цианокобаламин (витамин В-12), фоль қышқылы (витамин Вс).

в/ созылмалы анемияда қолданылатындар: эпоэтин альфа.

- Эритропоэзді тежейтін дәрілер: Фосфор-32 мен таңбаланған натрий фосфаты.

2. Лейкопоэзге әсер ететін дәрілер:

- лейкопоэзді ынталандыратын дәрілер: натрий нуклеиниті, пентоксил, метилурацил, молграмостим, филграстим.

- лейкопоэзді тежейтін дәрілер: миелосан, новэмбихин, меркаптопурин және т.б. қатерлі ісіктерге қарсы қолданылатын дәрілер.

Эритропоэзге әсер ететін дәрілер.

Гипохромды анемиялар эритропоэзді реттеу үшін темір дәрілерін қолдану басты қызмет атқарады. Денедегі темірдің мөлшері 2-5 кг. Оның екіден үш бөлігі гемоглобиннің құрамына кіреді. Қалған бөлігі ағзадағы қорларда (сүйек кемігі, бауыр, көкбауыр) болады. Темір гемоглобин мен бірнеше ферментердің құрамына кіреді.

Гипохромды анемия созылмалы қан жоғалту, темірдің асқазан-ішек жолында сіңірілуі бұзылуы, жүктілік кезінде дамиды. Бұған темір сульфатының тотығы (Ferrosi sulfas) - 1 гр. ұнтақ ретінде) мен темір лактаты (Ferri lactas) - 1 гр. ұнтақ ретінде) қоланылады. Оларды ауыз қуысымен жанаспауы үшін қаптама, драже түрінде береді, өйткені тіс қарайып кетеді. Темір дәрі-дәрмектерін қолданғанда іш қатуы мүмкін.

Rp.: Ferrosi sulfatis 0,5

D.t.d. № 20 in caps. gelat.

S. 1 қаптамадан күніне 3 рет.

#

Егер темірдің асқазан-ішек жолымен сіңірілуі бұзылса, егу арқылы енгізетін дәрілерді қолданады, мысалы: феркофен (Fercovenum) - 5 мл апуласы), феррум лек (Ferrum Lek) - 2 мл ампуласы шығарылады. Кері әсерлері: беттің, мойынның қызаруы, белдің ауыруы, өкпенің қысылуы байқалады.

Rp.: Fercoveni 5 ml

D.t.d. № 6 in amp.

S. 4 мл-ден бұлшық етке егу.

#

Гипохромдық және гипоплазиялық анемияда кобальт дәрісі – коамидті (Coamidum) – 1% – 1 мл ампуласы) де қолданылады.

Созылмалы анемияда бүйректің жетіспеушілігінен пайда болатын кезде эпоэтин альфа (Epoetin alfa) – ампулада, 1 мл 1000 -нан 10000 ӘБ дейін болады, егу кезінде 30-100 ӘБ 1 кг салмағына аптасына үш рет өлшеп беріледі, осы мөлшермен флаконы да болады). Бұл ішкі эртропоэтинге тәріздес гендік инженерия тәсілімен алынған дәрі. Бұны әлсіздік, нәрестелер анемиясы, ЖИТС ауруы, қатерлі ісікте және т.б. анемияға ұқсас ауруларда қолданады.

Гиперхромды анемияны емдеуге цианокобаламин (витамин В-12), фоль қышқылы (витамин Вс) қолданылады.

Цианокобаламин (Витамин В₁₂, Долекс, Нейробене және т.б.; поливитаминдердегі қоспа – Гендевит, Кладевит, Комплевит) пернициозды анемияда, сәулелі ауруда, фуникулярлы миелозда қолданады. Аллергия, мазасыздық, тахикардия сияқты кері әсерлері болуы мүмкін. Ал тробоэмболияда, эритремия және эритроцитозда қолданбайды. Бұл ампула ретінде 0,003%; 0,01%; 0,02%; 0,05% және 0,1% ерітіндісі 1 мл егу үшін, аптасына 2-3 реттен қолданылады.

Фоль қышқылы (Витамин В_С т.б.; поливитаминдердегі қоспасы – Аэровит, Глутамевит, Декламевит, Квадевит, Комплевит) макроцитарлық анемия, жүкті әйелдер анемиясы, лейкопения және т.б анемия тәрізді жағдайларда қоланылады, тек керісінше Аддисон-Бермер анемиясына қолданбайды. Түймедағының ішу мөлшері 0,001 г, күніне 2-3 реттен.

Полицитемия, яғни эритремия ауруында эритроцитердың саны бірнеше рет көтеріліп кетеді ол эритройдты қатерлі ісік болып табылады. Бұл жағдайда фосфор 32 мен таңбаланған гамма-сәулелі натрий фосфаты дәрісі қолданылады. Сол кезде эритроциттердің, тромбоциттердің санын төмендетеді.

Лейкопоэзге әсер ететін дәрілер.

Лейкопоэзді ынталандыратын дәрілерді лейкопения мен агранулоцитозда қолданады. Бұған жататын дәрілер натрий нуклеинаты (Natrii nucleinas) – ұнтақ ретінде 0,25-1 гр., осыдан 2% - немесе 5% ерітіндісі егуге дайындалады). Лейкопения, агранулоцитоз, өкпенің созылмалы қабынуы, вирусты гепатит, щизофрения кезінде қолданады.

Rp.: Sol. Natrii nucleinatis 2% - 20 mi

D. Sterilisetur!

S. 5 мл-ден күніне 1-2 рет бұлшық етке егуге.

#

Пентоксил (Pentoxylum) 0,2 гр түймедағы қапталған түрінде) – синтетикалық дәрі. Агранулооцитарлық анемия, бензолмен уланғанда қолданады. Кейде диспепсия болуы мүмкін. Бұған ұқсас дәрі метилурацил (Methyluracilum) – 0,5 түймедағы және балауызы, 10% - 25, 40 гр майы).

Гендік инженерия тәсіл арқылы алынған дәрілер молграмостим (Molgramostim) – лиофильді ұнтақ флаконда – 50 –ден бастап 500 ге және 700 мкг, егу ретінде қолданғанда 10 мкг/кг тері астына және қан тамырға) және бұған ұқсас филграстим (Filgrastim) – 0,3 және 0,48 мг, егу ретінде қолданғанда 5 мкг/кг тері астына және қан тымырға тамшылатып беру керек). Бұларды қатерлі ісіктерді химиялық емдеу кезінде лейкопенияда, аплазиялық анемияда, косымша ем ретінде ЖИТС ауруында қолданады.

Лекопоэзді тежейтін дәрілер (қатерлі ісіктерде қолданылатын – миелосан, новэмбихин, меркаптопурин және т.б.) лейкозда, лимфгранулематозда және т.б. ісік ауруларында қолданады.

12.2. Жыныс гормоналды дәрілері.

Бүл гормоналды дәрілер келесі топтарға бөлінеді:

А) әйелдер жыныс гормондары.

1/ Эстрогендік және 2/ Гестагендік дәрілер.

Б) ерлер жыныс гормондары 3/ Андрогенді (тестостеронді) және 4/Анаболикалық стероидты дәрілер.

12.2.1. Эстрогендік дәрілер – Эстрадиол, Эстрадиол дипропионаты (Oestradiol, Oestradiol dipropionate) - (табиғи гормондар), этинилэстрадиол (Aethinyloestradiolum) жартылай жасанды және синэстрол (Synoestrolum) жасанды дәрі - бұлардың әсері аса жоғары келеді. Эстрогендіктер көбінесе екінші реттік жыныстық жетіспеушілікке, бедеулікте және жыныс мүшелердің гипоплазиясында қолданылады.

Бұларды қолдануға болмайды: мастопатия, жыныс мүшелерінің қатерлі ісіктері, эндометрит және т.б. Жанама әсерлері бар: бас айналу, лоқсу, құсу, кейде жатырдан қан кету.

Эстрадиол (Дерместрил, Климара, Менорест және т.б) құрлысы және әсері эстронға (адамның денесіндегі табиғи гормон) ұқсас келеді. 1мг эстрадиолдың белсендігі 10000 ӘБ сәйкес болады.

Бұл эстрондық гормон жетіспегендіктен қолданылады. Ондай жағдайда гинекологиялық операциядан кейін және климакс келген кезде, содан соң әйелдердің босануын күшейту үшін, контрацепция ретінде және қуық бездің қатерлік ісігінде қолданылады.

Жанама әсерлері және кері көрсеткіштері жалпы эстрогендерге ұқсас. Бұның мөлшері 0,002 г түймедақ түрінде және т.б. трансдермальдық жабыстырғыш сияқты.

Эстрадиол дипропионаты (эстрадиол пропионаты және т.б.) эстрадиолдың өзімен салыстырғанда баяу және ұзақ уақытқа әсер етеді. Басқа әсерлері эстрадиолмен ұқсас келеді.

Rp.: Sol. Oestradioli dipropionatis oleosae 0,1%-1 ml

D.t.d. № 6 in amp.

S. 1 мл-ден аптасына 1-2 рет.

#

Этилинэстрадиол (Микрофоллин форте және т.б.) құрылысы мен әсеріне қарағанда эстрадиолға ұқсас, ал белсенділігі өте күшті және ішуге түймедақ түрінде пайданылады.

Rp.: Aethinyloestradioli 0,00001

D.t.d. № 20 in tab.

S. 1 түймедақтан күніне 2 рет.

#

Эстрагендікке қарсы әсерін тигізетін (антиэстрагендік) дәрілер. Кломифен (Сlоmifene) ең жақсы бедеулікке әсер етеді, одан соң Тамоксифен және Торемифен сүт бездерінің қатерлі ісігіне қарсы қолданылады.

12.2.2. Гестагенді дәрілер – Прогестерон (Progesteronum) және осыған ұқсас дәрілер - оксипрогестерон капронаты (Oxyprogesteroni caproas) және т.б. Бұлар сары дененің жетіспеушілігіне байланысты аурулар, оның ішінде түсікке - іш тастауға қарсы қолданылады.

Бұларды қолдануға болмайтын кері көрсеткіштер: бауыр жетіспеушілігінде, гепатит, сүт бездері мен жыныс мүшелерінің қатерлі ісіктері.

Жанама әсерлері: қан қысымының көтерілуі, дененің ісінуі және жүрек соғысының жиілеуі мүмкін.

Прогестерон (Прожестожель, Утрожестан және т.б.) сары дененің гормоны, алғашқы кезде нәрестенің дамуына жағдай жасайды, ал жүктіліктің соңғы кезеңінде жатырдың жиырылуын тежейді.

Бұны аменорея (етеккірдің жоқтығы), жатырдан қан кету, бедеулік кезінде, түсікке қарсы және контрацептік дәрі ретінде қолданылады.

Жанама әсерлері: тромбофлебит, тромбоэмболия, холецистит, гепатит, ісіну, аллергиялық өзгерістер және т.б. пайда болуы мүмкін.

Кері көрсеткіштері: бауыр жетіспеушілігі, гепатит, тромбозға бейімділік.

Мөлшері 0,5%; 1% және 2% майлы ерітіндісі 1 мл ампула түрінде бұлшық етке егуге қолданылады.

Rp.: Sol. Progesteroni oleosae 1%-ml

D.t.d. № 6 in amp.

S. 1 мл-ден күніне 1 рет.

#

Оксипрогестерон (Гидроксипрогестерон, Гормофорт т.б.) капронаты – жасанды дәрі, биологиялық және әсерімен прогестеронға ұқсас, сондықтан көбінесе сары дене жетіспеушілігінде прогестерон сияқты қолданылады. Мөлшері 12,5% және 25% майлы ерітіндісі ампула түрінде 1 мл-ден пайданылады.

Rp.: Sol. Oxyprogesteroni capronatis oleosae 12,5%-1ml

D.t.d. № 6 in amp.

S. 1 мл-ден аптасына 1 рет.

#

Антигестагенді дәрі – Мифепристон медициналық тәжірибеде жүктіліктің алғашқы кезеңінде бала түсіру үшін қолданылады.

12.2.3. Андрогенді дәрілер – Тестостерон пропионаты (Testosteroni propionas), метилтестостерон (Methyltestosteronum) және т.б. Қолдану көрсеткіштері: жыныстық жетіспеушілік, жыныс жүйесі қызметінің бұзылуы, акромегалия, клементарий, жатырдан қан кету, ұрық бездері мен сүт бездерінің қатерлі ісіктері. Ерлердің жыныс безінің қатерлі ісігі кезінде қолдануға болмайды.

Қосымша, яғни жанама әсерлері: жыныстық қозу, денедегі тұз бен судың жиналуы, дауыстың өзгеруі, бет пен дененің түк басуы, сүт бездерінің атрофиясы, лоқсу және бас айналуы.

Тестостерон пропионаты (Тестостерон, Андриол және т.б) ер кісінің ішкі жыныс гормонына ұқсас, бірақ жасанды түрінде шығарылады, сондықтан да ұзақ андрогендік әсерін тигізеді. Тестостеронды ер адамның жыныс жүйесінің қызметі бұзылғанда, климакс және остеопороз кезінде қолданады. Әйелдер сүт безінің қатерлі ісігінде тағайындалады. Бұның 1% және 5% майлы ерітіндісі 1 мл тері астына егіледі.

Тестостеронның жанама әсерлері мөлшерін асырып жібергенде жиі байқалады: ер адамның жыныстық елігуінің қозуы, денедегі су мен тұздың жиналуы, қуық үстіндегі без қызметінің бұзылуы, әйелдерде вирилизм (ер адамдарға тән көрініс – дауысы өзгеріп, денесі түктенуі және сүт безінің жойылу) және жалпы бас айналу, лоқсу және т.б. өзгерістер көрінеді. Бұны қолдануға болмайтын кері көрсеткіштер: қуық үсті безінің және бауырдың қатерлік ісіктері, жүкті және бала емізетін әйелдерге.

Rp.: Sol. Testosteroni propionatis oleosae 1%-1 ml

D.t.d. № 6 in amp.

S. Бұлшық етке күніне 1 мл-ден.

#

Метилтестостерон (Андрорал және т.б.) тестостероннан алынған, ұқсастығы бар жасанды дәрі. Түймедақты (мөлшері 0,005 және 0,01 г-нан) жұтып бірден жібермей, ауыздың ішінде сіңірілгенше ұстап отыру керек, сонда әсері жоғары болады. Жұтқан кезде асқазанның сөлі оны ыдырата алмайды, сондықтан әсері төмендеп кетеді. Қолданылуы, жанама және қатерлі әсерлері тестостеронға ұқсас келеді.