Гринвич геометриялық координаталар жүйесінің осьтерінің жағдайына сипаттама жасау

Жер бетіндегі нүктелердің орналасуын Жермен тығыз байланысты координаталар жүйелерінде көрсеткен дұрыс,яғни орташа гринвичтік геоцентрлік координаталар жүйесінде. Бұл координата жүйелерінің басы Жер ортасының массасымен байланысты. Апликат нүктесі Халықаралық шартты басы деп аталатын нүкте арқылы өтеді. Бұл нүкте Халықаралық бойлық қызметінің станциясында астрономиялық бойлық мәндерімен анықталған, содан кейін ол Халықаралық полюстің қозғалысы қызметіне ауыстырылған. Абцисса осі орта жер экваторының жазықтығында жатыр және бойлықты есептеуді бастайтын нүктеге бағытталған. Бойлықты есептеуді бастайтын нүкте обсерваторияның орташа астрономиялық бойлықтарымен анықталған және ол Халықаралық Жер айналу қызметімен қарым қатынаста болады. Ордината осі жүйені оң үш векторға дейін толықтырады (сурет 9).

Сурет 9 - Орташа және лездік гринвичтік координаталар

Сонда жер бетіндегі нүктенің орналасуын X_i, Y_i, Z_i координата жүйелері осьтерінің проекциялармен көрсетуге болады немесе сфералық координаталармен R_i, Λ_i, Ф_i (R_i – нүктеге дейінгі геоцентрлік арақашықтық, Λ_i, Ф_i - нүктенің орташа геоцентрлік бойлығы мен ендігі).

Ғарыштық геодезияның есептерін шешуде лездік геоцентрлік гринвичтік координаталар жүйелерін қолдануға тура келеді, ол келесі түрде құрылады.Бұл жүйенің басы Жер ортасы массасымен байланысқан, апликат осі Жер айналуының лездік осіне бағытталған, абцисса осі лездік жер экваторы жазықтығы мен лездік бастапқы меридиан жазықтығы қиылысуында жатыр.

Жер бетіндегі нүктенің орналасуын бұл жүйеде координата осьтерінің проекциясымен беруге болады немесе сфералық координаталармен .