Оқытудыц беріктігі 5 page

3. Арнаііы мектептегі тәрбие жұмысыныц мазмұны

Арнайы мектептегі тәрбие жұмысының мазмұны окушылардың жан жакты тұлғалық қасиеттерін, жеке қабілеттерін дамытуга арнайы жағдайларды қамтамасыз етуі тиіс. Бұп тәрбие жұмысынын келесідей бағыттарын қамтиды: адамгершілік, еңбек, әстетикалық, дене тәрбиесі.

Адамгершілік тәрбиесі.

Арнайы мектеп өзінің тәрбиеленушілерін қоғамдағы езіндік еміріне дайындау оның адамгершілікке тәрбиелеу маңызды орын алады. Оқушылардың тәрбиесі имандылыққа үйрету негізінде жүзеге асады.

Имандылык бүл коғамдық сана формаларынын бірі, яғни берілген қогамда, онда әрекет ететін түрлі қатынастар негізінде қалыптаскан. Өзімен белгілі. Нақтыкөзқарастар жүйесін және адам мінез қүлқына катысты наным сенімдерді ұсынады.

Имандылық мазмүнын күрайтын норма, ереже және бағалаулар адамның мінез күлқын бақылаушы, мінез күлық және қогамда калыптасқан, мейірімділік және зұлымдык, ар намыс және арсыздық, жаксы және жаман туралы көріністері есебінен іс әрекетгерді бағалау аймағында маңызды рөлге ие.

Осы қоғамда кабылданған норма және мінез құлық ережелеріне сәйкес кылыктар мен іс әрекеттер адамгершілік сияқгы бағаланады және қогамдык пікір, әлеуметтік сапт дәстүр, тәрбиемен жан жақты байланысты болады. Оныі ішінде, осы талаптарға жауап бермейтіндер адамгершіліксіз, имандылыққа қарсы сиякты карастырылады, талқыланады.

Имандылық әлеуметтік қанау және адами карама қайшылықтармен күресте мыңжылдық кезінде жаппай өңделген негізгі жалпы адамдық нормаларды қосады.

Мектеп оқушыларды отанын сүюге, қоғамға пайдалы, еңбек етуге, коғамдык құндылыктарды қорғауға, үжымға және жолдастық өзара көмек беруге, адамдар арасындағы өзара сыйластыкқа және адамгершілік қатынасына, адами тазаішқ, өмірде қарапайымдылыққа, арамдык, әділетсіздікке қарсы болуға, достықта оларды рухани есуге, үлттық және нәсілдік қайшылыктаға қарсы болуга тәрбиелейді.

Имандылық кодексі әрбір жас адамның, соның ішінде арнайы мектеп оқушылары үшін ереже болып табылады. Мүнда ақыл ой жетіспеушілігіне ешқандай жеңілдік болмайды, себебі тәжірибе көрсеткендей, ол имандылык кодексінде жазылған ережелерді сақгап, меңгеруге кедергі болмайды.

Арнайы педагогика кемтар түлгаларды оқшалаудың барлық көріністеріне карсылық білдіріп, олардың рухани,

адамгершілік дамуын үдемелі бағыгга жүретін үздіксіз проңесс ретінде қарастырады.

Кемтар балалардың адамгершілік тәрбиесіндегі маңызды мағына, ол кандай жүйеде жүзеге асатыны.

Тәжірибе, ойлаудың үзімді болуымен және жекеше, бірлік, бір жағынан және жалпы, түтас, басқа арасындағы байланыстың болуымен, бүл балапардың тәрбиесіндегі жүйе, сананың бір белігімен екіншісіне ететін, бір талаптан тәрбиеленушінің жасына байланысты екіншісіне егу кезеңін үсынуға болатының керсетеді. Адамгершілік тәрбиесін барлық салада, адамгершілік талаптар толық жинағымен ерте жастан бастап жүргізу кажет. Кез келген жаста адапдық, әділеттілік, тәртіптік, үжымдық, еңбексүйгіштік және т.с.с. кажет.

Жеке және жас ерешеліктер айырмашылықтарын әр түрлі тереңдігімен, деңгейлерін ескеру арқылы камтамасыз етуге болады. Мысалы, ерте жаста, балапарға күрделі түсініктер (борыш, ар намыс, қогам, әділдік және т.б.) белгісіз кезде, олар саналық үстанымдарды шынайылық факторларын нақтыүлгілік кабылдау негізінде, оларга жакын адамдардың мінез қүлкы үлгісінде, қарапайым, колжетерлі сөздерді қолдану жолымен меңгереді: «мейірімді», «жауыз», «жақсы», «әділ», «әдемі», «әдемі емес» және т.б. Бірак, «мейірімді» және баска түсініктер кең жалпылаумен бекітіледі, ол бапа санасында әр түрлі қарама карсы, жағымды және кері факторларды тудыруы мүмкін. Бүган бапа ойлауының нақіылығы және тура бағыттылығы, факторларды және құбылыстарды олардың күндылықгары бойынша ажыратуының әлсіздігі себеп болады.

Қүндылықты бағдарлай алмаған, үйренбеген кезінде бала өзіне жақсы және мейірімді қатынас барлық адамдарға және барлык іс әрекеттерімен калыптарына багытталган деген пікір түйіндеуі мүмкін.

Кемтар балапарды имандылыкқа тәрбиелеудің келесі маңызды талабы колайлы накгылықгы сактау. Ерекше назарды окушы мысалы, мейірімділік адал, шыншыл, езінің еңбегімен өмір сүретін, өзінің міндеттеріне адап қарайтын адамдарга қатысты қажет болады.

Нормалар мен ережелер мазмүнын тереңдетудің әдістерін таңдау кезектілігі окушылардың жасына тәуелді қатал сақталады.

Сонымен, мысапы, қогамдық парыз сезіміне тәрбиелеу бірінші сыныптан басталады. Алғашында бапаларда оқу, өзіне өзі қызмет ету, кезекші міндетін орындау түсініктері қалыптасады, бүлар олардың коғамдық парызы болып табылады. Кейіннен бүл норманың мазмүны терендейді, онда мәнді когамдык түсініктер қосылады (еңбексүйгіштік, баскаларға қамқорлык, мейірімдік).

Адамгершілік тәрбиесі өте сезімтап және күрделі проңесс. Ол мүгапімдерден пайымдаушылық, бакылаушылық, шыгармашылык пен әтикапық зандылыктар білімін және мүмкіндіктері шектеулі балапардың даму ерекшеліктерін білуді талап етеді.

Еңбекке тәрбиелеудің мәні - болашакта кажет болатын еңбек әрекетіне катысты барлық жүмысты қамтамасыз ету, ягни еңбек етудің жалпы және арнайы (кәсіби) білім, икемділік пен дағдыларын қалыптастыру, енбеке ету үшін дене, зият, инабаттылық пен ерік-сезім каситтерін дамыту. Сонымен катар арнайы мектепте енбек тәрбиесі озгеше әлеуметтік - түрмыстык бейімдеу мен оңапту міндеттерін атқарады. Арнайы мектепте еңбек сабақгарына ерекше кеніл бөлінетін болгандықтан енбек тәрбиесі нәтижелі болады. Еңбек сүйгіштік, еңбекті сыйлау, үқыпты болу, енбек ету кажеттілігін түсіну сапапары енбек тәрбиесінде қалыптасады. Сонымен катар, еңбек тәрбиесі сабақтан тыс уақытында шаруашылық- түрмыстық еңбек әрекетінде және еңбек үйірмелеріде, кәсіби бағдар беру жүмысында да үздіксіз жүреді.

Әстетикалық тәрбие - окушылардың бойында қоршаған орта, табиғаттын әдемілігі мен әсемділігін толык кабылдауын калыптастыруга бағытталған педагогикалык әрекеттер жүйесі. Әстетикапық тәрбие арнайы мектеп окушылары үшін орны ерекше. Әстетикалық даму зият дамуына әсер етеді, сондықтан сезім, карым-катынас пен дене дамуына жағымды. Бүл себепте әстетикалық тәрбиенің адамгершілік, еңбек, дене тәрбиесімен тығыз

байланыста екені анык. Әстетикалык тәрбиенің таным кызметі мүмкіндіктері шектеулі балаға дамуындағы кемістікті түзету мен орнын толыктыруға, жоғары психикалық процестерді дамытуға жол ашады. Әдебиет пен коркем өнер өнімдері аркылы окушылар баска ел, тұрмыс, табиғат, уакыт пен түрмыс кұбылыстарымен танысуға мүмкіндік алады.

Зиятында ауытқушылығы бар балаларды әстетикалык тәрбиелеуде ерекшеліктер байкалады, олар әдемі мен коріксізді ажырата алмайды. Әсем заттарды көргенде куаныш сезімі туындамады, өйткені бүл балаларда әмоциялык дамуында көптеген ауыткушылықтар бар. Ал көрмейтін және нашар көретіндердің танымдық ерекшеліктері шындықтың өзгеше әстетикалык меңгеруін білдіреді. Әстетикалык сезімдері әр түрлі ойын, еңбек, көркем, таным әрекеттер негізінде калыптасады.

Арнайы мектептегі әстетикалык тәрбиенің негізгі тәсілдері:

- еңбек, түрмыс пен әлеуметтік карым-қатынастарды әстетикалық түрғыдан ұйымдастыру (күнделікті әдімілік пен үқыптылықты тәрбиелеу);

- табиғаттың әсемділігіне сүйену (бақылау арқылы үйрету, саяхаттарға

бару);

- өнер қүр;ілдарын пайдалану (ән-күй, сүрет, еңбек, ана тілі сабактарында, мүражай мен көрмелерге бару, үйірмелер арқылы жүзеге асады).

Дене тәрбиесі - арнайы мектептегі сауыктыру жүмысымен бірге маңызды бағыттардың бірі. Арнайы мектеп окушыларында дене дамуы мен денсауылығы төмен көрсеткіштерге ие. Балалардың кемістік түріне қарамастан көбінде кан-тамыр, демапу жүйелерінде аурулар кездеседі. Салмақтары мен бойы калыпты балаларға қарағанда төмен, тірек-кимыл козгалысында жетіспеушіліктер байкалады (бүлшық еттерінің әлсіздігі, жүрісіндегі кемістіктер, үсақ және жалпы моторикасындағы ақаулар т.б.). Дене шыныктыру оку бағдарламалары окушылардын денсаулықтарын дамыту мен кемістіктерін түзету максатында түрлі шараларды (гимнастика, спорт ойындары т.б.) камтиды.

Дене тәрбие мақсаттарын жүзеге асыру негізгі шара - дене шынықгыру сабактары. Бүл сабақтар жалпы мектептегі тапаптарға сәйкес өтеді, бірак окушылар дамуындағы кемістіктерді ескеруді тапап етеді. Сондыктан арнайы мектептегі дене шынықтыру сабақтары өзгеше үйымдастыралады.

Арнайы мектепте дене тәрбиесі дене шыныктыру сабактарынан тыс емдік дене шыныктурьі мен сабактан тыс жүмыс арқылы жүзеге асады. Күнделікті оқушылар азанда гимнастика жаттығылар жасайды, баска сабактарда дене шыныктыру кезендері өткізіледі. Окушылардың денсаулығын дамыту үшін дене шыныктыру үйірмелер үйымдастыралады (орта және жоғары сынып оқушылары үшін).

Арнайы мектептерде өтетін "Денсаулық күні" мен спорт жарыстары да балаларды сапауатты өмір сүруге кызықтырады, жалпы дене дамуындағы кемістіктерді түзетуге көмектеседі. 4. Арнайы мектептегі сабақтан тыс жүммсы

Оқушылар қоршаган орта туралы білім мен икем, көзкарас пен ой пікірлерін тек сабак арқылы гана толық меңгере алмайды. Өйткені бала сабақтан шыққан соң өмірдегі баска кұбылыстармен кездеседі, карым- қатынас жасауға үйренеді. Бұл аса маңызды міндетгі арнайы мектептегі сыныптан тыс жұмысы атқаруға тиіс. Сыныптан тыс жұмысы бір тұтас педагогикалық үрдістің бөлегі. Арнайы мектептегі сыныптан тыс жұмысының ерекшелігі, ол сабақ сиякты қатал талаптармен шектелмейді. Сыныптан тыс жүмысты әр түрлі көріністе, еркін ынтамен, шығармашылык қасиеттер мен ұжым пікіріне сүйену арқылы өткізуге болады Бұл жұмыста оқушылардың сабакта байкалмаған ерекше қабілеттері оянып, дамиды.

Арнайы мектептегі сыныптан тыс жұмыс келесі багытта ұйымдасады:

- отан сүйгішті тәрбиелеу;

- білім беру, тәрбиелік жұмысы;

- көркем өнерпаз әрекет;

- дене шыныктыру мен сауықтыру жұмыс;

- үйірмелер жұмысы.

Ал сыныптан тыс жұмысын тәрбие жұмысын ұйымдастырудың үш негізгі түрі тараған:

- жалпы мектептегі;

- топтық;

- жеке дара.

Бұп ажырату тәрбие процесіне катысушылардың саны бойынша негізделеді.

Педагогикалық теорияда тәрбие жұмысының формалары туралы нақтыаныктама жоқ. Тәрбие жұмысының формасын тәрбиенің мазмұны арқылы үйымдаскан мұғалім мен окушылар арасындағы қарым-қатынас жүйесі ретінде көрсетуге болады. Тәрбие жұмысыньщ негізгі міндеттері:

- ұйымдастырушы (түрлі тәрбие жұмыстарын үйымдастыруды білдіреді);

- реттеуші (тәрбиеші мен тәрбиеленушілер арасындағы қарым- катынастарды реттеуді көздейді);

- ақпараттық (тәрбиеленушілерге бір жақты мәлімет беруден басқа да олардағы білімдеріне сүйенуді талап етеді, көмекші мектепте қиын мәселе).

Тәрбие жұмысының формаларын мақсаты мен бағыты бойынша және қатысушылардың орны мен ролі бойынша ажыратуға болады. Тәрбие жұмысын өткізу уақыт мерзімі бойынша:

- қысқаша (бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін);

- ұзақ (бірнеше күннен бірнеше аптага дейін);

- дәстүрлі (жиі, үйреншікті) түрлерге бөліенді.

Ал келесі тәрбие сыныптан тыс жүмысын жетекші әрекет аркылы негізделген: оку, еңбек, спорт, көркем өнерпаз т.б. Арнайы мектепте тәрбие жұмысын жоспарлау тәрбиелік мақсаттарга жетудің негізгі құралы. Жоспар тәрбие жұмысының мазмұны, өткізу шарттарын, көлемін, уакытын белгілейтін құжат, оның қызметі:

- багыттау;

- болжау беру;

- ұйымдастыру мен ретгеу;

- бакылау мен кадагалау;

- қайта жаңғырту (яғки кажет болған жағдайда жоспар бойынша тәрбие жұмысын қайта еткізуге болады).

Жоспарлау 3 кезенді қамтиды, олар:

- Жоспар жобасын әзірлеу;

- ¥жыммен талдау, ұсыныстарды жинақтау, қарастыру;

- Өзгерістерді еңгізу, соңғы нұсқасын бекіту.

Жоспар мұғалімнің шығармашылык мұмкіндіктеріне және педагогикалык талаптарға сәйкес әзірленеді. Педагогикада жоспарлардын келесі түрлері кездеседі:

- Мазмұны мен көлемі бойынша -

- кешенді (жалпы жоспар барлық бағыттар мен жұмыс түрлерін қамтиды);

- тематикалық (нақтыбір бағытта, мысалы: ата-аналармен жұмыс);

- нақтызатты (бір іс-шара туралы жоспар, мысап:ы сынып сагаты)

- Тәрбие процесінің ұзактығына байланысты -

- ұзақ мерзімге (бір жылға)

- бір кезенге (бір тоқсан)

- кыска мерзімге (бір айға)

- шұғыл жоспар (бір күнге).

Дәстүрлі мектептерде болашақ (перспективалық) жоспар (оқу жылына) және күнтізбелік жоспарлармен қатар ата-анапармен әдістемелік жұмыс жасау жоспары кездеседі.

Сыпыптағы тәрбие жұмысының жоспары

Сыныптағы тәрбие жұмысынан ерекше мектептегі тәрбие жұмысының жоспары окушьшар, ата-аналар және мұғалімдермен жүргізілетін бағытгарды қамтиды.

Тәрбие процесінде сабактан тыс жұмысы аса маңызды қызмет аткарады. Бұл жұмысты мұғалімдер мен тәрбиешілер белсенді түрлі әрекеттер арқылы ұйымдастырады. Сабактан тыс уақытында білім беру, түзету міндеттері кешенді түрде орындауға мүмкіндік туады.

5. Тәрбиелеу жүмысында мектеп пен кемтар баланьщ отбасының байланысы

Отбасы тәрбиесі көзделегн нәтижеге жету мақсатында ата-аналар мен жанүя мүшелерінің тарапынан жасапатын ыкпал процестерінің жалпы агамасы. Әлеуметтік, отбасы және мектеп тәрбиесі бірлікте орындалатын істері аукымын қүрайды.

Отбасының жетекшілік маңызы тәрбиеленіп жатқан бапанын тән - дене және рухани дамуына әсер етуші ықпалдар мәні мен мағынасының терендігіне тәуелді келеді. Мүмкіндіктері шектеулі бала үшін отбасы бір жағынан тіршілік коршауы болса, екінші жағынан - тәрбиелік орта. Баланың алғашқы емір сүру мен қалыптасуы кадамы отбасында өтеді. Отбасы бүл мектеп, акпарат кайнары, үжымда, дос-жаранды да, әдеп пен өнер кілті. Сондыктан түлғаның қапыптасу нәтижелігі ең бастысы отбасына тәуелді.

Педагогика тарихында отбасында тәрбиелеу мәселесін Д.Дидро, Я.А. Коменский, П.Ф. Лесгафт, Д. Локк, Ж.Ж. Руссо, В.А. Сухомлинский, Л.Н. Толстой, К.Д. Ушинский қарастырған. Барлығы баланың ерте жасынан отбасында адамгершілік қүнлылықтар мен нормаларды меңгеретіне көңіл бөліп, байқаған.

Неке мен отбасыға деген үстірт көзқарас, халықтын және үлтты үрдістерің естен шыгару, инабаттылық принцигітерін шектен тыс арсыздық пен маскүнемдік, іштей тәртіптің болмауы мен жыныстың салғыртык, ерлі зайыптылар арасында жоғары белең алған ажырасулар бәрі де отбасындагы бала тәрбиесіне баланыңтеріс ыкпалдар көзі.

Мүмкіндіктері шектеулі баланы отбасында тәрбиелеудің ерекшеліктері отбасына тәуслді. Отбасы типологиясы үшін бала саны маңызды көрсеткіш. Отбасы бір балалы, екі балалы, көп балалы болып бөлінеді. Жалғыз баланы тәрбиелеудің жағымдысы - бапа махаббатты сезінеді, өзіне өзі сенімді болады, бірак сонымен бірге езін өзі жоғары есептеуі де пайда болуы ықтимал. Екі бала тәрбиелейтін отбасында бала ерте жастан өзінен баска бала бар екенің түсініп серіктестік сезіммен түлға ретінде дамиды. Көп балапы отбасындағы балалар көбінесе еңбекке төзімді, икемді, жауапкершілік сезімі жоғары болады.

Отбасын типологиясы ата-ана түгелдігіне карай бөлу: толык және толық емес. Белгілі, отбасында мүмкіндігі шектеулі бала туылған кезде отбасында көптерген қиындыктар пайда болады. Оның ішінде бала дамуындагы кемістіктер салдарынан киындыктарды көтере алмау, шыдамсыздық пен ата ана арасындағы түсніспейушілік. Осы кезең неке беріктілігің сынағы болады. Бүл жағдай жиі ажырасу мен аяқталады, бала толык емес отбасында тәрбие алады. Толык емес отбасында тәрбиеленетін

балада жагымсыз әдеттерге жақын болу және үлгерімі төмен болу каупы жогары.

Дегенмен, мумкіндіктері шектеулі бала отбасында адамгершікке, дене және әстетикалык тәрбиеге үйренеді, ол үшін отбысында келесі багытта әрекет үйымдастыру қажет:

- ата-анасынын және баска да отбасы мүшесінің баламен карым- катынасын аныктау;

- отбасы мүшесімен және баска адамдармен карым-қатынас қалыптастыру процесін қадағалу;

- баланың танымдық және еңбек әрекетің, тәртібін, өмірлік түрмысын арнайы үйымдастыру.

Ата-ананың балаға қарым-қатынас мійезі немесе баланың ата-анаға карым-қатынасы мүмкіндіктері шектеулі баланы тәрбиелеу нәтижелігіне тәуелді. Осы жерде карым-қатынастың екі шетін карастыруга болады:

Кейбір ата-аналар балаға қажетті көңіл бөлмейді, өзімен өзі болады. Бүл кемістіктің одан әрі терендеуіне, екіншілік ауытқудың туындауына себеп болады. Ал, кейбір ата-анапар бапаны шексіз еркелетіп, коршактайды, аяйды, барлығын кешіреді, бала үшін барлыгын езі жасайды. Нәтижесінде колынан ештеңе келмейтін, корғансыз ерке мүгедек пайда болады.

Мамандар атапмыш балалардын ата-анасымен нәтижелі жүмыс жүргізу үшін отбасының әмоциялык карым-катынастарың зерттеуді кажет етеді.

Өйткені ата-анасының бүл проблемаға көз қарасы отбасының психологиялық жағдайына әсерін тигізеді. Мамандар ата-аналардың мүмкіндіктері шекгеулі баланың баска балаларга үқсамайтының білген кезде нені сезінетінің білуі тиіс. Ата- аналар көптеген жагдайда келесі реакцияларды білдіреді:

"Мойындамау" мамандар койған диагнозга, нақтыбала дамуында ауыткушылықтың бар екендігіне деген себеушілік. Бүл реакция ең жиі кездеседі.

"Ызақорлық" - көп кездесетің реакция, ерте кезеңде баланың жагдайын кабылдауға байланысты. Әдетте ата-аналар өздерін әлсіз, қоргансыз болып сезінеді және озіненде, баласынанда көңілі калғанда байкалады. Мамандар мүндай проблемаларды шешу үшін ата-аналардың көңілін ерте балаға көмек көрсету жүмысына аудару керек.

"Өзін өзі кінәлі сезіну" - өзінің баласының ерекшелігін дәрігер ата- анасына хабарлағанга жиі кездесетін рсакңия, ата-ана қайғыру мен уайымдаушылыкқа үшырайды.

"Әмоциялық бейімделу" ата-ананың езіндік бейімделудің кезеңі, баласының ауруын "ақылмен", ""жүрекпен" кабылдайды. Ата-ана ауыртпашылыкты көтеріп, бала көмек ету кажетті икемділік пен дағдыларга үйренеді.

Қазіргі арнайы білім беруде отбасын түзету педагогикалық үрдіске белсенді катыстыру өзекті мәселе, отбасын шоғырландыру бағыты бойынша жүзеге асады. Отбасы мен арнайы (түзету) үыймдар арасында екі жакты әрекет арқылы мүмкідіктері шектеулі бала тәрбие, оқу, дамуындағы кемістікті тұзете қоғамға бейімделген белсенді мүше бола алады. Бүл қызметті орындау көптеген мамандардын қатысуын талап етеді.

Біріншіден арнайы педагогтар баланы оқыту мен тәрбиелеу, гүзету мен әлеуметтік бейімдеу және кәсіби бағдар беру, кәсіби енбекке даярлау міндеттерді шешеді. Дәрігер мамандар, арнайы педагогтармен бірлесе отбасында мүмкідіктері шектеулі бапаның күн тәртібін үйымдастыру мен дене және психикалық дамуындағы түзету шараларын өткізу туралы кеңес береді.

Отбасы мен арнайы мектеп мүмкідіктері шектеулі баланы оқытуда келесі жүмыс түрлері нәтижелі жүреді:

- мүғалімдердің баланың үйіне бару, түрмыс жағдайларымен танысу;

- ата-аналарға кеңес беру сабақтар мен семинар, конференцияларды өткізу;

- ата-аналар үжымын біріктіру;

- ата-аналардың ғылыми-тәжірибелік конференциялары. Мүмкідіктері шектеулі баланьің ата-аналармен жүмыстын мазмүны келесі бағытта болуы тиіс:

- деңсаулығын дамыту, кемістіктің салдарын жою, азайту;

- адамгершілік тәрбиесіне көңіл бөлу, адам арасындагы қарым- катынастарға, жағымсыз қылыктарды ажыратуға үйрету;

- баланың отбасындағы жағдайын тексеру, жануясындағы ішкі карым- қатынастарды психологиялық-педагогикалықтүзетуге көмектесу;

- ата-анасын мектеппен бірге жүмыс жасауға шакыру.

- "ашық есік" күндерін өткізу;

Ата-аналар жиналысы - мектеп ата-аналардың байланысының негізгі түрі. Оларды мүмкіндіктері шектеулі балаларды оқыту мен тәрбиелеу мәселесін галқылау максатында откізеді. Нақтытақырыптағы жиналыстар оку жылында кем дегенде 4 рет өткізілуі тиіс.

Жалпы бүл жүмыстын негізгі бағыты ата-аналарда баланың даму мүмкіндіктеріне сеңдіру, білім беру, тәрбиелеу, түзету міндеттерін шешуге көмекші болуға үйрету.

Ьақылау сүрақтар мен тапсырмалар:

- Арнайы білім беруде тәрбиенің ерекшелігі неде?

- Тәрбие принциптерін атаныз, олар мүмкідіктері шектеулі баланы тәрбиелеуде калай жүзеге асады?

- Арнайы мектепте адамгершілікке тәрбиелеу өзгешілігі не білдіреді?

- Әстетикалықтәрбиенің негізгі қүралдары кандай?

- Дене тәрбиесінің міндеттері қандай?

- Мүмкідіктері шекгеулі бапаны отбасында тәрбиелеу ерекшеліктері қандай?

Әдебиеттер:

1. Сурдопедагогика/ Под ред М.И.Никитиной.-М, 1989 г.

- Обучение детей с нарушениями интеллектуального развития (Олигофренопедагогика) под ред. Б.П. Пузанов. Учебное пособие- М. - 2001.

- Мастюкова Е.М., Московкина А.Г. Семейное воспитание детей с отклонениями в развитии. - М. - 2003.

Дәріс № 22-25 Қазіргі арнайы білім беру жүйесі

Жоспары:

- Мүмкіндігі шектеулі түлғаларға әлеуметгік, медициналык, педагогикалык, түзету көмек көрсету мекемелері.

- Кемтар балаларга ерте көмек керсету жүйесі.

- Мектепке дейінгі арнайы білім беру жүйесі.

- Арнайы мектептер жүйесі.

- Жана үлгідегі арнайы (түзету) білім беру ұйымдары.

- Мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың кәсіби білім алуы, оларды кәсіби бағдарлау.