Суды мөлдірлендіру және түссіздендіру

Суды мөлдірлендіру деп одан қалқымалы заттарды шығарып алуды түсіну керек. Қалқымалы заттар бөлшектерінің өлшемдері 100 мкм асатын ірі дисперсті қоспаларға және бөлшектері 100 ден 0,1 мкм дейінгі ұсақ дисперсті суспензияларға бөлінеді. Өлшемдері 0,1-0,001мкм бөлшектер суда коллоидты ерітінділерді құрайды, ал өлшемдері 0,001 мкм төмен бөлшектер еріген күйде болады.

Суды түссіздендіру – ол еріген заттарды жою. Қолданылып жүрген суды мөлдірлендіру әдістерімен өлшемдері 0,1 мкм жоғары қалқымалы бөлшектерді ұстауға болады. Оларды шығару үшін суды коагуляциялау қажет.

Коагуляция деп қалқымалы күйде болатын судағы ірі дисперсті және ұсақ дисперсті химиялық реагенттерді (коагулянттарды) ірілендіру процессін айтады, олар осы заттардың бір-біріне жабысу процессін жеңілдетіп, осының нәтижесінде ірі агрегаттар – үлпектер құралады. Коагулянттар ретінде алюминий немесе темір тұздары қолданылады. Біздің республикада негізінен алюминий сульфаты - Al₂(SO₄)₃ қолданылады. Сондай-ақ алюминийдің оксихлориды [Al₂(OH)₃]Cl * 6H₂O және натрий аллюминаты NaAlO₂ қолданылады, мұнда судың рН өзгермейді, ал ол болса суды тазалау технологиясында өте маңызды. Суға коагулянтты қосуда ол гидролизданып, аллюминий тотығы гидратының коллоидты ерітіндісі түзіледі.

Al₂(SO₄)₃ + 6H₂O 2 Al(OH)₃ + 3 H₂ SO₄

Коагулянттардың оң зарядталған гидраттарының теріс зарядталған коллоидтармен өзара әрекеттесуінде зарядтардың бейтараптануы жүріп, олар бір-біріне жабысып, шөгіндіге шөгеді. Сонымен қатар, коллоидтардың борпылдақ үлпектері өзімен бірге қалқымалы бөлшектерді судың түбіне ала кетеді. Сонымен коагуляция суды әрі қарай тазалау үшін дайындайды қолданылады.

Тұндыру Судың мөлдірлендірудің бірінші сатысы болып, қалқымалы заттарды тұндырғыштарда шөктіру процессі саналады. Тұндырғыштың жұмысы оларда судың ағу жылдамдығын баяулатуға негізделген. Судың ағу бағытына байланысты горизонтальды, вертикальды және радиальды тұндырғыштарды ажыратады (7 сурет).