Адсорбент пен адсорбтивтің қасиеттерінің əсерлері

адсорбция шамасына адсорбенттік полярлығы мен уақ тесіктерінің əсерлері де өте күшті болады. Полярлы адсорбенттердің полярлы адсорбтивті, ал полярлы емес адсорбенттердің полярлы емес адсорбтивтерді жақсы адсорбциялайтыны белгілі. Адсорбенттердің уақ тесіктерінің адсорбцияға əсерлері сол адсорбтивтің молекулалары мен уақ тесіктерінің шамаларының қатынасы байланысты болады. Егер тесік шамалары өссе, ал адсорбтив молекулаларының шамасы аз болса ерітіндінің қатты денедегі адсорбциясы көбейеді. Ал адсорбтивтің молекулаларының шамалары тесіктердің шамаларынан жоғары болса, онда олардың тесікке енуі қиындайды да, адсорбция шамасы да аз болады, иə адсорбция нашарлайды. əрине егер қатты дене беті тегіс болса, онда жоғарыда да айтылғандай болмайды.

Адсорбция адсорбтивтік химиялық табиғатының да ə сері күшті. Алайда бұлардың арасындағы байланысты тікелей жалпы түрде айтуға болмайды. өйткені бірдей адсорбтивтердің өзі адсорбент пен ортаның (яғни еріткіштің) полярлығына байланысты əртүрлі адсорбциялануы мүмкін. Соған қарамастан адсорбцияның адсорбтивтік табиғатына байланыстығы Ребиндер ұсынған полярлықты теңестіру ережесімен анықталады. Бұл ереже бойынша С адсорбтивтің адсорбциясы егер ол бөлу бетін түзетін фазалардың (А жəне В фазалары) полярлығын теңестңруге тырысатын болса, яғни А мен В фазаларының полярлығының айырмашылығын азайтатын жағдайда ғана болады. Басқаша айтқанда С-ның адсорбциясы оның диэлектрлік өтімділігі А мен В фазаларының диэлектрлік өтімділіктері ε _A жјне < ε_B аралығында болса жүреді ε_A > ε_C > ε_B немесе

ε_A < ε_C < ε_B. Бұдан неғұрлым еріген зат пен ерітіндінің полярлығының айырмашылығы

көп болса, соғұрлым затымыз еріткіште нашар ериді. Ендеше оның беттегі адсорбциясы жақсы болады. П.А. Ребиндердің ережесі бойынша БАЗ молекулалары адсорбент пен ортаның бөлу беттерінде полярлық бөлігімен полярлық фазаға полярлық емес бөлігімен полярлық емес фазаға қарап орналасады.

Бұл жоғарыда айтыоған жалпы жағдайлардың басқа адсорбция шамасының неге байланыстылығын көрсететін белгілі бір жағдайлар үшін қолданылатын дербес ережелер бар. Мысалы заттың солекулалық салмағын артқан сайын оның адсорбциясы да күшейеді. Міне бояғыш заттар мен алколллоидтардың жақсы адсорбциялануы осы себептен, яғни олардың молекулалық салмақтары өте жоғары. Ароматтық заттардың алифаттық заттардан, ал қанықпаған қосылыстардың жақсы адсорбцияланатыны сияқты т.б. дербес ережелері бар.

Температура мен ерітінділердің концентрацияларының əсері..............

Ерітінділердің адсорбциясының маңызы............