Азіргі кездегі әлемдік экологиялық мәселелері, олардың пайда болу себептері және зардаптары

Ғаламдық экологиялық проблемалар - ғаламдық, аймақтық және ұлттық деңгейлерде айқындалған экологиялық проблемалар кешені. Зор геосаяси проблеманың экологиялық қауіптілігінің мынадай көріністері бар: табиғи экожүйенің бүлінуі, озон қабатының жұқаруы, атмосфераның, Әлемдік мұхиттың ластануы, биологиялық әралуандылықтың азаюы және т.б. Олар тек қана барлық елдердің қатысуымен, БҰҰ-ның басқаруымен шешілуі мүмкін. Экологиялық проблемалардың ғаламдығы оны шешу үшін барлық елдердің жігерін жұмылдыру қажеттігін тудырып отыр; қарудың барлық түрлерін азайтпай экологиялық дағдарыстан айырылу мүмкін еместігі; биосфераның жалпыға ортақ ластануына қарай ядролық соғыс ғана емес, тіпті жай соғысты жүргізудің мәнсіздігі; қазіргі өркениеттің технологиялық құрылымын қайта құру, өмір негізі болатын табиғатпен өзара іс-әрекеттің жаңа сапалы әдістері мен құралдарын жасау; қоршаған ортаны қорғау проблемасы бойынша БҰҰ органдары жұмысының тиімділігін арттыру және оларга төтенше өкілеттік беру.

Экологиялық мәселелер.Адамның жер бетіндегі табиғатқа әсер ету ауқымдылығына байланысты адамзатты алаңдатып отырған экологиялық мәселелерді, негізінен, үш топқа бөледі:

Ғаламдық экологиялық мәселелер — мұндай мәселелерді бүкіл адамзат біріге отырып шешуі тиіс. Оған атмосфераның, гидросфераның және литосфераның ғаламдық деңгейде ластануын атауға болады. Әр түрлі отын түрлерін пайдалану кезінде жыл сайын атмосфераға орта есеппен 20 млрд т-дай көмірқышқыл газы бөлінеді. Бұл ауа құрамында көмірқышқыл газының жинақтала түсуіне тікелей әсер етеді. Бұл жағдайлар климаттың жаппай жылынуына ықпал етеді. Жер бетіне түскен күн сәулелерінің бәрі де жерді қыздырады да, инфрақызыл сәулелер жылу түрінде кері ғарыш кеңістігіне таралады. Керішағылысқанбұлсәулелердікөмірқышқыл газы, метан, фреондаржәнет.б. газдарөздерінесіңіреді де, температура көтеріледі. Күнніңкерішағылысқанжылуынсіңіретінгаздарды парниктік (жылыжайлық) газдардепатайды. Парниктікгаздардыңатмосферадабіртіндепжинақталып, атмосферадағыжылубалансыныңөзреуін парниктік эффект депатайды.

Аймақтықэкологиялықмәселелер — жербетіндегіауқымдыаймақтарды, яғнибірнешемемлекеттердіңаумағынқамтиды. Ондайэкологиялықмәселелердібірнешемемлекетбірігіпшешуітиіс. Мұндайэкологиялықмәселелерге жылқұстарын және трансшекаралық су қорларын жәнет.б. табиғатбайлықтарынқорғаужатады. Мысалы, бұған Каспий теңізін, Дунай және Ертісөзендерін жәнет.б. қорғаумысал бола алады.

Жергіліктіэкологиялықмәселелер белгілі бір жергілікті шағынаумақтың табиғатбайлықтарының жеке тобын немесе бір ғана түрін қорғаумен ерекшеленеді. Мұндай мәселелер жергілікті деңгейде (бір мемлекеттің өз ішінде) шешуді қажет етеді. Мысалы, Шарыншатқалындағы геологиялық замандардан сақталып келгеншаған (ерен) тоғайын қорғау немесе Алакөлдегі реликті шағала (қарамойнақшағала) түрін сақтап калу, Балқашкөлінің экологиялық жағдайы жәнет.б. атауға болады. Жоғарыда аталған экологиялық мәселелердің бәрі бір-бірімен өзара тығыз байланысты. Өйткені кейде жергілікті мәселелер аймақтыққа, ал аймақтық мәселелер ғаламдық мәселелерге ауысып кетуі де мүмкін.

Date: 2016-06-09; view: 1960; Нарушение авторских прав