Жарықтың жұтылуы (абсорция)

Жарықтың кез келген затта таралуы кезінде толқын энергиясының энергияның басқа түріне түрленуі нәтижесінде жарық энергиясының азаю құбылысы жарықтың жұтылуы деп аталады. Бұл жағдайда жарық энергиясы заттың ішкі энергиясын өзгертуге, басқа бағытта екінші ретті сәуле шығаруға және т.б. жұмсалуы мүмкін. Жарық заттан өткен кезде жұтылуы нәтижесінде жарық интенсивтілігі азаяды:

I=I₀exp(-αx) - Бугер заңы

Мұндағы I₀ және I жазық монохромат толқынның қалыңдығы x жарық жұтатын қабатқа кірген және шыққан кездегі интенсивтіліктері, α – жарық толқын ұзындығына, заттың күйі мен табиғатына тәуелді және жарық интенсивтілігіне тәуелді емес жұтылу коэффициенті. Бұл α коэффициенттің сандық мәні қабаттың қалыңдығын көрсетеді. Қабаттың қалыңдығын 1/α - ға тең және осы қабаттан өткен жазық толқынның интенсивтілігі е =2,72 есе кемиді.

28. Спектрлік жұтылулардың түрлері:

- Сызықты жұтылу спектрі - біратомды газдарға тән (немесе буларға). Мұндай спектрлердегі өте шұғыл және жіңішке сызықтар атомдағы электрондардың тербелістерінің меншікті жиілігіне сәйкес келеді. Егер газ тығыздығын арттырсақ, онда атомдардың өзара әсерлесуі нәтижесінде жұтылу спектрлердің ені ұлғаяды.

- Жұтылу жолақтары – молекулаларға тән. Молекулалардың ішіндегі атомдардың тербелісі (және атомдар тобының айналуы) кезінде ені кең жолақтар түзіледі.

- Тұтас жұтылу спектрлері – сұйық және қатты заттарға тән.

Суретте α жұтылу коэффициентінің λ толқын ұзындығына тәуелділігі және жұтылу жолақтар аймағындағы сыну көрсеткішінің λ -ға тәуелділігі көрсетілген. Жұтылу жолағының ішінде аномаль дисперсия бақыланады.

Жұтылу коэффициентінің толқын ұзындығына тәуелділігі жұтатын денелердің түсімен (боялуымен) түсіндіріледі.

Жарық поляризациясы