ISBN 966-538-174-1 59 page

òຠ¿¿ äâ³ ñëîâ³ ³ á³ëüø í³÷îãî. Âê³íö³ Îðèñüêà ïîãîäæóºòüñÿ. Äàð-

êà âåäå ¿õ íà ïåðøèé ïîâåðõ ë³âîðó÷.

– Òóò âîíà æèâå!

– Á³éñÿ Áîãà, Äàðêî, – îïàì’ÿòîâóº ¿¿ Îðèñüêà, – òà æ òóò æèâóòü ÿê³ñü Åí´ë³. Íå áà÷èø òàáëè÷êè?

Àëå Äàðêà âæå ïîäçâîíèëà, ³ òåïåð íå çàëèøàºòüñÿ í³÷îãî, ÿê ò³êàòè ñõîäàìè ç ïåðøîãî ïîâåðõó, ³ òî íå ÿê-áóäü óò³êàòè, àëå àæ

* ¥ðàí³÷åðè – ðóìóíñüê³ ïðèêîðäîíí³ æàíäàðìè. – Ïðèì. àâòîðêè.

òàê, ùîá „ïàòèíêè ãóáèòè“. Àäæå õòîñü â³ä÷èíèòü äâåð³ ³ âï³çíàº, ùî öå ó÷åíèö³ ç „ë³÷åóë óêðà¿íüÿí“* ç „ó. ë.“ íà áåðåòèêàõ.

Îðèñüêà áëèçüêà ïëà÷ó. Âîíà äÿêóº çà òàêå ÷àñòóâàííÿ, äÿêóº

çà òîâàðèñòâî. Öå í³÷èì äîáðèì íå ñê³í÷èòüñÿ. Íåäàðîì òî êàæóòü: Ü bermut ist nicht gut**.

Äàðêà ëåäâå ïåðåáëàãàëà ¿¿, ùîá ùå ï³øëà ç íèìè äî Êðàìîë³íà íà ìîðîçèâî. Âîíè áóäóòü óæå ïîâîäèòèñü çîâñ³ì ñåðéîçíî. Äîá-

ðå? Íó, äîáðå? Ïåâíî, ùî „äîáðå“, áî é íåìà ùî êàçàòè, ìîðîçè-

âî ìîðîçèâîì, ³ íàãîäà ï³òè ïîëàñóâàòè íå òðàïëÿºòüñÿ ùîäíÿ.

 öóêîðí³ Ë³äêà „ïî-ïàíñüêîìó“, ïî-í³ìåöüêè çàìîâëÿº òðè âåëèê³ ïîðö³¿. Îðèñüêà õâèëèíêó ùå ñë³äêóº ç íåäîâ³ð’ÿì çà Äàð-

÷èíîþ ïîâåä³íêîþ, àëå, ïåðåêîíàâøèñü, ùî Äàðêà çîâñ³ì ñåðéîçíî çáèðຠÿçè÷êîì ç ëîæå÷êè ðîæåâå ìîðîçèâî, çàñïîêîþºòüñÿ. ˳äêà ç Äàðêîþ çà êîæíèì ðàçîì, ÿê õòîñü ìèíຠ¿õ ñòîëèê, ïî÷èíàþòü áàëà÷êó „Wenn ich in Wien war“***, àëå öå ò³ëüêè áàâèòü Îðèñü-

êó. Òðåáà ïëàòèòè – àæ òóò Äàðêà íå ìîæå çíàéòè ñâî¿õ ãðîøåé.

Ïåðåêàðòêóâàëà âñ³ êíèæêè, ïîâèòðÿñàëà ç òîðáè âñå, ùî áóëî, âêëþ÷íî äî â÷îðàøí³õ îêðóøîê ³ç õë³áà, îáìàöàëà âñ³ êèøåí³, à ãðîøåé íåìà. Íåìà ³ ê³íåöü, ãðîø³ æ íå øïèëüêà.

– ² ùî òåïåð áóäå? – ñïèòàëà Îðèñüêà.

Äàðêà äîáðî¿ äóìêè:

– ß, ïåâíî, çãóáèëà ¿õ àáî òàì, â ò³é ïèâíè÷ö³, àáî, ÿê ìè ëåò³ëè ç ñõîä³â… Íåìà ³íøî¿ ðàäè, ò³ëüêè, òè, Îðèñüêî, ìóñèø çàñòàâèòè îäèí ñâ³é çîëîòèé êóëü÷èê.

Îðèñüö³ ñòàþòü ñëüîçè â î÷àõ:

– ² òðåáà áóëî öüîãî âñüîãî, Äàðêî? ß æ íå ìîæó çàñòàâèòè êóëü÷èê… áî ðàç, ùî éîãî íå ìîæíà çíÿòè, à, ïî-äðóãå, öå ïàì’ÿò-

êà ïî ìî¿é õðåñí³é ìàì³… ß íå ìîæó, Äàðêî!

– À ìè òóò äî âå÷îðà íå ìîæåìî ñèä³òè! ß êëè÷ó ïàííó, Îðèñüêî!

Äàðêà äçåíüêíóëà ëîæå÷êîþ äî ï³äñòàâêè – ³ âìèòü ç’ÿâ-

ëÿºòüñÿ êîëî ¿õ ñòîëèêà ïàííà, âñÿ ó á³ëîìó, ìîâ ìåäè÷íà ñåñòðà.

* „óêðà¿íñüêîãî ë³öåþ“ (ðóì.).

** Ïóñòîù³ – öå íå äîáðå (í³ì.).

*** „Êîëè ÿ áóâ ó ³äí³“ (í³ì.).

– Ìè ïëàòèìî. Òðè âåëèê³ ïîðö³¿.

– Òðèäöÿòü ëå¿â!

Îðèñüêà ñõîïëþº Äàðêó çà ðóêó:

– Äàðêî, ÿ íå áóäó!

– Âèáà÷, – çâ³ëüíþº Äàðêà ñâîþ ðóêó, âèéìຠç êóëàêà âèìó-

÷åí³ áàíêíîòè ³ ïëàòèòü.

– Òè ñâèíÿ! – íå ìîæå ñòðèìàòèñÿ „äîáðå âèõîâàíà“ Îðèñüêà.

– ͳ, Îðèñüêî, ÿ ò³ëüêè äóæå, äóæå ùàñëèâà!!!

Îðèñüêà ìèòòþ ïðîùàºòüñÿ ç íèìè, áî ˳äö³ ³ Äàðö³ äî õàòè ëèøå ê³ëüêà êðîê³â.

– Ùî ìè ñêàæåìî òâî¿é ìàì³, äå ìè áóëè äîòåïåð? – çàïèòóº

Äàðêà.

˳äö³ íå òðåáà äîâãî øóêàòè çà âèêðóòîì:

– Íå çíàºø ùî? Ìàëè çàäà÷ó íà îñòàíí³é ãîäèí³! Ñëóõàé –

çâåðòຠ˳äêà ìîâó íà ùîñü ³íøå, – ÿ íå ðàäèëà á òîá³ äðóæèòè ç Ñèä³ð.

– ×îìó? Ùî òè ìàºø ïðîòè íå¿? – âðàæåíà é çäèâîâàíà ïè-

òຠÄàðêà.

˳äêà ñ쳺òüñÿ ñâî¿ì íåáåçïå÷íèì ñì³õîì:

– Âîíà ìîæå áóòè íåáåçïå÷íà äëÿ òåáå!

– Ùî òè êàæåø? – íå ðîçó쳺 Äàðêà.

– Òå, ùî ÷óºø! – ñ쳺òüñÿ ùå äóæ÷å ˳äêà.

Äàðêà íå ìຠîõîòè ðîçïèòóâàòè á³ëüøå. Íå õî÷å ïñóâàòè ñîá³

öüîãî áåçòÿìíîãî, ïðåêðàñíîãî äíÿ ó ñâîºìó æèòò³.

IV

Ïåðøà ãîäèíà ó â³âòîðîê – ðóìóíñüêà. Êîæíîãî â³âòîðêà Îðèñüêà ìຠìàòîâèé í³ñ ³ øèðîêó îêñàìèòíó ñòð³÷êó ïîï³ä êîñà-

ìè íà ãîëîâ³. Îðèñüêà îáîæຠâ÷èòåëÿ ̳ãàëàêå. Íà ãîäèí³, ÿê â³ðíèé ïåñ, âîíà äèâèòüñÿ éîìó ó â³÷³, ³ êîæíà çì³íà íà éîãî ëèö³

÷è â éîãî ãîëîñ³ â³ääçåðêàëþºòüñÿ â ¿¿ ïîê³ðíèõ î÷àõ. Äàðö³ ðîç-

ïîâ³äàº, ùî ¿é ïî íî÷àõ ñíèòüñÿ òà ê³ìíàòà ³ õàòà, äå â³í æèâå: òàì ñò³íè ç ÷åðâîíîãî îêñàìèòó ³ ï³ä ñòåëåþ âèñîêî ñï³âàþòü çîëîò³ ïòà-

õè. Äàðêà íå ìຠçðîçóì³ííÿ äëÿ òàêèõ ñë³â ³ íå ìîæå ïðèõîâàòè ñâîãî îáóðåííÿ:

– Îðèñüêî, ÿ òåáå çíàþ, ïåðåä³ ìíîþ íå ìàºø ïîòðåáè „âäà-

âàòè“! Òîá³ òàê çàëåæèòü íà ̳ãàëàêå, ÿê íà òîð³÷íîìó ñí³ãó!

Õî÷åø ìàòè „ôîðòå á³íå“* ç ðóìóíñüêî¿, à ïåðåä êëàñîþ ãðàºø òóðêà!

Òîä³ ñïîê³éíà, ïîáîæíà Îðèñüêà (êîæíå äðóãå ñëîâî – öå â íå¿

„ãð³õ“) âèáóõëà ñâÿòèì ãí³âîì, ìàéæå ãð³øíèì îáóðåííÿì:

– ßê òè ìîæåø òàêå ãîâîðèòè! ßê òè ìîæåø ïðî ìåíå òàê äó-

ìàòè! Òàê, òàê… ÿ õî÷ó ìàòè â íüîãî „ôîðòå á³íå“, àëå íå òîìó, ùî òè äóìàºø. Çîâñ³ì íå òîìó… Ìîæå, ÿê ÿ áóäó ïèëüíî â÷è-

òèñü, â³í çàãîâîðèòü êîëèñü äî ìåíå ï³ä ÷àñ ïåðåðâè… Ìîæå…

ßêà äåñü ùàñëèâà éîãî ìàìà, ùî ìîæå ùîäíÿ áà÷èòè éîãî çà îá³-

äîì, ùî ñòåëèòü éîìó ë³æêî…

Òîä³ Äàðêà çàìîâêàº. Íå ìîæå áðàòè ñëîâî ó ñïðàâàõ, íà ÿêèõ íå ðîçó쳺òüñÿ. Áî æ òåìíîþ, ÿê êîìèí, º äëÿ íå¿ ñàìà ìîæëèâ³ñòü çàõîïëþâàòèñü ñâî¿ì íà ê³ëüêàíàäöÿòü ë³ò ñòàðøèì „ïðîôåñîðîì“, à ùî âàæëèâ³øå â³ä òèõ ê³ëüêàíàäöÿòü ë³ò, – òî öå ôàêò, ùî öå æ

„áåëüôåð“, ÿêèé í³êîëè íå òî, ùî íå â³äçàºìíèòü ¿¿ ïî÷óâàíü, àëå

íàâ³òü, ìîæå, ³ íå çàãîâîðèòü äî íå¿ ³íøèì ãîëîñîì, ÿê äî êîæíî¿

³íøî¿ ó÷åíèö³.

Ðóìóí ³ öüîãî â³âòîðêà ïðèõîäèòü íà õâèëèíó ïåðåä äçâ³íêîì.

Ïåðø³ éîãî ñëîâà äî êëàñè – ñïðàâæíÿ íîâèíà:

– Ïðîôåñîð ̳´óë³â ïîâåðíóâñÿ âæå ³ç ç’¿çäó ³ñòîðèê³â ³ ñüî-

ãîäí³ áóäå âæå ó âàñ íîðìàëüíî – ³ñòîð³ÿ – íà äðóã³é ãîäèí³.

Äàðêà íàâ÷èëàñÿ âæå îö³íþâàòè âàðò³ñòü ó÷èòåëÿ, ñåáòî, ÷è â³í

„äîáðèé“, ÷è „çëèé“, íà ï³äñòàâ³ òîãî, ÿê éîãî ïðèéìຠêëàñà. Êëà-

ñà ïðèéíÿëà öþ íîâèíó ç ðàä³ñíèì âèãóêîì. Öå íåçàïåðå÷íèé çíàê äëÿ Äàðêè, ùî öåé „íîâèé“ – äîáðà ëþäèíà ³ íåóâàæíà äî ñâîãî ïðåäìåòó, äîñèòü áàéäóæà íà øê³ëüí³ ïðèïèñè, ìèëîñåðäíà ÷è áåç-