Delphi ортасымен танысу 4

1.1 Негізгі ұғымдар. Бағдарлама құру кезінде шешілетін тапсырмалар 4

Зертханалық жұмыс № 1 «Delphi интерфейсінің элементтері» 11

Зертханалық жұмыс № 2 «Негізгі пішіннің жобасы мен модулінің бағдарламалық коды» 19

Зертханалық жұмыс № 3 ««Тест» қосымшасын құру» 25

2 OBJECT PASCAL ТІЛІНДЕГІ ОБЪЕКТІЛІ – БАҒЫТТАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАУ 31

2.1 Класс және объект туралы түсінік 32

2.2 Инкапсуляция, туындау және полиморфизм 33

2.3 Кластың синтаксисі 34

2.4 Кластың өрістері 35

2.5 Кластың әдістері 36

2.6 Кластың қасиеттері 41

2.7 Кластың құрылымы. Кластың элементтерінің көріну аймағы 45

2.8 Кластарға операциялар қолдану. IS және AS кілттік сөздері 46

2.9 Оқиға және меншіктеу 47

Зертханалық жұмыс №4 «Полиморфизм және көрнекілік әдістер» 52

Зертханалық жұмыс №5 " Қасиеттер мен әдістер " 56

Зертханалық жұмыс №6 " Оқиғалар " 58

3 ТЕРЕЗЕЛІК ҚОСЫМШАЛАРДЫ ҚҰРУ 63

3.1 Label, Edit, Memo мәтіндік құрауыштары. Button батырмасы 63

Зертханалық жұмыс №7 " Қарапайым Windows-қосымшасын құру " 70

3.2 Пернетақта арқылы берілген хабарламаны өңдеу 71

3.3 Тышқан арқылы берілген хабарламаны өңдеу 73

Зертханалық жұмыс №8 “ TForm объектісі ” 75

3.4 Басқару элементтерінің тасуын қамтамасыз ететін сипаттамалар (Drag & Drop тетігі) 76

Зертханалық жұмыс №9 " Экрандық объектілерді сүйреу " 80

3.5 Диалог терезелері. Dialogs парағындағы Delphi құрауыштары (Open Dialog, Save Dialog, Font Dialog және т.б.) 82

Тәжірибелік жұмыс №10 «Мәтіндік редактор» 93

3.6 Delphi - дің кескінді құруға тағайындалған кластары мен құрауыштары. Timer – таймер құрауышы. 98

Зертханалық жұмыс №10 «Бейнелерді құру» 108

ҚОРЫТЫНДЫ 113

ҚОСЫМША А 114

ҚОСЫМША Б 118

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 119

МАЗМҰНЫ 120

КІРІСПЕ

Нақты әдістемелік құрал - дербес компьютерлер үшін Delphi бағдарламалау ортасында қазіргі Windows - қосымшаларын (бағдарламаларды) құруға арналған. Көмекші құрал қосымшаны құрудың негізгі әдістерін сипаттауға бағытталған, сонымен бірге орта интерфейсі, қосымшаны құрудың көрнекілік құралдары және қолданушының бағдарламалық кодын құрудан тұрады.

Әдістемелік құрал үш бөлімнен тұрады. Әдістемелік құралдағы материалдар: теориялық деректер; иллюстрациялар; көмекші құралда көрсетілген материалдар көптеген мысалдармен қатар бекітілген, ал олар өз кезегінде бағдарламалаудың жаңа тәжірибелік әдістерін меңгеруге және ұғуға мүмкіндік береді; әрбір пункттің соңында жаттығулар берілген, олардың бірінші бөлімі жаттығуларды орындауға әдістемелік нұсқаудан, ал екінші бөлімі өз бетімен орындауға арналған жеке тапсырмалардан тұрады, олар оқылған материалдарды толық меңгеру үшін қолданылады; өзін өзі тексеруге арналған бақылау сұрақтары.

Бірінші бөлім «Delphi ортасымен танысу» Delphi ортасында құрылған бағдарламаны толық меңгеру үшін қажет білімді береді: негізгі ұғымдар – класс, объект, құрауыш; бағдарламаның ішкі құрылымы; жобаның құрылымдық элементтерінің өзара байланысы; бағдарламаның құрылуы барысында шешілетін тапсырмалар.

Қазіргі уақытта объектілі – бағытталған бағдарламалар өте танымал болып барады. Артық айтпасақ Delphi ортасында құрылған бағдарламаның 99% пайызы осыларға байланысты ұғымдарға сүйенеді. Сондықтан объектілі – бағытталған бағдарламалаудың негізін, сырттай қарағанда қарапайым нәрселердің ішкі жұмысын түсінбей ары жылжу мүмкін емес. Әдістемелік құралдың екінші бөлімінде «Object Pascal тіліндегі объектілі бағытталған бағдарламалау» объектілі – бағытталған бағдарламалаудың негізгі қағидалары, негізінде класс және объект ұғымы жатқан Object Pascal объектілі моделінің теориялық негізі қарастырылады.

Әдістемелік құралдың үшінші бөлімінде терезелік қосымшаларды құрудың технологиясы қарастырылады – Windows жанұясының операциялық жүйесінде қолданылатын қосымшаның негізгі түрі.

Көмекші құрал келесі мамандықтың студенттеріне арналған: 010240 «Қолданбалы математика», 510230 «Қолданбалы математика және информатика», 0913 «Ақпараттық жүйе (аймақтық және салалық қолдану)», 010540 «Информатика».

Оқу құралы бағдарламалаудың қазіргі технологиясымен танысамын, объектілі бағытталған технологияның негізінде өздерінің меншік бағдарламасын құрамын деген студенттер, оқытушылар, мектеп мұғалімдері және қолданушылардың кең ортасында қолданылуы мүмкін. Turbo/Borland Pascal тілінде бағдарламалаудың жақсы білімі керек деп болжаймыз.