Дебиеттер

1. Ж.К.Аманжолов, Л.Х.Балабас «Тірщілік қауіпсіздік негіздері». Астана, 2009 ж.

2. П.П.Кукин. «Тірщілік қауіпсіздік негіздері». М-2003 ж.

3. Оқулық «Тыныс органдары мен теріні қорғайтын жеке қорғаныс құралдары». Астана, 2007 ж.

7. Бақылау:

Тесттер

1.ИД-1... анықтайды.

А) сіңірілген дозаны

В) радиайия мөлшерін

С) радиациялық бақылау мен хабарлау

Д) химиялық заттарды

Е) уландырғыш заттарды

2. ДП-5В... анықтайды.

А) түрлі заттардың радиоактивтілігі кезінде

В) радиациялық бақылау мен хабарлау

С) химиялық заттарды

Д) сәулелену дозасын

Е) уландырғыш заттарды

3. ДП-22... анықтайды.

А) сәулелену дозасын

В) түрлі заттардың радиоактивтілігі кезінде

В) радиациялық бақылау мен хабарлау

С) химиялық заттарды

Д) уландырғыш заттарды

4. Қандай аспап радиация деңгейін өлшегіш болып табылады?

А) ДП-5В

В) ДП-22

С) ДП-24

Д) ӘХБА

Е) ДПК-50А

5. Қандай аспаптар гамма-сәулеленудің жеке-дара мөлшерін өлшеу үшін арналған:

А) ДП-22, ДП-24

В) ДП-5В

С) ДП-3Б

Д) ӘХБА

Е) ДХБА

6. Қандай аспаптар иондағыш сәулеленуді анықтау үшін қолданылады?

А) Дизометр, радиометр

В) Потенциометр

С) Амперметр, вольтметр

Д) Конденсатор

Е) Стабилизатор

7. Дозиметрлік бақылау аспаптары:

А) ДП-5, ДП-24, ДП-22, ИД-1, ИД-11

В) Газдың ШРК-сын анықтайтын аспаптар

С) Газ иісін анықтайтын аспаптар

Д) УЗ ұшқыштығын анықтыйтын аспаптар

Е) УЗ тұнуын және ШРК-сын анықтайтын аспаптар

8. Химиялық барлау бақылауының дизометриялық аспаптары:

А) ВПХР, УГ-2

В) ДП-5, ДП-24, ДП-22, ИД-1, ИД-11

С) ГП-7, ГП-5, ГП-5м, ГП-4у

Д) ПДФ-2Д, ПДФ-2Ш

Е) ИП-4М, ИП-4мк, ИП-5, ИП-46

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ

Акушерия және гинекология курсымен АМСЖ кафедрасы

ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА

АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ

№ 4 тақырып: «Радиациалық жағдайды бағалаудың әдістемесі»

Оқытылатын курс пен семестр: II курс және IV семестр

Мамандық: 5B11040 – Дәрігерлік емдеу ісі

Сағат саны: 2

2013ж.

Әдістемелік өңдеу акушерия және гинекология курсымен АМСЖ кафедра мәжілісінде талқыланды және бекітілді.

Хаттама № __ «__» _______ 2013 ж.

Акушерия және гинекология курсымен

АМСЖ кафедра меңгерушісі

м.ғ.к., доцент ________________________ Югай Н.В.

Өңдеген: оқытушы Сырманова З.К.

1. Тақырыбы: Радиациалық жағдайды бағалаудың әдістемесі.

2. Мақсаты:

- радиациялық жағдайдың тәртiбі мен әдісін, мәнін бағалау;

- радиациялық жағдайдың тәжірибесіне баға беру.

3. Оқыту мақсаты:

- радиациялық жағдайды бағалай білу;

- есептер нәтижесін сараптай білу;

- оқу жағдайларына байланысты бағыт таба білу және дұрыс шешім қабылдай білу;

- топ ішінде тіл табыса алу және топ араларында жұмыс жасай білу.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

- ядролық жарылыс кезіндегі радиациялық бағалау әдістері;

- радиациялық бағалау жағдайлары;

5. Білім берудің және оқытудың әдістері:

- түсіндіру, оқып уйрету, жағдайларға байланысты есептерді шешу.

Ядролық жарылыс кезіндегі радиациялық жағдайды бағалау әдісі

Радиациялық жағдайды бағалау дегеніміз – белгілі аймақта заттардың радиоактивті улануының деңгейі мен масштабтары.

Радиациялық жағдайды бағалау мақсаты – зақымдану ошағындағы халық пен шаруашылықтардың тиімді әрекет етуін анықтау. Радиациялық жағдайды бағалау – алдын ала болжау немесе барлаудың нәтижесі бойынша негізгі факторларға сүйеніп жүргізіледі.

Радиациялық жағдайды бағалау

Радиациялық жағдайды бағалау үшін негізгі бастапқы мәліметтер бойынша жүргізіледі: радиактивті улануға әкелетін ядролық жарылыстың уақыты, радиация деңгейі және оның өлшеу уақыты, радиация мен сәулелену дозаларының коэфицентінің бәсеңдетуінің мәні және алдағы қойған міндеттер мен оның орныдалу уақыты.

Есеп 1

а) Жарылу уақыты белгілі

Берілгені: Жағдайды картаға түсіруді жеңілдету және радиация деңгейінің төмендетуін кадағалау үшін ядролық жарылыстан кейінгі радиация мөлшерін бір уақытқа келтіру.

t₁ = 12 сағат 15 минутта объект аймағындагы (Р) радиация деңгейі 37 Р/сағ кұрады.

Егер ядролық жарылыс t₂ = 11сағ 45мин болған болса, жарылыстан 1сағат өткеннен кейінгі радиация деңгейін анықтаңыз.Тапсырманы орындауға арналған бастапқы мәліметтер № 18 кестеде берілген

Шешімі:

Радиация деңгейін өлшеген уақыт пен жарылыс болған уақыттың айырмашалағы:

12^І5-11¹⁵ = 30 минут болады.

№1 кесте бойынша тік бағана (30 минутпен) көлденең бағанадагы есептеу уақытын (І сағ.) қиылысқан жерінен К-коэффициентінің мәнін табасыз – ол 0,44-ке тең.

Ядролық жарылыстан кейін 1 сағат өткен соң радиация деңгейін шығарамыз:

Р (1 сағ) = 37 Р/сағ.· 0,44=16,3 Р/сағ.

Егер ядролық жарылыс болған уақыт белгісіз болса, онда радиация деңгейінің төмендеу жылдамдығы бойынша анықтауға болады.

Жарылыс өткеннен кейінгі әр түрлі уақыттағы радиация деңгейін қайта есептеу коэффициенті.

Кесте 1

Жарылыс өткеннен кейінгі әртүрлі уақыттағы радиация деңгейін қайта есептеу коэффициенті.

б) Жарылу уақыты белгілі

Берілгені: Цехтың орналасқан ауданында радиация деңгейі өлшенді: t₁=10⁰⁰, Р_t1=50 рад/сағ және t₂ =10³⁰, Р_t2=45 рад/сағ. Тапсырманы орындауға арналған бастапқы мәліметтер №26 кестеде берілген. Жарылыс уақытын анықтаңыздар.

Шешімі:

Δt=t₂ - t₁=10³⁰-10⁰⁰=30 мин.

Рt=Р_t1: Р_t2= 45:50=0,9

№ 27 кесте бойынша Р₂ / Р₁ = 0,9 және Δt=30 мин үшін, жарылыстан кейінгі 2-ші өлшеміне дейінгі уақытты табамыз, ол 6 сағатқа сәйкес. Ал іздеген жарылыс уақыты мынаған тең болады:

t_жар=t₂- t =10³⁰-6⁰⁰=4 сағ 30 мин.