Атмосфера ауа ластануын бақылайтын пост түрлері. Бақылау бағдарламалары

Атмосфераның ластануын қадағалау стационарлы, маршрутты және қозғалысты (факель асты) постарда жүргізіледі.

Стационарлы постар жүйелік қадағалауларды жүргізу үшін қызмет атқарады. Олар ауаның кескінің талдау үшін қажетті құрал-жабдықпен қамтылған арнайы павильондармен және метеорологиялық параметрлер үшін құрылғылармен жабдықталған.

Маршрутты постар. Маршрутты бақылау бекеттерінде жүйелі түрде ауаның ластануын бақылау жұмыстары жүргізіледі. Ол жылжымалы аппараттардың көмегімен белгілі нүктелерден алынған ауа байқалымдары үнемі бақыланады. Мұндай жылжымалы зертханалар жылына бес мыңға жуық ауа байқалымын іріктейді, яғни күніне 8-ден 10-ға дейін ауа байқалым жинайды.

Қозғалысты (факель асты) постар өнеркәсіптік тастаулардың тікелей әсер ету аймағында бір ретті қадағалаулар үшін қызмет етеді. Бұл өнеркәсіп қалдықтарының үздіксіз әсері бар аймақтарда ауа байқалымын, түтінді, газдарды алау астында алуға арналған. Мұндай жолмен бақылау әрбір өнеркәсіптің ластаушы заттарына байланысты арнайы жасалған бағдарлама негізінде жүзеге асады.

Бақылау постар 3 бағдарлама бойынша жұмыс істейді. Толық бағдарлама, жартылай бағдарлама, қысқартылған бағдарлама.

Толық бағдарлама бойынша бақылау күн сайын сенбі және жексенбіден басқа күндері жүргізіледі. Бұл бағдарлама бойынша ауаның құрамындағы негізгі ластаушы заттарды өлшейді.

Жартылай бағдарлама күн сайын, белгілі бір уақыт аралығында жүргізіледі. Мысалы: таңертеңгі сағат 7-00-де, күндізгі 13-00-де, кешкі 19-00-де.

Қысқартылған бағдарлама бойынша бақылау жексенбіден басқа күндерде жергілікті уақыт бойынша 7-00-де,19-00-де. Ал қолайсыз метеорологиялық жағдайлар туындағанда(тұман, температураның кенеттен өзгеруі және т.б.) барлық тіректерде ауа байқалымын іріктеу әрбір 3 сағат сайын жүргізіледі. Ал атмосфераның радиоактивті заттармен ластануын бақылау мөлшері шағын, металл торлармен қапталған, құрылымы мемлекеттік стандарттарға сәйкес жабдықталған арнайы үйшіктер(павильон) арқылы жүргізіледі. Онда радиусы 4м қашықтыққа дейінгі радиоактивті қалдықтарды жинайтын сүзгіден (марлі) жасалған планшет пен термолюминесцентті дозиметр орнатылған.

Билет №44

1.Ксенобиотиктердің енуіндегі тірі организмдердің негізгі реакциялары. Популяция немесе экожүйеге әсер ететін заттың мөлшері.

2.Биогенді элементтердің биогеохимиялық циклдері (көміртегі, кальции, азот, фосфор, күкірт, калии,йод және т.б.)

3.Су сапасындағы бақылау жүйесін қалыптастыру (ағын су саны мен орналасуын бақылау, көлденең және тігінен)