Кен орынның игерілуі мен геологиялық зерттелу тарихы

ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

Жалпы мағлұматтар

Бозашы бөлiгiнiң солтүстiк еңiсiнде орналасқан Қаламқас мұнай-газ кен орны 1976 жылы ашылған. Барлау және жобалау ұңғыларын алғашқы бұрғылауды қосқанда, 1979 жылы қыркүйекте пайдалануға еңгiзiлдi.

Әкiмшiлiк қатынаста Қаламқас кен орны Қазақстан Республикасы Маңқыстау облысы, Маңқыстау ауданы, Бозашы түбегiнiң солтүстiк бөлiгiнде орналасқан. Қаламқас кен орнына жақын елдi мекен вахталық кент Қаламқас екi шақырым, Шебер кентi 80 шақырым. Тұщы судың кеншары 102 шақырым, Ақшымырау кеншары 125 шақырым қашықтықта.

Аудан орталығы және темiр жол станциясы Шетпе кен орнынан шақырым қашықтықта, облыс орталығы Ақтау қаласы 280 шақырым қашықтықта орналасқан. Қаламқас кен орнынан оңтүстiк батысқа 25 шақырымда Қаражанбас және Солтүстiк Бозашы кен орны орналасқан, ал солтүстiк шығыста 125 шақырым қашықтықта игерiлiп жатқан Дрорва кен орны орналасқан. Iрi темiр жол станциясы Бейнеу 280 шақырым қашықтықта орналасқан. Өзен-Атырау-Самара мұнай магистралынан алыстығы 165 шақырымды құрайды.

Кен орын ауданындағы рельеф 20-25 м белгiдегi теңдiктi көрсетедi. Ландшафт ауданындағы негiздемесi үшiн автокөлiктер жүрiп өте алмайтын тоған ойпаттары бар көптеген торлар болып табылады. Кен орнының солтүстiк бөлiгi қатты жел әсерiнен теңiз астында қалып бұрғылау және пайдалануды күрделендiредi.

Ауданның климаты жазда 30-45⁰ С, қыста –30⁰С-ға дейiн температураның күрт өзгерiсiмен сипатталады. Негiзiнен күз-қыс мерзiмдерiнде атмосфера төмендейдi. Сирек кездесетiн аз шығымды құдықтар iшетiн су көздерi болып табылады. Альб сулы қабатынан бұрғыланған ұңғылар сол жақты Каспий теңiзi техникалық сумен жабдықтау үшiн пйдаланылады. Барлық елдi мекендер арасындағы байланыс тас жолдар мен авиакөлiктер болып табылады.

Кен орынның игерілуі мен геологиялық зерттелу тарихы

Қаламқас құрылымы 1974 жылы анықталып, 1976 жылдың басында неоком шөгіндісінен 587 метр тереңдікте К-1 ұңғысынан 100мың м3/тәуліктен артықшығымдагаз фонтаны алынды. Осы жылдың шілде айында 847-855 метр аралықта 3 ұңғыдан алғашқы мұнай ағыны алынды. 1979 жылы КСРО МӨМ тапсырмасына сәйкес ҚазҒЗЖИ мұнай институтымен Қаламқас мұнай кен орнын игерудің технологиялық сызбасы құрылды. МКИ комиссиясымен бекітілген. Қабылданған игеру варианттарына сәйкес юра қабаттары 10-I-IV қабаттар бойынша мұнай 9 нүктелік жүйемен,объектілерде әр бір ұңғы өздік игеру тонында игерленуі жоспарлауда.

1976 жылы қаңтарда 587 метр К-1 ұңғысының түбіндегі неоком түзілуінен 100 мың м3 /тәулік шығындағы газ фонтаны атылды. 1976 жылы шілдеде №3 ұңғыдан 847-855 м аралықта мұнай фонтаны алынып, Юра түзілуінің өндірістік мұнайлы екенін дәлелдеген. Кейінгі іздеу жұмыстарында Қаламқас үлкен көп қабатты газ мұнайлы кен орын болып тағайындалған.

1977-1979 жылдары мұнай және газдың В+С1 дәрежелерін бағалау мен қабаттың құрылысын жекелеп зерттеу мақсатында КЭМНГР барлау ұңғыларын бұрғылауды жүргізді. Қазіргі уақытта кен орынды барлау жұмыстары жүргізілген және 1980 жылдан “Маңғыстаумұнайгаз” ӨБ күштерімен кен орынды пайдалану жүргізілуде.