Дау - жанжалды аймақтардағы Біріккен Ұлттар Ұйымы және халықаралық операциялар

Жалпы бейбітшілікті қолдау түсінігі БҰҰ Жарғысында жоқ.Алғашында басқа мақсат көзделді: БҰҰ-ның Қауіпсіздік Кеңесінің мәжбүрлі шараларды қолдануы, соныңішінде агрессия жасаған, бейбітшілікті бұзушы немесе бейбітшілікке қауіп төндіруші мемлекетке қарсы қарулы күш қолдану. 1946-1949 ж.ж. БҰҰ шеңберінде жеке меншікті тұрақты қарулы күштерін құру мүмкіндігін қарастырылды.

- Біріншіден, халықаралық қауымдастық атынан жанжал туындаған аймақтарға бағытталған әскери бақылау институтының қалыптасуы болды. Әскери бақылаушылардың екі бірінші миссиялары елшінің 1948 ж. Палестинаға және 1949 ж. Үндістан және Пакистан арасындағы қақтығыс аймағына жіберілді.

Кейін БҰҰ-ның мұндай миссиялары Ливан және Йемен (1963), Ауғанстан және Пакистан (1988-1990), Ангола (1991), Иран және Ирак (1988-1991), Ирак

және Кувейт (1991 ж. бастап), Грузия, Гаити (1993 ж. бастап) және Тәжікстанға (1994 ж. бастап) бағытталды.

- Екіншіден, батыс державалары мен КСРО мемлекеттері арасындағы қырғи қабақ соғысы нәтижесінде туындаған қақтығыстарға байланысты өз жұмысын іске асыра алмаған Әскери штаб комитетін (ӘШК) айналып өтіп, БҰҰ-ның Жарғысының ҮІІ бөлімінде қарастырылмаған өзге әскери операциялар жасалынды.

1948 ж. бастап БҰҰ Бас хатшысы Т. Лидің инициативасы бойынша Бас Ассамблея БҰҰ-ның полициялық күштер құру туралы жоспар қарастырылды. ­

1965 ж. БҰҰ БА құрамына 33 мемлекет кірген бейбітшілікті қолдау операциялары бойынша Арнайы комитет құрды.

1980 ж.ж. және әсіресе 1990 ж.ж. БҰҰ-ның бейбітшілік қызметі елеулі белсендірілді. Қимылсыз Әскери штаб комитеті орнына БҰҰ Хатшылығы жанынан операцияларды басқарудың басқа механизмы – Бейбітшілік орнату департаменті құрылды. Соңғы 20 жыл ішінде «енжарлы» бейбітшілікті орнатудан «белсенді» бейбітшілік орнату процессіне өтілді, операциялардың әскери және азаматтық қызметші функциялары кеңейді. Әскерлер тек өзін-өзі қорғау үшін ғана емес, сонымен қатар даулы аймақтардағы азаматтық халқын қорғау үшін күш қолдана бастады. Әлемдік қауымдастықтағы халықаралық емес жанжалдардың рөлі мен масштабы өсті, ал олар болса өз кезегінде БҰҰ-ын жанжалдарды реттеу кезінде халықаралық араласудың ережелері мен принциптерінің бірте-бірте өзгеруі мен мемлекеттер және аймақтық ұйымдар арасындағы функцияларды бөлісуіне итермелейді.

Date: 2015-07-27; view: 618; Нарушение авторских прав