Дамыта оқыту мақсаттары, міндеттері

Дамыта оқытумақсаттары төмендегідей:

оқушы субъекті, яғни ол өзін-өзі дамыта алады, жетілдіреді, тәрбиелей алады;

баланың қабілетін, дарынын дамытуға ыкпал жасайды (іскерлігі, машығын дамыту емес);

Білім дайын күйінде ұсынылмайды, бала-тындаушы, мұғалім - ақпарат беруші емес керісінше, бала - зерттеуші, ізденуші, жаңалык жаратушы. Олардың дағды, іскерлігі белгілі бір мәселе, жағдаятты шешу арқылы қалыптасады. Демек, мұғалім — оқушы іс-әрекетін ұйымдастырушы, бағыт беруші ғана.

Дамыта оқытудағы басты іс-әрекет-диалог, пікірлесу, пікірталас.

Дамыта оқытудағымұғалім кызметі - диалогты ұйымдастырушы, бағыт беруші балалардың іс-әрекеті, ынтымактастығын бір бағытқа, бір мақсатқа бағыттаушы.

Білім деңғейін шығармашылық деңгейге көтеруде шығармашылык тапсырмалардың орны ерекше.

Дамыта оқыту идеясы бойынша оқушыға оқу мақсаттарын коюда, шешуде ешкандай дайын үлгі берілмейді. Мақсагты шсшу іштей талқылау, сосын жинактау арқылы жүзеге асады. Мұғалім — сабақ үдерісін ұйымдастырушы, бағыттаушы адам ролінде. Шешім табылған кезде әрқім оның дұрыстығын өзінше дәлслдей білуге үйретіледі. Әр оқушыға өз ойын білдіріп, пікір айтуға мүмкіндік беріледі, жауаптар тыңдалады. Әрине, жауаптар барлық жағдайда дұрыс бола бермес. Дегенмен, әр бала жасаған еңбегінің нәтижесін бөлісіп, дәлелдеуге талпыныс жасайды, жеке тәжірибесін корытындылауға үйренеді.

Осындай негізде құрылған іс-әрекетгер бір-бірімен тыгыз байланысты: Қажеттілікті анықтау, оның мотивін шығару, мақсат қою, мақсатка жету жолдарын ашу, мақсатка жету үдерісі (әрекет, операциялар), нәгижесін шығару.

Бугінгі кезде жоғарыда жазылған барлық ситтаттаушы касиеттерін игерген мектеп саны жокка жуык. Бірак, бұл мақсатқа ынталанған мектептер бар (В. А. Қарковский, Е. А. Ямбург, А. Н. Тубельский, т.б. мектептері).

Сонымен жалпылап айтқанда, оқушы тұлғасының дамуына ықпал жасайтын сабақтар үлгісінің бәріне жүктелетін міндеттер жүйесі төмендегідей:

- оқушылардың базалык білім, ептілік, дағдыларын (білім беру стандарты бойынша) игеру жүйесін жетілдіру;

- оқыту үдерісінде оқушының теориялык және өнімділік ой құрастыру әрекеттерін, танымдық кабілеттерін белсендіру;

- оқушылардың танымдық кызығушылығын, оқуға деген мо- тивациясын дамыту;

- оқу материалын игеруде және оқу іс-әрекеттсрінде жете ұғынуға талпындыру;

- белгілі бір мәселе шешуде оқушылардың ынтымактастығын, серіктестігін үйымдастыру;

- көбіне оқу жүмысының топтық түрлерін қолдану;

- оқушылардың өзіндік жұмыстарының ізденісті-зерттеу түрлерін үйымдастыру;

- оқу үдерісінде компьютерлік технологияларды колдану;

- оқыту барысында әр түрлі шапшаңдықпен және әр түрлі көлемді оқу магериалын игерудің мүмкіншілігін ашу;

- дамытутиы оқытуға арналған ойындарды қолдану;

- жаттыгу сабақтарын сапалы ұйымдастыру (коммуникация- лык жаттыгулар, зейін, ес, ойлау және т.б. жаттыгулар).

Осы міндеттсрге жүгіне отырып, дәстүрлі білім беру жүйесінде де оқушы дамуына жәрдемдесетін ксйбір кажетті қасисттер бар. Олар:

- мектепте жәнеәрбір сыныпта, оқу тобында мүғалімдер мен оқушылардың күш-жігерлерін біріктіретін оңтайлы жагдай тудыратын тілектестік жүмыс жагдайын калыптастыру;

- оқушы мен мүғалімнің қарым-қатынасы әрекеттестік ұстанымымен жеке түлғалык түсінушілік негізінде жүзеге асырылуы;

Дамыта оқытуды үйымдастыру, балаға ақыл-ой әрекетін

меңгеруге жағдай жасау деп қарастыру керск. Дамыта оқыту сабақтағы ерекше ахуал, мұғалім мен оқушы арасындағы ерекше қарым-қатынас. Мұғалім бұл жағдайда дайын білімді түсіндіріп коюшы, бағалаушы емес, танымдық іс-әрекетті ұйымдастыратын ұжымдық істердің ұйытқысы. Тек осындай оқьгту ғана баланың интеллектісінің көзін ашып, шығармашылығын дамытады.