Cтратиграфия

Қаламқас ауданында триас, юра және бор жастарының шөгiндiлерi бұрғылаумен ашылған.

Триастық жүйе – Т

П-1 ұңғысының (көрсеткiштiк) триастық түзiлу толығымен жуық өткiзiлген. Осы ұңғыда триас жасы харофиттер және остракодпен анықтау негiзiнде төменгi және орта бөлiктер болып көрсетiлген. Бұдан басқа электрокаротаж және литологиялық берiлгендер бойынша орта триас 63 және 68 ұңғыларға шартты бөлiктер басқа ұңғыларда тек төменгi триас шөгiндiсi кездестiрiлген.

Төменгi бөлiм Т₁

Төменгi триас түзiлуi аргиллиттер мен құмды алевролиттi жыныстардың әркелкi таралуымен ерекшеленiп, алевролиттi және сазды түрлiлiгi көрсетiлген. Бiрнеше ондаған метр қалыңдықты құрап, алевролиттер, аргиллиттер бiр-бiрiнен көбiне жұқа орналасқан. Құмтастар бәрiнен бұрын жұқа қалыңдықтағы қабатша және 2-4 метр қабаттар түрiнде қаралады. П-1 ұңғысымен ашылған қимада құмтастар бөлiктерi К-32 метрге дейiнгi қалыңдықтар төменгi және жоғарғы бөлiктерге жекелеген жағдайларда алевролиттер мен аргеллиттерге орналасуымен белгiленген. Төменгi триас жынысы ашық түстi қоңыршылығы қызыл түстi.

Сұр және қызғылт, қызылды, әртүрлi түстер қоңыр бояумен ерекшеленедi. Сирек кездесетiн жыныстарда сұр бояулардың әртүрлi түрi, кейде жасылды немесе қоңыр, қызғылт дақтармен белгiленедi. Сұр бояуларды көбiне сынық жыныстар үшiн, кейде аргиллиттер үшiн қолданады. Төменгi триас құмтастары ҰГ кейде ӨГ-ҰГ iрiктелу әртүрлi сынбалы материалдан, кейде жұқа қабықты полимиктали (26-46%) кварцты, 17-31% дала шпаттары, 31-46% сазды кремний жыныстар сынықтары, базальды-кеуектi берiк цементтелген. Сирек контактiлi- кеуектi сазды карбонатты цементтермен регенарациалы-кварцтық цементтелгендер бөлiктер болып табылады.

Құмтастар тығыз, әлсiз кеуектi өткiзбейтiн, кейде қиманың жоғарғы бөлiгi тығыздығы нашар жоғарғы кеуектi, әлсiз өткiзгiш. Алевролиттер iрi және түрлi түйiршiктi, көбiне - көп микро және жұқа қабықты, базальды-кеуектi берiк шөгiнделген, сирек көптакталы-кеуектi цементтермен сазды карбонатты бөлігi регнерациялы-кварцты құрамда, тығыз /2,52-2,61 г/см элиз кеуектi[25%] өткiзбейдi.

Төменгi триастың аргиллиттерi алевролиттi және алевролителген, жұқа-микроқабықты және әркелкi карбонатты, тығыз (2,59-2,72 г/см²) берiк және шытаған. Кейде төменгi триас түзiлуiнiң құрамында алевриттi саз жынысының қабатшалары пирокласты өткiр қабықшалы белгiленедi.

Жыныс жасы олардың құрамында төменгi триастың түрлерi остронод және хоро суосьтік қабықтарының қатысуы бойынша анықталған барлық аралықтар: 1605-1610м, 1645-1650м, 1812-1847 м, 1854-1860 м, 1930-1975 м, 2060-2065 м, 2156-2165 м, 2207-2212 м, 2243-2244м, 2750-2755м, 3280-3285м. Жоғары ашылған қалыңдық 2395 м құрайды. (П-1 ұңғысы). Төменгi триастың ашылу тереңдiгi басқа ұңғыларда 11-95 м аралығында.

Орта бөлiм Т₂

Бұл жастағы түзiлуi құмды-алевролиттiк және сазды жыныстардың тегiс емес қабат суымен көрсетiлген. Әктасты қабаттар (3 метрге дейiнгi) және жұқа қабатшалар сирек. Кейде жұқа шымтезек түзiлген жыныс қабатшалар кездеседi. Орта триас құмтастары сұр. Ашық сұр, жасыл дақтармен, ҰГ, сирек ОГ және түрлi түйiршiктi кейде жұмырланған сынықтардың қатысуымен қоңыр сұр саз және алевролиттер, негiзiнен қабаттаспаған полимикталы (39-43% кварц,28-31% саз-кремний жыныс сынықтары, 3 % слюда), саз-корбонатты кеуектердiң шегенделуi, регенерациялы-кварцты цементтердiң (16-22%) бөлiгi 6-21 метр қалыңдықта қабат құрайды. Бұл жыныстар тығыздығының орташа бөлiктерiмен (2,29 г/см²) және жоғары емес коллектарлы құрамымен (кеуектiлiгi 12,6 % шейiн). Орта триас алевролиттерi құмтастармен салыстырғанда тығыздау (2.49%) әлсiз кеуектi (5%) iс жүзiнде өткiзбейдi. Аргиллит тектес саздар және аргиллиттер күңгiрт сұр және қоңыр-күңгiрт сұр алевролиттi, сирек алевролиттi, көбiне микро –жұқа қабықты, тегiс емес корбонатты берiк кейде калькунт жұқа желiсiмен қиылған. Орта триас iзбетастары ашық сұрдан сұрға дейiн, оргонетендi-сынған, фороминиферлi-острокодты және детри су өсiмдi берiк шымтебек шөгiндi жыныстар қара сұр жұқа бөлiктер түрiнде 1470-1475 м (П-1) аралығында ғана көрсетiлген.

Юра жүйесi J₁

Юра шөгiндiлерi жуылмалы және стратиграфиялық үйлеспей триас

жыныстарына жайылған және екi бөлiмнен орта және жоғары көрсетiлген.

Орта бөлiм J₂

Оның құрамында байос және бап ярустарының мүшеленбеген шөгiндiлерi бөлiнедi, саз және құмтас алевриттi жыныстардың тегiс емес қабаттасуын көрсетедi. Саз артықшылығы қиманың төменгi бөлiгiнен бақыланады. Жекелеген өсiмдiк қалдықтары және жұқа көмiрлi қабатшалар шашылған детрит түрiндегi өсiмдiк органикасының көп қатысуы байос-батты жыныстың сипатталу ерекшелiгi болып табылады.

Жоғарғы бөлiм J₃

Жоғарғы юра шөгiндiсi өте шектелiп жайылған және структуралық солтүстiк-батыс бөлiгi көбiне батып жойылған болып көрiнедi. (69,74,20,22 ұңғылар). Жоғарғы Юра құрамында сипаттау кешенi бойынша 22 ұңғыда (861-865м) фороминифер табылып, волж ярусымен бөлiнген. Ол алевролиттердiң, саздардың, доломиттi мергелдердiң және доломиттердiң литологиялық тең емес мөлшерде қабаттасуын көрсетедi.