Электрмен жабдықтау желілерінің жіктелуі

Электрмен жабдықтау тораптарын келесідей түрге бөледі:

а) сыртқы электрмен жабдықтау тораптары – ол энерго жүйесіне қосылған орыннан (аудандық қосалқы станция) кәсіпорындардың қабылдау пунктеріне дейін (БТҚС, ОТП, ТП);

б) ішкі электрмен жабдықтау тораптары завод ішіндегі, цехтар арасындағы және цех ішіндегі ауа және кабель желілері немесе шинасымнан (тоқсымнан) жасалуы мүмкін.

Ауа желілері (ВЛ)

Ауа желісі –тірекке оқшаулама мен арматуралар көмегімен бекітілген сымдар арқылы электрэнергиясын жеткізу және тарату құрылғыны атайды.

Ауа желісі үшін болаталюминді, алюминді, мысты, болатты, қолалы, болат қолалы сымдар және алюминийндін балқымалыларынан жасалған сымдар қолданады.

Егер сымның бетіндегі электр өрісінің кернеулігі ауаның электр беріктігінен үлкен болса, бұл сымның айналасындағы ауаның ионизациялануы «тәж» («корона») құбылысын түсіндіреді. Желідегі кернеу жоғарлаған кезде, сымдардың беткі жағының біргелкі болмауынан, ластануынан жергілікті тәж сымның барлық ұзындығы жалпы тәжге айналады.

Жалпы тәждің пайда болуына сәйкес келетін сым бетіндегі ең үлкен кернеулік

, кВ/см

мұндағы m – желінің көпсымды сымының біртегістіг емес тегін білдіретін коэффициент, 0,82-ге тең;

r₀ – сымдар радиусы, см;

δ – ауаның салыстырмалы тығыздығы, ол ≈1,04-1,05-ке тең.

Электр қондырғылардың ережелері бойынша (ПУЭ) Е₀=28кВ/см.

330-500кВ желілеріндегі индуктивті кедергіні және тәжғе кететін шығынды азайту үшін тарамдалған сымдар қолданады.

Кабель желілері (КЖ)

Кабель желілері әдетте олар ауа желілерін салуға қиын жерлерде төселеді (қалаларда, тұрғын жерлерде, өнеркәсіптік өндіріс аймағында). Олар ауа желілеріне қарағанда келесідей артықшылықтарыға ие:, ауаның әсер етуінен сақтайтын жабық төселуі, пайдалану кезіндегі өте жоғарғы сенімділік және қауіпсіздік. КЖ ішкі және сыртқы электрмен жабдықтау тораптарында кең қолданылады.

Кабель тоқ өткізетін талсымдардан (мыс немесе алюминьді), оқшауламадан (1000кВ-қа дейін - резеңке, 1000В-тан жоғары - көп қабатты сіңдірілген қағаз және әр түрлі пластикаттар), және де қорғаныс қабаттардан (алюминий, хлорвинил, қорғасыннан) тұрады. Механикалық қорғаныс үшін болаттан жасалған лента және сым қорғанысы (броня) қапталады. Ылғалдан қорғау үшін сіңдірілген тоқымадан жасалған джутты қаптамамен қапталады.

Кернеуі 6-35кВ-тық тоқ өткізгіштері

Олар үлкен токтар кезінде пайдаланылады (1,5-6 кА). Құрылысы бойынша тоқ өткізгіштер қатты және майысқақ; ашық және жабық болып бөлінеді.

Оларға 6-35кВ-тық электрэнергиясын тарату тораптары жатады. Электрэнергиясын зауыт ішіне тарату магистральді, радиалды немесе аралас сұлбалар арқылы орындалады, олар және жүктеменің территория бойынша орналасуына, олардың шамасына, қоректендіру сенімділігінің қажет ететін дәрежесіне тәуелді болады. Шарттар бірдей болған кезде көбінесе магистральді немесе аралас сұлбалар қолданады, өйткені мұндай сұлбаларды қолдану үнемдірек.

3. Электрмен жабдықтау жүйесінің сатылары (деңгейлері)

Электрменжабдықтау жүйесін сыртқы электрменжабдықтау жүйесі (ПГВ, ГПП, ЦРП энергожүйесіне дейінгі түйіндік қосалқы станциялардың ауалы және кабельді сызықтары) және ішкі электрменжабдықтау жүйесіне ( ПГВ, ГПП, ЦРП цехтық трансформаторлық қосалқы станциясындағы тарату сызықтары) бөлуге болады

Электрменжабдықтау жүйеісінің келесі классификациядай болады: а) сыртқы электрменжабдықтау жүйесі – энергожүйеге қосылған орнынан (аудандық қосалқы станция) мекемедегі қабылдағыш пунктерге дейін (ПГВ, ГПП, ЦРП, РП); б) ішкі электрменжабдықтау жүйесі – заводішіндегі, цехаралық және цех ішіндегі. Ішкі және сыртқы электрменжабдықтауды тұтынушылардың жұмыс режимінің ерекшелігіне байланысты орындалады, т. б.

Өнеркәсiптiк объекттiң жабдықтауы (ЖЭО) меншiктi электр станциясы, энергетикалық жүйеден iске аса алады, (жүйемен сонымен бiрге соңғы қатынас және параллель олардан жұмыс iстейдi) болған жағдайда меншiктi электр станциясының энергетикалық жүйесiнен сонымен бiрге.

Меншiктi электр станциясынан жабдықтау. Егер меншiктi электр станциясы кәсiпорынның цехтарынан тiкелей жақындықта болса, тарату желiнiң кернеуi (6) 10-шi электр станциясының генераторларының кернеуiмен дәл келсе, онда кәсiпорындағы электр энергиясының үлестiрiлуi суретте схема бойынша 31 iске асады.

31–сурет Өзіндік электрстанциядан электрменжабдықтау сұлбасы

Магистральді сұлбаның ең басты және ең маңызды артықшылығы: тарату тармағының санының аздығы. Магистральді сұлба кезінде электр энергиясы орталықтан (ТЭЦ, ГПП) тікелей цехтардың РП мен ТП-ларына беріледі.

47 сурет. Өндіріс орынының ішкі электрмен жабдықтау жүйесіндегі магистральды бір жақты қоректену сұлбасы.