Домналық процес ( шойын өндірісі ). 1 page

Домналық ошақ құрылғысы. Жұмыс принцибімен ол шахталық ошақтарға жатады. Ошақ горизонтальдық қимасы - шеңбер. Тік қимада бес элементтен түзелуге пісіру (күріш.10.1).

Жоғарғы оның бөлімі колошникомды аталады (). бөліммен ең басты ошақта көлеммен шахта келеді (Ш), таныстырушы қиып тасталған конус. Ең кең бөлім - распар (Р) заплечикиде кешіп өтеді - З (кері қиып тасталған конус түрінде). ошақ ең төменгі бөлімімен көрік келеді (Г).

Күріш.10.1. Домналық пісіру

Ошақ негізімен фундамент қызмет етеді, түзеледі бірнеше қатар кірпіш высокоогнеупорного немесе көміртекті одақтардың биікпен 4-5 м. көрік металлоприемникадан түзеледі, қайда шойын және күйінді жинастырылады, және аймақ фурменнойы, қайда кокс өртенеді.

(30-40) көрік жоғарғы бөлімдері үлкен санды болады біркелкі таратылғандардың тесіктердің фурменных шеңберімен (Ф), арқылы қайсыларды айналма ауа құбырынан 5 қыздырылған ауа әперуге пісіру. Металлоприемника қалауы жуандықты болады 1,5 м. сырттан көрік 30 мм жуандықпен болат жапырақтардан сауытқа тұтқын. көрік қабырғалары шамотногомен жоғары сапалы кірпіштен ретімен айтып береді. 2-4 тесік көрік төменгі бөлімдері болады, арналғандардың шойын шығаруына арналған 7 және күйіндінің 6- летокпен шойындық және күйінділердің (Л) чугуновозныйда ожау 8 және шлаковозный -9. леткамен шойындық орналасқан 500 мм лещади жоғарырақ. леткимен күйінділер лещадинің 1,4-1,9 м биікте орналасқан. әрбір тесікпен водоохлаждаемую фурмумен мыс конустық летоктан болады. Шахта кірпіш шамотногосынан ақтарылған және металл қаптамаға тұтқын, құрылғылардың колошниковыхіне арналған тірекпен қызмет етеді. Құрылғы Колошниковыесі шихта тиеуі үшін қызмет етеді және газдардың бұруының. 4. қанаудың салқындау жүйесімен қамтамасыз етіледі ішінде бірнеше жыл қайсы ошақ ішкі бөлімі 3, амандық отқа төзімді кірпішпен ақтарылған

Шихтовыми домналық ошақ тиеуі 1 материалдармен скипами шығарылады аппарат засыпногосы үстіңгі жағынан арқасында 2, қайсы мыналар жанында атмосфераның оның ішкі кеңістігі пісіру және бөлектеуге герметикалық жабады.

Домналық ошақ шихтасы түзеледі үшеудің негізгі бөлімдердің, алынғандардың есептелген қатал айқын арақатынаста алдын ала:

1– железорудный материал - агломерат немесе құйындылар;

2– кокс - энергия жылы негізгі қайнары, ол реагентті - қалпына келтіргіш ролі сонымен қатар орындайды;

З - ісік – балқу температура төмен түскен материалы бос кен шығатын материал тұқымдары және кокс күлінің. Жиірек барлығы ісік кім, не ретінде ізбесті тасты қолданады, 96-98% СаСО ұстаушы күйіндіге металдан күкірт асуы сонымен қатар 3. мына оқиғада ісік СаОсы үлкейтеді, метал сапасы жақсарта.

Күріш.10.2. Тарату негізгі химиялық процестердің ошақ биігімен:1– аймақ берік фазалы бұрынғы қалпына келудің без;2– аймақ шлакообразования;3– аймақ коксті және балқыту сұйық өнімдерінің;4– аймақ кокс жануының.

Жану процестері және домналық ошақтар қалпына келтіргіш газ білімдері. Кокс жануы фурмда болады, арқылы қайсыларды домналықты ауа түсуге пісіру, қыздырылған 1000-12000. газдарда оттек ұстауы ошақ осына бағытпен азаяды; ұстау 2 өседі, ал жеке реакциялармен көміртекпен әрекеттестік нәтижесінде содан соң азаяды:

+ Туралы 2= 2

+ 2=2

2 + Туралы 2=2

Жиынтық реакция кокс жану процесін қайтарады. Қалпына келтіргіштермен сутегі және көміртек тотығы келеді, (34,7% газдарда аса маңызды мағына сандық басым болады және болады және 65,3% Н 2). домналық ошақтар жоғары қызу ең – жану фокусында ара қашықтықта фурмның 700-800 мм, ол 1850-20000 С. жетеді

Тотықтардың бұрынғы қалпына келуін без және басқа қосулардың. Мінездемелімен домналық процестің артынан қалпына келтіргіш газдардың қарсы селімен үзілмеліліксіз және материалдардың шихтовых түсіруші әрекеттестігі келеді. Сатылы тотықтардың бұрынғы қалпына келуі без ағады – ең жақсы тотықтан металдың без: Fe 2 O 3 Fe 3 O 4 FeO Fe.

5700 температурадан бастай 3+ 2 O:3 Fe тотықтардың бұрынғы қалпына келуі без үш сатымен жүзеге асады =2 Fe 3 O 4+ 2,

Fe 3 O 4+ =3 FeO + 2,

+ = Fe + 2.

Без тотықтарға сатылы ұқсас марганец тотықтары қалпына келтіріледі:

2 MnO 2+ = Mn 2 O 3+ 2,

3 Mn 2 O 3+ =2 Mn 3 O 4+ 2,

Mn 3 O 4+ =3 MnO + 2.

Реакциямен жоғары қызулар жанында кремнезем бұрынғы қалпына келуі қатты көміртекпен болады: 2+2 = Si +2.

Сұйық шойын Образоваиесі. Тотықтардың бұрынғы қалпына келуі без аяқталады 1100-12000 С. қатты темір қатты ерітінді білімімен көміртекті ерітеді – аустениттің:

3 Fe +2 = Fe 3 + 2.

Науглероженного балқу температура без көбірек аласа, немен тазаның без, науглероженное темірі сондықтан 1,5-2%, распара деңгейінде балқиды және тамшылармен кокс кесектерімен ағып кетеді, элементтердің карбидообразующих шойынына 307-4,2%. бары жетеді көміртек, шойында қайсы ұстау қосымша еріте (марганецті, хромның) шойында көміртек ұстауы жоғарылатады. Бары оған кремнийді, фосфорды және күкірттің көміртек төмендеуіне жағдай жасайды, 3 Fe жайып қоя және графит түрінде азат көміртек белгілей. Мынау шойын механикалы қасиеттері жоғарылатады.

Шлакообразование. 3,40-50% CaO 2 O 2,10-25% Al:30-40% SiO үшеу тотықтан негізінде домналық күйінді түзеледі (марганецті, темір (алғашқы күйіндіде 20%) силикат қосулар түрінде). сұйық күйінді біліміне бірігуді бұрын болып өтеді және химиялық тотықтардың әрекеттестіктері, агломерация жанында басталады. Шойын құрамына тек қана емес Шлакообразование маңызды әсер етеді, сонымен қатар ошақ жұмысына бүтінде. Балқыту нормалы жүруіне арналған ол жабысқақ күйінді материалдардың шихтовых түсу, қозғалыс және газдардың таратуын бұзады 14500 С. температура жанында жидкотекучим тиісті болу, қабырғаларға жабысады, настыли құрастыра. көпшілікпен жабысқақтық көңіл болудан оны тәуелді болады. егер мына көңіл болу мөлшері бірлікке таяу, күйінді жидкотекуч жеткілікті.

Күріш.10.3. Домналық ошақ салуларының газоочистных кешен схемасы:1- газды клапандар;2- газды ысырма;3- дроссельные клапандар шлам шығаруына арналған;4- құрылғы;5- осветленная су.

Домналық немесе колошниковый газ домналық ошақ көрігінде құрылады. Газ орта құрамы:8-12% 2,39-40%(+ 2),0,2-0,4% СН 4,57-58% N 2,2,5-3,0% Н 2. колошникуге подвижение өлшемімен газ құрамы алмастырады – азырақ тұрады, ал 2 көбірек. Көміртек тотығы өзгертусіз газ көлем жалпы көмірқышқыл газ білімімен жанама бұрынғы қалпына келуге шығын шығарады. Отын сияқты домналық газ қолданады.

Болат өндірісі. Алынған домналық балқыту нәтижесінде шойын қолдану шек қойылған облысын болады, дәл осылай қалай ол сынғыш, әсемдікпен ие болмайды, аласа екпінді беріктік болады. Болат қорытатын өндіріс мақсатымен келеді, негізгі материал сияқты шойын қолдана, қорытпалар алу - болаттың - маңызды жақсы механикалы қасиеттермен.

Болат қорытатын өндіріс принципшіл негіздері. Химиялық құрамдардың салыстыруынан шойын передельного және конструкциялық болаттың (табл.10.1) көрініп тұр, не көміртек үлкен бөлім, кремнийді, фосфордың болат алуына арналған металдан қашықтатуға талап қойылады, күкірт концентрациясын төмендету. Шойын тотығуы жолымен болады мынау істеу: көміртек газға кешіп өтеді (түрінде), ал күйіндіге кешіп өтеді (тотықтар түрінде).

Сайып келгенде, бірінші болат қорытатын өндіріс принципшіл айырмашылығы домналықтың - мынау процестердің тотықтыратын мінез-құлығы.

Екінші айырмашылық томға түзеледі, не маңызды көбірек жоғары қызу болат өндірісі талап етеді, немен шойын өндірісі. Сәйкестікте күй-жағдай диаграммасымен «Fе -» қорытпада көміртек ұстауы азаюымен ликвидус температуралары маңызды өседі. 1580-1620° С. болат қорыту процесі нормалы жүруіне арналған метал температурасы тиісті болу

Химические составы чугуна и стали Таблица 10.1

Шойын химиялық құрамдары және болаттың кесте 10.1

Үшінші айырмашылықтарға өндіріс оқтын-оқтын мінез-құлығы келеді, қашан металлургия агрегатқа (пісіру, конвертер) шойын айқын сан және басқа материалдарды беріледі, және болатқа шойын бөлісуін жүргізуге бастайды. Өту бойынша қайсысызды уақыттардың, үшін қайсыны тотықтыратын процестер қажетті көлемде өтеді, дайын болат ошақтан босатады немесе конвертердің. Кейін ненің кезек балқыту басталады.

Айқын ерекшілікке байқайсыз конвертерде болат өндірістері, мартен ошақтар және электр пеште, бірдей негізгі химиялық процестердің мінез-құлық және технология элементтері болады үшін бұларды үшеу агрегаттың.

Болат қорытатын агрегаттардың шихтасы екі бөлімнен түзеледі: метал және металл еместің.

Металл бөлім негізін шойын және болат сүйменді құрастырады. Кислородно - конвертерномда шойын үлесі процесте жетеді 80%, мартенде - 60%, электросталеплавильномда -5%. зауыттарда толық металлургия циклмен (қайсыларды домналық ошақтарды болады) шойын болат қорытатындарды цехті сұйық түрде әпереді және миксерге құяды - үлкен ожау сыйымдылықпен 2000 т, қайда химиялық құрам тегістеу және әр түрлі домналық ошақтардан шойын температуралары болады және әр түрлі шығарулардың. Металлургия және машина жасайтындарды зауыттарда кесектер түрінде домналық ошақтарсыз қатты шойынды қолданады - торайлардың. Металлургия зауыттардың өздері болат сүймен қайнарларымен кетулерді келеді: ақаулы кесектер, скрап, жалға берілетін өндірісте обрезь, машина жасайтын зауыттардың кетулері: жоңқа, кетулер өндіріс штамповочногосы, сонымен қатар қызмет өтегендер металл бұйым өз мезгілі: машиналар, металлоконструкциялар, рельстер және т. п.

Вторчермета зауыттарында мынау болат сүймен арнайы дайындауды жүреді: түрлі түсті металдың тазалауын, ірі денелі бұйымдардың кесуін, жеңіл салмақты кетулердің пакетированиесі.

Ферроқорытпалар сонымен қатар болат қорытатын өндірістердің шихта металл бөлімдері апарып беруге болады, ашытқылардың және қоспалаушы компоненттер кім, не ретінде қолданылады.

Шихта металл емес бөлімі материалдарды үлгілермен екімен көз алдына келген: қатты тотықтырғыштардың және ісіктердің. Қатты тотықтырғыштар кім, не ретінде болат өндірісі жанында бай темір кенді, агломерат, құйындылар, жалға берілетін және темір соғатын өндіріс қабыршағын қолданады. Бұлар 3 2 O материалдар Fe үлкен санын асырайды және Fe 3 O 4. ізбесті тас түрінде негізгі ісікпен СаО келеді (СаСО 3) немесе свежеобожженной құрту. Жоғарылауға арналған жиі күйінді жидкоподвижностисі бокситті қолданады (ұстаушы жанында 50% Аl 2 O 3 және жүзу қанаттық шпат (көбірек 90% СаF 2).

Бір шихтовымға негізгі талаптардан материалдарға - ең аз ұстауы 2.

Болат қорытатын процес жалпы схемасы. Дайын болат кезек шығаруынан кейін жаңа балқытуды келесі ретте өткізеді.

Завалка - шихта тиеуі пісіру немесе конвертер; шихта қатты бөлімін басында толтыра артады: чушковый шойын, скраппен жеңіл салмақты, ісіктер, қатты тотықтырғыштар, ал сұйық шойынды содан соң төгіп алады. Сұйық шойын, төмен ағып кете, шихтаны кусковую тек қана емес жылытады, сонымен қатар науглероживает болат сүймен, балқу оның температурасы аласарады неге алғыс айта.

Зіне меншікті металлургия процес шихта балқуынан басталады, нәтижесінде қайсының сұйық металл былау құрылады және оның балқытылған күйіндісі жабатын. Балқытуды мынауды дәуір жүргізеді барынша көпте жылы ошақ жүкті тиеуіне, оның ұзақтығы минимумге дейін қысқарту үшін. Жіңішке мынауды дәуір көрінетінмен жылдамдықпен шойын қоспаларының күйіп кету процестері жүруге бастайды.

Өзіне меншікті металлургия процес шихта балқуынан басталады, нәтижесінде қайсының сұйық металл былау құрылады және оның балқытылған күйіндісі жабатын. Балқытуды мынауды дәуір жүргізеді барынша көпте жылы ошақ жүкті тиеуіне, оның ұзақтығы минимумге дейін қысқарту үшін. Жіңішке мынауды дәуір көрінетінмен жылдамдықпен шойын қоспаларының күйіп кету процестері жүруге бастайды.

Тотықтыратын процес негізгі дәуірімен келеді, жүруде қайсыны алыстатылады - жанып кетеді - көміртек артық саны.

Процестерді схема жалпы, ағып жатқандардың мынауды дәуір, келесі бейнемен ұсынуға болады. Конвертерномда (ең бұқаралықта) болатқа шойын бөлісуі тәсілінде көміртек үрлеу газ тәрізді оттегі атмосферасында тотығады. Дәл осылай қалай барлық тотығу реакциялары экзотермикалықтар, анау мынауды дәуір метал температурасын маңызды жоғарылайды.

Пештерді тәсілдерде болат өндірістері (мартенде, доғалық электрліктерді ошақтарда) оттек түседі газды фазадан метал (күйінді қабаты арқылы). мына тәсілде метал көміртегі оттекпен нёмда растворённыммен әрекеттестік шотының артынан тотығады. Құрылушылар көбікшелер көміртек тотығуы жанында сұйық металл былау бетіне қалқиды, әсер жасай «қайнаудың» болаттың. Мынау процес болат сапасына пайдалы әсер етеді, құраммен біркелкі көбірек араластыру нәтижесінде болып шығады және температураға. Металл емес кішкентай бөлшектердің оның бетіне шығару сонымен қатар метал қайнауы маңызды жеңілдетеді.

Болат Раскислениесі. Оттек болатында растворённого нақты ұстауы тотықтыратын дәуір аяағына қарай (қашан көміртек берілген ұстауы алынғанғанда) болады 2-3 бір жоғарырақ тепе-теңдіктің - 0,02 0,08. болатта оттек сондай үлкен саны серьёзно тек қана емес оның механикалы қасиетінің төмендейді, сонымен қатар болат Маргіне керек алуға рұқсат етпейді «көміртекпен», дәл осылай қандай тіпті тоқтаудан кейін оттек түсулері метал сырттан көміртек жылдамдықпен көрінетінмен тотығуға жалғастырады.

Көрсетілген жою үшін негативтік құбылыс жоғарырақ, операцияны өткізеді, болат раскислениемін атайды. Болаттардың әр түрлі маркаларына арналған мамандарды раскисления әртүрлі тәсілдері қолданады: қоршап қамаушы, диффузиялық, өңдеумен синтетикалық күйінділермен немесе вакуумда. Распространённым ең раскисление қоршап қамаушыға келеді, қашан сұйық болатқа элементтердің үмеген сандары енгізгенде, оттекке биік ешпен көбірек қожалық етушілердің, немен темір немесе көміртек. Сондай элементтермен - ашытқылармен бола алады (өлшеммен химиялық белсенділік күшейтулері): Мп; Si; Al, сонымен қатар Тi; Zr; Са. раскисления нәтижесінде сан оттек растворённогосы төмендетеді тепе-теңдіктің (ал кейде және төмен тепе-теңдіктің). раскисления өнімдері 2, MnO кішкентай бөлшектерінің твёрдыхі түрінде, Al 2 O 3(тығыздық қайсылардың бірнеше бірдің болат тығыздығы азырақ) күйінді қабатына қалқиды және кешіп өтеді.

Өкінішке, тотықтардың ұсақ кішкентай бөлшектердің бөлімі қалқып шығу аласа жылдамдықтары болаттан және остаётсяны бөлінуге үлгермейді оған металл емес қосулар түрінде. Қалай және газдар, металл емес қосулар болат сапасын төмендейді. Даёт маңызды жақсы нәтижелері АМС үлгісі комплексті ашытқыларының қолдануы (алюминий қорытпа, марганецті және кремнийдің). тотықтардың қоспасы бұларды элементтерді балқиды; қағысу уақытына сондай тамшылардың болатында қозғалыс жанында олардың ағып келіп қосылуы болады, және қалқып шығу жылдамдығы маңызды үлкейеді.

Басқа бір түрлерін төмен суреттелген (тәсілдер) болат қорытатын өндірістің.

Бессемеровский процес. Бессемеровский тәсіл томға түзеледі, не сұйық шойын арқылы ауаны үрлейді, шойын қоспалары тотықтандыратын. Темір алдымен тотығады:

2[ Fe ]+ 2=2(FeO).

Құрған тотық безі металмен араласады, темірде жарым-жарты ереді және күйінді фазаға әсіресе бөлінеді, темірлі күйінді құрастыра. Қоспалар тотықтырады (кремний, марганец, көміртек). қоспалардың құрылған тотықтары күйіндіні құрастырады. 15-20 минут ішінде үрлеу шығарылады конверторемен тік орналасқанда – үлкен болат жапырақтардан ретортаға, футерованной динасовым кірпішпен. Конвертора жұмысында үш дәуірді айырып танады: бірінші дәуір кремний жігерлі күйіп кетуімен сипатталады және марганецтің (ұзақтық 3-5 мина.), Қыздырылған балқымадан екінші дәуірде 15000 С жылдамдықпен үлкен көміртек жанып кетеді, үшіншіде – көміртек күйіп кетуінен кейін кремний қалдықтарының тотығу және марнаца, күшейтілген тотығумен бірге жүрілуші без созылады (ұзақтық 1-3 мина.). Ожау дайын метал сталеразливочныйда төгеді, ал күйінді – шлаковницуде. күйінді үлгілі құрамы:53-55% SiO 2,0,5-1,0% Al 2 O 3,18-22% MnO,20-25% FeO. конвертора тәуліктік өнімділігі сыйымдылықпен 25-30 т құрастырады жанында 1200 т.

Томасовский процес. Томасом 1878 жылында конверторе негізінде фосфорлы шойындардың үрлеуі жүзеге асырылған болатын. үрлеу жанында ізбес тас үстейді және фосфор биік ұстауымен негізгі күйінділерді алады. Фосфор тотығады кейін тотығудың кремнийді, марганецті және көміртекті, кешіп өте күйінді түрінде Р 2 Туралы 5,3 · Р 2 Туралы 5 және 4 СаО · Р 2 Туралы 5. әдеттегі томасовский шойын асырайды 1,8-2,0% Р, кремний оған жағымсыз және тиісті болу емес көбірек 0,6%, ал марганец 1,3%. температура шойынды құюға конвертор құрастырады 1180-12500 С. үрлеу сондайды салқынды металды мүмкін алғыс айта аздың жабысқақтықтың фосфорлыны шойынды. Үш дәуірге сонымен қатар Томасовский процес бөліседі. Бірінші дәуірді без тотығумен мінездемелі, кремнийді және марганецтің. Екінші дәуір көміртекті тотығумен мінездемелі. Үшінші дәуір мінездемелі қарқындымен тотығумен фосфорды, толық ерітеді ізбес тас және құрастырады беріктер фосфаттар 3 СаО · Р 2 Туралы 5 және 4 СаО · Р 2 Туралы 5. үрлеуді аяқтайды кейін төмендеулер ұстаудың фосфорды 0,05-0,08%. Томасовский процес салыстыруға бессемеровским ұзақ және кемірек өндіргіш, бірақ рентабелді. Томасовские күйінділер 14-28% Р 2 Туралы тыңайтқыш кім, не ретінде ауылдық шаруашылықта 5 қолданады.

Және әйтеуір, жоғары сапалы болат алуына арналған её қоспалау, тты жүзеге асырады. е. неёде үстейді үмегендерді сандарда қоспалаушы элементтер:, Ti, Mn, Cr, Ni. ферроқорытпалар түрінде көп жағдайда оларды енгізеді. Қайсысыздарды оқиғаларда раскисления операциялары және қоспалаудың болат шығаруы дәуіріне өткізеді - ожауда.

Болаттың, алынғандар суреттелгендерге жоғарырақ әлдеқашан және кең қолданылатын технологияларға –«классикалықпен»(мартенге, конвертерному, ашық доғалықтарды ошақтарда), конструкторлардың талаптарына сапамен жиі қанағаттандырмайды, өнеркәсіп жаңа бұтақтарына арналған өңдеуші құрудың: ядролық, ғарыштық, замандас өте жылдам көлікті және др. болат сондықтан, арналғандар жауапты бұйымдардың даярлауына арналған, қосымша өңдеуге душар болады, бағытталғанның метал онан арғы тазалауына жағымсыздардың (зияндылардың) элементтердің, ерітілген газдардың, металл емес қосулардың. Биік нәтижелілік растауына арналған дәл осылай аталатындардың «внепечных» келесі тап осы тәсілдерді болат өңдеулері ертіп әкелуге болады: айгөлектердің ұзақ өмірлігі, дайындалғандардың тәсілдермен внепечнымимен өңделінгеннің болаттың, үлкейді 10 бір; 7 бір внепечной десульфурацииден кейін болат екпінді беріктігі өсті (0.025 0,002% S).

Тәжірибеліде өңдеу внепечнойы келесі түрлерді қолданады: болат өңдеуі синтетикалық күйінділермен, метал өңдеуі вакууммен, болат үрлеуі салғырт газдармен, болат үрлеуі газо - ұнтақталған ағыстармен, электрошлаковый метал қайта балқытуы.

Болаттардың таптастыруы. Болаттардың сортаментпен кең қара металлургия өндіреді, айыратындардың механикалы, электрлік, магниттік қасиеттермен, беріктіктің химиялық әсерлер, жоғары қызуларға қарсы. Болаттардың таптастыруын келесі белгілермен өткізеді:

1) өндіріс тәсілімен: кислородно - конвертерные, мартендер, электродуговые, вакуумдық - индукциялықтар;

2) дәреже раскисленности: тынықтар, полуспокойные, қайнап тұрғандар (қайсыларды баяндалуларға құю дәуіріне тіпті көміртек күйіп кетуі созылады);

3) сапа (күкірт концентрациясымен және фосфордың): кәдімгі (ұстау және Р 0,06%), сапалы және жоғары сапалы (және Р кемірек 0,03%);

4) химиялық құрамға: көміртекті және қоспаланғандар;

5) тағайындау: конструкциялықтар (<0,6%), аспаптықтар (0,7-1,5%) және арнайы тағайындау болаттары: рессорно - серіппелі, подшипниктер, штамповые, тоттанушысыз, қызуға төзгіш және қызуға төзімділер және др.

ГОСТом пайдалануы ыңғайлылығына арналған болаттардың таңбалауы анықталған. Дәл осылай, мысалы, СтЗ белгілейді - кәдімгі, конструкциялық болат, көміртек ұстауы 0,3%; УI 2 Ал - көміртекті болат,1,2%, сапалы.

Болаттарда қоспалаушы элементтер орыс әліпбисі әріптерімен белгіленеді: Ni - Н; Сг - Х; -; Мn - Г;;; Тi - Т; - Ф; Аl - Ю;. цифр алды әріптермен ұстау белгілейді жүзіншілерді пайыз үлестерінде; цифрлер әріптен кейін - пайыздарда элемент ұстауы. Дәл осылай, болатта 8 Х 22 Н 6 Т болады -0,08%; Сг -22%; Ni -6% және Тi -1%.

Ферроқорытпалардың өндірісі. Ферроқорытпалармен қоспалаушы элементтермен без қорытпаларды атайды (,, Ti, Zr, Nb, Cr және др.) немесе элементтермен - ашытқылармен (Mn, Si және др.). қолдану олардың технологиялық процесте болат өндірістері көбірек ыңғайлы және көбірек пайдалы, немен таза элементтердің. - біріншілердің, ферроқорытпалар, ереже сияқты, балқу аласа температурасын көбірек болады, не сұйық болатқа олардың кіріспе жеңілдетеді. - екіншілердің, ферроқорытпалар маңызды арзандау, немен таза металдар, дәл осылай қалай кендерден ортасыз болып шығады.