Бюрократизмнің мәні және негізгі элементтері

Бюрократия термини француз тілінен таударғанда концелрияның үстемдік құруы дегенді білдіреді. Бюрократия бұл объективті заңдардың адамдарға билік ету тформасының бірі ғана. Бюрократизмнің мәні әлеуметтік ьтсаяси аспектіде басқару аппаратының қоғамнан алшақтауы және срның салдары ретінде ол өзіндік эгоист мүдделерінен, өзіндік қоғамдық істерді басқару жағда йын пайдалану арқасында өз мүдделерін қолдап қамтамасыз ететін жағда й. Бюрократизм түбірі бұл билік құнрушы әлеуметтік тэкономикалық саяси қатынастардың белгілерінін қоғамдық әлеуметтік құрылымнан туындаушы себептері. Басқарушылық апппартының жүйесі ретінде бюрократизмнің екі түрлі түбірі бар: Технологиялық және әлеуметтік.

Бюрократизмнің технологиялық түбірінің мәні баасқарушылық үрдісчтің технологиясында болып табылады. Лның ьбірқатар алғышарттарын атап өтейік.

Біріншіден, бюрократизм әлеуметтерін жоққа шығаратын толық өзін өзі басқару таза технологиялық себептерден қолданымда шектелееді. Елді референдум арқылы, ол кәсіпорынды жалпы жиналыстар арқылы басқару мүмкін емес.

Екіншіден, барлық жерде және әрдайым да баасқаруды жүзеге асыру басқарушылардың биліктен өкілеттерініңң бір бөлігін билік субъектісінен бөлінуін, жоғары әшаландардан төменгілерге бөлінуін пайымдайды.

Үшіншіден, қоғамның басқаруда деген қажеттілігі басқару аппратының оны қанағаттандыру мүмкіндігінен әрдайым да алып кетіп отырады.

Бюрократизмнің әлеуметтік түбірінің мәні.

Социализмнің мемелекеттік модешлі жайындағы басқару жүйесінің деформациясы ретінде ашып көрсету маңызды, ол бұрынғы пос кеңестік елдердің барлығына қатысты:

Бірінші мемелекеттік социализмнің әлеуметтік құрылымның ерекшелігі партиялық мемлеккеттік аппараттың ірі әлеуцметтік кәсіптік торп ретінде иелкенуші орын алдында және соның арқасында ем қиындықсыз қоғамныға өмірінің топтық мүдделерін жалпы халықтық ретінде еріксіз таңып беруі болып табылады.

Екіншіден өндіріс құралдарын ұлттандырпу жеке меншіктік орныфна мемлекеттік меншіктің үстемдігін алып келді. Өзін өзі басқару мен демократия дамылмаған жағдайда мемлекеттік меншік партиялық мемлекеттік аппараттың біртұтас орталықтандырылған меншігі болып қалды.

Үшінші, мемлекеттік меншік формасының үстемдігі зжағдайында оның апппарттық формасында бюрократия үдерісінің негізі болған орталақтандырылу дамсытады. ОРталықьтандыру идеологиялық құндылық дәрежесіне дейін көтеріліп ірі басқарушыдық пирамидасының қалыптасуына алып келеді.

Билет Үкімет-бизнес қатынастарын жақсартудағы әкімшілік институтардың функционалдық және құрылымдық сипаттамалары.

Экономикалық және институционалды жүйелер арасындағы қатынастар мәселесі бойынша экономикалық саясатқа қатысты мемлекеттік институттардың құрылымдық және функционалдық сипаттамаларын талдау маңызды ақпарат береді:

- жалпы экономикаға қатысты нақты және күтілетін сектор салмағы;

- сектордың даму болашағы;

- сектор құрылымы.

Жеке кәсіпорындар мен үкімет өзара қатынастар сипатын бәсекелік стратегияны талқылауға енгізудің түрлі деңгейде жүзеге асатынын ескеру керек:

- экономикалық жүйенің жалпы деңгейінде;

- түрлі экономикалық секторлар деңгейінде;

- компания деңгейінде.

Үш деңгейдің әрқайсысы үшін талдау түрлі мақсаттарды көздейді:

- стратегиялық конфронтация үшін жеке кәсіпорындар мен қоғамдық институттар арасындағы өзара қатынастардың шекті сәттерін таңдау;

- жүйелі концептуалды қағидаларын өңдеу;

- адамдарда, менеджерлерде осындай өзара қатынастарды жақсарту қабілеттіктері мен ептіліктерін дамыту.

Аталған мақсаттар стратегиялық талдау, стратегиялық жүзеге асыру сияқты аталмыш процестерді анықтайды.

Бірақ өзара қатынастар пәні мемлекеттік институттардың қызмет етуін зерттеу тұрғысынан да сыйымды. Өткен ед оның негіздері болып табылғандар:

- жалпы пайдаланылатын тауарлар мен әмбебап тауарлардың өндірісін іскерлік әдістермен басқару. Бұл – кәсіподақтарды дифференциациялау;

- дамуды қолдау саясаты (мысалы, жаңа кәсіпорындардың құрылуын қолдау бойынша әрекеттер). Бұл – экономика дамуының макро бағыты.

Мемлекеттік сектордың қаржылық және функционалды дағдарысы жеке кәсіпорындардың мемлекет қызметтерін атқаруға салымын қайта бағалауын қамтитын зерттеудің жаңа аумағын ашты.

Бұл перспектива тұжырымдамалар арасындағы айырмашылықтарға әкеледі:

- мемлекет қызметі процестердің белгілі жиыны арқылы қажеттіліктерді қанағаттандырудан тұрады;

- қоғамдық қызметтерді өндіру.

Пәннің күрделілігі екі элементті сипаттайтын теорияларға жүгінуден тұрады – жеке кәсіпорындар мен қоғамдық институттар.

Осыған қатысты түрлі тәсілдемелерді атап өтуге болады:

- теоретико-дедуктивті;

- тарихи;

- салыстырмалы;

- сипаттаушы-индуктивті.

Теоретико-дедуктивті тәсілдеме әлеуметтік-экономикалық жүйелер, жеке кәсіпорындар мен қоғамдық институттар негізіндегі теориялардың дамуы ретіндегі өзара қатынастар пәнін қарастырады.

Жекелей алғанда, бір жағынан, тиімділік қағидалары арқылы мақсаттарға жету үшін әдістерді анықтаумен «басқару теориясымен» байланысқа негізделсе, екінші жағынан, басқару ғылымында өзара қатынастар сипаты туындайды:

- жеке кәсіпорындар үшін тиімділік тұжырымдамасы өндірілген нәтижелер мен пайдаланылатын ресурстар арасындағы коэффиицентті анықтау үшін тиімділік тұжырымдамасы қабылданды;

- мемлекеттік институттар үшін тиімділік тұжырымдамасы аталмыш жағдайдан тәуелділікті анықтау үшін қабылданды;

- өзге ассоциация типтері үшін тиімділік тұжырымдамасы әлеуметтік әрекетке ықпал ететін басқару деңгейін сезіну үшін қабылданған.

Басқару ғылымының прогрессивті эволюциясы сыртқы өзара қатынастарға шоғырланған. Олардың ішінде «өндірістік жүйе» (жеке кәсіпорындар жүйесі) мен «өндірістік емес жүйе» (қоғамдық институттар жүйесі) арасындағы қатынасты атап өтуге болады.

Жүйедегі мәселелермен байланысты талдау саяси және институцоналды ерекшеліктердің жеке кәсіпорындағы басқаруға қалайша ықпал ететінін көрсетуге негізделген.

Екінші теориялық мектеп «қоғамдық саясатты» қарастырады. Бұл мемлекеттің «қоғамды реттеу мен қоғамды құрайтын құраушылар арасындағы өзара қатынастар» ретінде қатынастарын кеңейту үшін жүзеге асады. Қызметтердің әрекет етуі заң саласынан экономикалық салаға дейін кеңінен тарайды, себебі азаматтық құқықтардың экономикалық қатынастардың қатты ықпалына алынатыны анық болды (еркіндік, меншік, таңдау еріктігі, өмір сүру шарты.

Бүгінгі күні мемлекеттік капитализммен баламалы жүйелердің конфронтациясынан кейін жалпы экономикалық саясатты қайта қарау процесі әрекеттер арқылы емес, қағидалар арқылы реттеу мақсатымен қозғалысқа келтіріледі.

Сәйкесінше, жалпы экономикалық саясат жалпы тепе-теңдік жоғарыдан енгізіле алмайды деген қағиданы қайта анықтайды.

Үшінші теориялық мектеп жеке кәсіпорынның «әлеуметтік жауапкершілігін» қарастырады. Жеке кәсіпорындардағы зерттеулер экономикалық мақсаттардың тұрақты немесе әлеуметтік ортаға қол жететінін көрсетеді.

Өткен теорияларда орта мемлекеттік саясаттан тәуелді «әлеуметтік динамика» ретінде анықталған.

Соңғы теориялық мектеп әдетте мемлекет өкілеттігінде болатын мемлекеттік табыстармен ұқсас болатын мемлекеттік істерді қарастырады. Алдымен бұл теориялар қоғам құраушыларының өкілеттігіне енбейтін объектіні анықтады.

Кейіннен «мемлекеттік іс» тұжырымдамасы қоғамдық тәртіп, қоғамдық қауіпсіздік, қорғаныс, шетелдік және дипломатиялық қатынастар ретінде анықталған.

Елдер немесе облыстар арасындағы одақтар мен қатынастар экономикалық мәселелерді құқықтардың өзара дәлелденуімен, әскери сипаттағы келісімдермен қатар енгізілуін талап етеді.

Date: 2016-01-20; view: 1570; Нарушение авторских прав