Тел белемендә төп юнәлешләр

Тел белемендә натурализмның килеп чыгуы 19 йөзгә карый һ. Европада табигать фәннәренең үсеш алуы б/н бәйли. Тел фәлсәфәсе буларак натурализм югары дәрәҗәдә немец тел белгече Август Шлейхер-ң хезмәтендә урын ала.

Тел белемендәге натуралистик карашларның казанышы булып тел-ң тере организм б/н чагыштырылуы салынырга мөмкин.

Психологизм юн-е 19 г. уртасында үсеш ала. Тел белемендә психологик юн. 2 агым формалаша:

1)иҗтимагый(коллектив)пс.

2)индивидуаль пс.

1нче агым вәкилләре телне халык псих-нең үзенчәлекле күренеше буларак карарга тәкъдим итәләр.

Логик юн-ш тел.бел-дә логик юн-нең аермалы сыйфаты-телне логик проблема буларак кабул итү. Бүгенге көн логик юнәлештә семасиология карата кызыксыну арта, телнең логик-математик модельләшүе үсеш ала.

Яшь грамматикачылык (19 г.ахыры). яңа юн-ш вәкилләре өлкән буын-ң телгә булган карашларын тәнкыйть утына тоталар, шуңа алар-ң исемнәре “Яшь грам...”д.а.. Яшь грам-к концепциясендә телне индивидуаль психофизик эшчәнлек буларак кабул итү төп ролҗне уйный.

Сүзләр һ. әйберләр юн. Лингвистик геогр-я. Яшь грам-к фикерләрен кире кага. Шухардт тел-ң генеологик классификациясе урынына географик тигезләнүе, ягъни геогр. урнашуга карап, 1 тел-нең 2нче телгә өзлексез рәвештә күчеше теориясен тәкъдим итә.

Неолингвистика. Телне өйрәнгәндә тел үсешенең конкрет шартларын күздә тотарга кирәк, тел үсешенең күп факторлыгына һ. катлаулылыгына да игътибар ителергә тиеш.

Тел белемендә иҗтимагый юн-ш. Яшь грам-к индивидулизмына карата реакция буларак, капма-каршы тенденция- тел-ң иҗтимагый табигатен ассызыклап югары үсеш ала.

Л ингвистика мәктәпләре

Ф.Ф. Фартунатов җитәкчелегендәге Мәскәү лингвистика мәктәбе.

XIX-XX г. чигендә Мәскәү университеты кысаларында үзенең методологик максатлары белән Лейпциг мәктәбенә якын булган тел белгечләре төркеме формалаша. Әлеге галимнәр төркеме Мәскәү лингвистика мәктәбе исемен йөртә башлый. Яшь грамматикачаларның индивидуаль психологизмының төп идеяләрен методологик принцип буларак кабул итеп, Мәс-ү лин-ка мәк-бе бер үк вакытта үзенең лингвистик тикшеренүләрендә телне иҗтимагый феномен буларак өйрәнүгә дә зур игътибар бирә, әдәби тел формалашуга ярдәм итә, бу исә аны социологик юнәлеш һәм Прага лингвистика түгәрәге белән туганлаштыра.