Практикалық сабақ №4

Ұлттық байлық дегеніміз не?

Ұлттық байлық дегеніміз-елдің экономикалық күш-қуатының ең маңызды көрсеткіштерінің бірі. Ұлттық байлықты алғаш рет 1654 жылы ағылшын экономисі У.Петти есептеп шығарды.

Экономикалық әдебиеттерде ұлттық байлық деп-еңбекпен жасалатын, өндіріс пен тұтыну үшін пайдаланылатын материалдық игіліктердің қорын айтады. Кейбір экономистер ұлттық байлықтарға табиғи ресурстарды да қосады.

Ұлттық байлық негізінен мына салалардан тұрады:

а) Қазақстан аймағындағы және сырт жерлердегі ғасырлар бойы ата-бабаларының қалдырған барлық мұрасы.

ә) Табиғатымыздың және жер асты байлығымыз.

б) Әдеби, мәдени, тарихи мұралар.

Әдеби, мәдени, тарихи мұраларымыз-халықтың, мемлекеттің өсіп-өркендеуін, байлығын көрсететін ұлттық игілігіміздің күре-тамыры. Кез-келген мемлекет өзінің ұлттық мүрасын мақтан тұтады. Оның құны-сол елдің байлығының кепілі.

Әлемнің қай мемлекетін алмаңыз, тіпті дамып келе жатқан ел болсын ұлттық байлықтарының құны бар. Әр тасына дейін есептеп, тіркеп, құнын анықтап, халықаралық каталогке тіркеп, бірін кеденіне, екіншісін интерполға беріп қойғалы қашан.

Тапсырма№1. Жаңа сөздермен жұмыс істеңіз.

Әдеби-литературный

Әлем-мир, вселенная

Ең маңызды-самый значительный

Есептеу-рассчитать

Игілік-благо, благородство

Кепілдік-гарантия, поручительство

Күретамыр-вена

Күш-қуаты-сила, мощь

Көрсеткіш-показатель

Құн-стоимость

Қор-фонд

Құнын анықтау- оценивать

Мұра-наследие

Мәдени-культурный

Мақтан тұтады-гордятся

Мемлекет-государство

Өндіріс-производство

Өсіп-өркендеу-расти, расцветать

Тіркеу-регистрировать

Тұтыну-потреблять

Ұлттық байлық-национальное богатство

Тапсырма№2. Мәтінді оқып, аударыңыздар.

Тапсырма№3. Сұрақтарға жауап беріңіздер.

1.Ұлттық байлық дегеніміз не?

2.Ұлттық байлықты кім және қашан есептеп шығарды?

3.Ұлттық байлық негізінен қандай салалардан тұрады?

Тапсырма№4. Мәтінге сай сөйлемдерді анықтаңыз.

4.Ұлттық байлық неміс экономисі У.Петти есептеп шығарды.

5.Кейбір экономистер ұлттық байлыққа табиғи ресурстарды қосады.

6.Әр мемлекет өзінің ұлттық мұрасын мақтан тұтады.

7.Ұлттық байлықтың құны бар.

Тапсырма№5. Грамматиканы еске түсірейік.

Лық, лік, дық, дік, тық, тік жұрнақтары.

Бұл жұрнақтар сын есімнің және зат есімнің сөз тудырушы жұрнақтары болып табылады.

Мысалы: Достық (не?), университеттік (қандай?)

Тапсырма№6. Мәтіннен лық, лік, дық, дік, тық, тік жұрнақтары бар Сөздерді теріп жазыңыздар, сөз таптарын анықтаңыздар.

Тапсырма№7. Берілген сөздерге тиісті жұрнақтарын жалғап, аударыңыздар.

Өндіріс..., аймақ..., халық..., мемлекет..., әлем..., кеден..., бір..., кепіл..

Тапсырма №8. Тест жұмысы.

1.«Мәдени» деген сөз қандай сұраққа жауап береді?

а) нені?

ә) қандай?

б) не істеу?

2.«Қор» сөзінің аудармасы:

а) спрос

ә) фонд

б) общество

3.Біріккен сөзді табыңыз.

а) кеденші

ә) желаяқ

б) өндіріс

4.«Тарихи мұра» тіркесінің аудармасы:

а) литературное наследие

ә) историческое наследие

б) культурное наследие