Эчтәлек

Закирә Хәбибуллина

Раушания Миңнуллина

СОЧИНЕНИЕ ЯЗАРГА ӨЙРӘНӘБЕЗ

Методика һәм үрнәкләр

Яңалиф» нәшрият йорты

ББК 81.2Тат-9

Х 86

Татарстан мәгариф хезмәткәрләренең белемен күтәрү һәм яңадан хәзерләү институтының гыйльми советы тәкъдиме белән чыгарыла

Мөхәррир

Рузилә Галләмова

Бизәлеш рәссамы

Шамил Насыйров

X 86

Хәбибуллина З.Н., Миңнуллина Р.В.

Сочинение язарга өйрәнәбез (методика һәм үрнәкләр). — Казан: Яңалиф, 2002.— 1926.

ISBN 5-94352-004-Х

Бу хезмәттә ана теле һәм әдәбияты дәресләрендә укучыларның сөйләм телен үстерү максатында сочинениеләрне ничек язу турында сүз бара. Сочинение язарга өйрәтү буенча алдынгы укытучыларның эш тәҗрибәсеннән үрнәкләр китерелә. Кулланмада бирелгән сочинение үрнәкләре өчен Түбән Табын, Иж-Бубый, Мөслим, Киров, Югары Кибәхуҗа, Түбән Ушма, Зур Сәрдек, Янурыс, Ямаширмә, Казан шәһәренең 8 нче гимназия һәм 3 нче мөктәп-гимназиясе укытучыларына рәхмәтебезне белдерәбез.

Әлеге хезмәт − мәктәп, педучилище укучылары һәм абитуриентлар өчен дә ярдәмлек.

ISBN 5 5-94352-004-Х

© Хәбибуллина З.Н., Миңнуллина Р.В., 2002

© «Яңалиф» нәшрият йорты, 2002

Эчтәлек

Сүз башы.. 5

Сочинение язарга өйрәтүнең гомуми мәсьәләләре. 6

V—VIII сыйныфларда сочинение язарга өйрәтүнең фәнни нигезләре. 7

Икмәкнең кадерен бел. 9

Кыш.. 10

Туган ягыма кыш килде. 11

Китап уку — иң яхшы белем алу. 12

Татар крестьяннарының газаплы тормышы.. 13

Туган авылым.. 14

«Муса абый» повестен укыгач... 20

Галия — авыл интеллигенциясенең яңа буыны.. 21

IX — XI сыйныфларда сочинение язарга өйрәтү нигезләре. 22

М. Фәйзинең Галиябануы Ф. Әмирханның Хәятыннан нәрсә белән аерыла?. 24

Аерым темаларга сочинение һәм план үрнәкләре. 29

Җырга әйләнгән исем.. 29

Икмәк — тормыш нигезе. 30

Тынычлык, сугыш һәм XX гасыр. 31

Искәндәргә ачык хат. 33

Чит җирләрдә йөреп гыйбрәт ал... 33

Кеше һәр яктан гүзәл булырга тиеш.. 35

Муса Җәлилнең Бөек Ватан сугышы чоры иҗатында туган ил һәм ирек темасы.. 36

Минем замандашым әдәбиятта һәм тормышта. 36

Бәхет турында уйлану. 36

Гүзәл минем туган җирем.. 37

Акъәби образы — халык намусын һәм рухи дөньясындагы сафлыгын гәүдәләндерүче образ (I вариант) 39

Акъәби образы — халык намусын һәм рухи дөньясындагы сафлыкны гәүдәләндерүче образ (II вариант) 41

Ике телем — ике канатым.. 44

Республикам минем (Юлъязма) 47

Татарстан — минем республикам.. 50

Газиз телем гасыр диңгезләрен Кичә-кичә килгән ерактан. 52

Гаяз Исхакыйның «Зөләйха» трагедиясендә милләт һәм дин язмышы мәсьәләләренең сәнгатьчә хәл ителеше. 55

И туган ягым, нинди гүзәл син! 57

Фатих Кәрим иҗатында сугыш фаҗигасенең чагылышы.. 60

Татар әдәбиятында мәхәббәт темасы.. 63

Кәрим Тинчуринның «Сүнгән йолдызлар» драмасында фаҗига һәм матурлык. 65

Хәсән Туфан иҗатында моң-сагыш, сагыну хисләре. 66

Халык хәтерендә мәңгегә уелып калган ул көннәр... 68

Мөхәммәт Мәһдиев иҗатында авыл һәм мәктәп темасы.. 71

Ә. Еники әсәрләрендә рухи байлык проблемасы.. 73

Ш. Хөсәеновның «Әни килде» драмасында ана образы.. 74

Ана — бөек исем, Нәрсә җитә ана булуга! 75

Дөнья терәге — хатын-кыз. 77

Г. Бәшировның «Туган ягым — яшел бишек» әсәрендә татар халкының гореф-гадәтләрен һәм йолаларын сурәтләү. 78

Гаяз Исхакый иҗатында милләт язмышы проблемасының куелышы.. 80

Ә. Еники иҗатында сугыш темасы.. 81

Гаяз Исхакыйның «Зөләйха» драмасында милли фаҗиганең чагылышы.. 83

«Колыма хикәяләре» — Ибраһим Салаховның җан авазы.. 84

Һәйкәлләр нәрсә хакында сөйлиләр?. 86

«Кыйссаи Йосыф» поэмасы — халыкның рухында. 88

Галимҗан Ибраһимовның «Казакъ кызы» романында Карлыгач-Сылу образы.. 90

Татар халкының көнкүреше һәм бәйрәмнәре. 92

Чәчәк ат, гүзәл Татарстаным! 94

Дәрдемәнд поэзиясендә сагыш, сызлану. 96

Шәриф Камалның «Акчарлаклар» әсәрендә Шәрәфи карт образы.. 97

Тарихлардан килгән хакыйкать (Н. Фәттахның «Сызгыра торган уклар» романы буенча) 99

Илдар Юзеев —яшьлек һәм батырлык җырчысы.. 101

Муса Акъегетнең «Хисаметдин менла» әсәрендә мәгърифәтчелекнең чагылышы.. 103

Габделҗәббар Кандалый — мәхәббәт жырчысы.. 104

Файдаланылган әдәбият. 105