Арифметикалық қосу

Қосу операциясына қатысатын D-кодалар екі параметрмен сипатталады:

1. Өзін-өзі толықтырушы қасиетпен (қосымша кодаларды қарапайым ережелер бойынша алу мүмкіндігі);

2. Аддитивтілік қасиетпен, бұл жағдайда қосынды кодасы қосылғыштар кодасының кодасына тең.

Кесте 3.1 – D-кодалар.

2421 жүйесі –өзін-өзі толықтырушы,бірақ аддитивті емес.

Коррекция екі жағдайда болуы мүмкін:

1. Егер үлкен (келесі) тетрадаға тасымал жоқ кезде тйым салынған комбинация пайда болса, онда дұрыс нәтиже алу үшін +0110 коррекциясын (бір тетрадаға) жүргізу керек;

2. Егер үлкен (келесі) тетрадаға тасымал бар кезде тйым салынған комбинация пайда болса, онда дұрыс нәтиже алу үшін +1010 коррекциясын (бір тетрадаға) жүргізу керек;

Коррекция кезінде тетрадааралық тасымалдар ескерілмейді.

8421+3 жүйесі – өзін-өзі толықтырушы, аддитивті емес.

Коррекция барлық жағдайда қажет:

1. Келесі тетрадаға тасымал жоқ болғанда дұыс нәтиже алу үшін тетрадаға 1100 коррекциясын қосу керек;

2. Келесі тетрадаға тасымал жоқ болғанда дұыс нәтиже алу үшін тетрадаға 0011 коррекциясын қосу керек

8421 жүйесі – аддитивті, бірақ өзін-өзі толықтырмайды.

Екі қосылғыштарды қосу кезінде келесі жағдайлар туындауы мүмкін:

1. Егер қосылғыштар таңбасы бірдей болса, онла біреуі 8421 кодада алынады, екіншісі 8421+6 кодада алынады.

2. Егер қосылғыштар әртүрлі таңбалы болса, онда оң қосылғыштар 8421 кодада, теріс қосылыш 8421+6 кодада алынады.

Бұл екі жағдайда коррекция келесідей қолданылады:

1. Егер қосынды >0, және келесі тетрадаға тасымал болса, онда нәтиже 8421 кодасында алынады.

2. Егер қосынды >0, және келесі тетрадаға тасымал жоқ болса, онда 1010 (-6) коррекциясы енгізіледі.

3. Егер қосынды <0, және келесі тетрадаға тасымал бар болса, онда 0110 (+6) коррекциясы қоданылады.

4. Егер қосынды <0, және келесі тетрадаға тасымал болса, онда нәтиже 8421+6 кодада алынады..

Мысал 3.3. Х=+52 және У=+37 сандарын 2421 кодасында қосу.

Жауабы: [Х+У]₂₁₂₄ = +89

Негізгі әдебиет: 3[67-98], 3 [51-82]

Қосымша әдебиет: 5[23-28], 7[35-61]

Бақылау сұрақтары:

1. Көбейту операциясы қандай амалдардан тұрады?
2. Тура кодада көбейтудің қанша түрі бар?
3. Бөлу операциясы қандай амалдардан тұрады?
4. Тура кодада бөлудің қанша түрі бар?
5. Есептеу техникасында екілік-ондық кодалау жүйелерінің қандай түрлері қолданылады?

Тақырып 4. ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ТҮЙІНДЕР. КОМБИНАЦИЯЛЫҚ ТИПТІ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ТҮЙІНДЕР.