Жер эллипсоидының негізгі элементтері

Эллипсоид дегеніміз – эллипстің кіші осьі өз осьінен айналғанда пайда болатын фигура.

Эллипсоид бетінде геодезиялық мақсатардың сандық шешімін алу үшін оның өлшемдерін білу қажет. Жер эллипсоидының өлшемдерін ғалымдар әр түрлі әдістермен астрономо-геодезиялық және гравиметриялық жұмыстарды жүргізу арқылы анықтайды.

;

Жер элипсоидының қосымша элементтері:

- Р және Р1 нүктелері жер эллипсоидының солтүстік және оңтүстік полюстері;

- О нүктесі эллипсоид центрі;

- ЕАЕ1 эллипсоидтың центрі арқылы өтеді және оның айналу осьіне перпендикуляр болады, ол экваторлық жазықтық деп аталады; Ал осы жазықтықтың осы эллипсоид бетін қиып өтетін шеңберді – экватор дейді. Эллипсоид бетін экватор жазықтығына параллель жазықтықтардың қиюын – параллельдер дейді. Жер эллипсоидының кіші осьі арқылы өтетін жазықтықтарды – меридиан жазықтықтары дейді, ал олардың эллипсоид бетін қиған жерін меридиан дейді.

Жер эллипсоидының негізгі элементтеріне мыналар жатады:

- b = ОР = ОР1 – эллипсоидтың полярлық немесе кіші жартыосьі;

- а = ОЕ=ОЕ1=ОА – эллипсоидтың экваторлық немесе үлкен жартыосьі

- α – полярлық сығылу, ол мынаған тең:

;

- е – меридиан эллипсінің бірінші эксцентриситеті, ол былай анықталады:

;

- е΄ - меридиан эллипсінің екінші эксцентриситеті:

.