Лттық есеп жүйесін, оның бағыты және өлшеу методологиясын түсіндіріңіз

Ұлттық есеп жүйесi – елдегi экономикалық процестердiң нәтижесiн, экономиканың құрылымын, ұлттық шаруашылықтағы өзара байланысты макродеңгейде көрсететiн нарықтық экономиканың статискалық үлгiсi. Бұл үлгiде қолданылатын көрсеткiштер белгiлi бiр шоттар мен баланстық кестелер түрiнде берiледi. Ұлттық есеп жүйесi халықаралық анықтамаларға, конвенцияларға, тұжырымдарға және есепке алу ережелерiне негiзделген.

Ұлттық есеп жүйесiнiң негiзгi мақсаты – эк ономиканың және оның секторларының дамуын талдау, экономиаклық саясатты жете зерттеп, белгiленген бағдарлама бойынша шешiм қабылдау үшiн әлеуметтiк – экономикалық статистиканың әр түрлi көрсеткiштерiн үйлесiмдi түрде қолдану. Ұлттық есеп жүйесi – жан жақты жүйе, оны әр түрлi салалардың мiндеттерiн шешу үшiн қолдануға болады. Ұлттық есеп жүйесiн экономиканың әр түрлi саласында қолану арқылы мына мiндеттердi шешуге болады:

- мемлекеттiк реттеу шараларын жете зерттеу. Ұлттық есеп жүйесiнде экономиканың салалары, секторлары, әр түрлi экономикалық қатынастар туралы ақпараттардың болуы жоғарыда аталған мiндеттi шешуге көмектеседi.

- макрокөрсеткiштердi пайдалана отырып, талдау жасау, эк-лық айнымалы көрсеткiштер арасындағы функционалды байланыс параметрлерiн бағалау негiзiнде және уақыт қатарларын қолданып, эк-ның дамуының үлгiсiн құру;- экономикалық даму стратегиясын жетiлдiру;ұлттық есеп жүйесiнiң негiзгi көрсеткiштерi – жалпы iшкi өнiм мен қолда бар жалпы ұлттық табыс арқылы халықаралық салыстыру жүргiзу. Бұл жерде барлық және жан басына шаққандағы жалпы iшкi өнiм, қолда бар жалпы ұлттық табыс, инвестицияның, мемлекеттік қаржының барлығы қоса есептеледі.ҰЕЖ де тұтастай алғанда экономика үшін: елдің экономикадағы қан тамырының соғысын бағдарлап отыруға мүмкіндік береді.

ҰЕЖ - өзара байланыстылықтағы статистикалық көрсеткіштер жүйесінің макродеңгейде аяқталатын, нарықтық экономикаға барабар ұлттық есеп. Ұлттык есепшоттар - өндірісті, ақтық өнімді және ұлттық табысты бөлуді, қайта бөлуді пайдалануды сипаттайтын экономикалық-статистикалық көрсеткіштердің жиынтық жүйесі. Тарихи ұлттық есеп жүргізу жүйесінің (ҰЕЖЖ) ізашары — ұлттық табыс есебі. Мемлекеттің экономикалық рөлінің белсенділігі туралы Дж. М. Кейнс идеясының дамуына орай экономистер ұлттық шаруашылықтағы өзара байланыстылықты зерттеу қажеттілігін мойындаған болатын. 30-шы жылдары ұлттық табысты есептеп шығару, оны бөлу, және пайдалану проблемасымен Дж. Стэмп, А. Боули, К.Кларк, С.Кузнец және тағы басқа шетелдік ірі ғалымдар шұғылданды.