Бейінді мектеп оқушыларын психологиялық-педагогикалық сүйемелдеудің халықаралық тәжірибесі

«Бала жақсы оқу үшін, оның оқу үлгерімі жақсы болу тиіс. Бірақ бұл парадокста педагогикалық істің маңыздылығы бар. Оқуға деген қызығушылық тек табыстан туған шабыт бар жерде ғана болады», – деген ұлы педагог В.А.Сухомлинский. Табыс – оқытудың ең маңызды және әсерлі дәлелі. Әр оқушы табысты, делелді, мұғалімдермен және ата-аналармен қолдаулы болу тиіс. Тек ынтымақтастық пен әсерлі қолайлық табысқа сенімділік береді.

Соңғы кезде «қолдау» атты сөз заманауи қоғамдағы балалардың білім мәселелеріне байланысты ескеріледі:

- мектептің тәрбие институты ретінде мәртебесі түседі, бұл жоспарда ол ата-аналармен балалардың әлеуметтік күтімді ақтамайды, осыдан білімге бағытталған мектептің талаптары мен қабілетінің қайшылығы пайда болады;

- балалардың интеллектуалды қабаттануы, жеке балалардың қолайсыздығы және өзін-өзі бекіту, өзін-өзі білдіру, өзін-өзі дамыту барлық балалар үшін қалыптастырудың қажеттілігі;

- педагогтардың балалар оқу жетістіктерінің және интеллектуалды еңбек адамдар жағдайының талаптар арасында;

- отбасының тәрбие әуелетінің оқу маңыздылығы және отбасы «жабуының» күшейуі арасында, оның мектеппен ынтымақтастықта болмауы;

- отбасындағы білім және педагогтар мен ата-аналарға арналған жаңа тәрбиелік мәселелер арасында.

Педагогикалық қолдау әр жағдаятта, оқушы өзінің дағдыларын жанжалда, қиын жағдаятта жаттықтыру, өз қабілетін дамыту үшін қажет, яғни өзінің айқындамасын табу, анықтау және құрастыру үшін.

Білімділік кеңістікте оқушылардың өмір әрекетінің әртүрлі орталарын құрастыру аясында келесі жұмыс бағыттары қолданылады:

1. Сынып имиджін құрастыру: сынып бөлмесін безендіру, мектеп рәміздерін, киімнің пішінді элементтерін енгізу, білімдердің қоғамдық сайысы.

2. Сыныпта танымды қолайлықтың атмосферасын құрастыру: диагностика және оқушылардың ақпаратты қажеттілігін, олардың танымдық әрекетке деген дайындығының өзекті деңгейін есепке алу, әр оқушының интеллектуалды қабілетінің және қоршаған ортадан ақпаратты алудың басымды тәсілдерінің диагностикасы (есте сақтау, зейін, өз ойын еркін түрде жеткізу).

3. Оқушылардың оқуға деген қажеттілігін қалыптастыру, табысты танымды әрекетінің тәжірибесі үшін жағдай жасау, ақыл еңбегінің нәтижесіне құрмет сезімдерін арттыру: сабақтардың сапалық мазмұны, оқыту сағаттары, викториналар, оқыған кітаптарды талдау, танымды ойындар, әңгімелер.

4. Білім берудің тұлға-бағдарлау мазмұнын құрастыру, яғни әр оқушыға ақпараттың жеке-тұлғалық мәніне қарай орын табылады: құралдарды, дидактикалық материалдарды құрастыруда оқушылар мен ата-аналардың қатысуы, оқу сабақтарды жүргізуде ата-аналардың қатысуы, пәндер бойынша тапсырмаларды әзірлеу, ұжымдық шығармашылық істер.

Баланың оқушы ретінде табысты қалыптасуының белгілері:

Бірінші кезекте, білімдерде қажеттілік, адамгершілік мәдениеттің анықталған саласына деген қызығушылық, оны терең түрде зерттеуге дайындық, әлеммен ақпаратты қарым-қатынастың мәдениеті.

Екіншіден, өз білім мекемесі, өз сыныбы, өз мұғалімі үшін мақтаныш: мектеп Жарғысында белгіленген құқықтар мен міндеттерді білу, оларды сақтау.

Үшіншіден, оқушының сыныпта, білім беру мекемесінде қолайлы сезімі, өзінің қорғаушылық сезімі, өз сыныбының дәстүрлеріне берілгендігі, сынып жөнінде қамқорлық.

Төртіншіден, ересектердің тәжірибесі мен білімін құрметтейтін оқушы болуы.

Адам өміріндегі кез келген өтпелі кезең қиындықтарымен байланысты болады. Оқушылардың бастауыш мектептен ауысуы – бұл күрделі және жауапты кезең, баланың алдағы мектеп өмірі, оның бейімделу үдерісінің өтуіне байланысты қалыптасатын болады. Біздің міндетіміз – балаларымызда болып жатқан жағдайларды, оларды алаңдататын, мазалайтын не екенін, қандай қиындықтар болатынын анықтау және оларға нақты қандай көмек көрсете алатынымызды білу. Психология-педагогикалық еңбектерге талдау жасау, зерттеулер санының көптігіне қарамастан, төртінші-бесінші сынып оқушыларына оқуға бейімделу кезеңінде психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің кейбір негізгі мәселелері назардан тыс екенін және толығырақ зерттеуді талап ететінін көрсетті.