Жарықтың комбинациялық шашырауы

Релейше шашыраған жарықтың спектрінде бастапқы жарыққа тән спектрлік сызықтар ғана болады. Егер шашыраған жарықтың спектрін фотосуретке түсіргенде, бастапқы жарыққа тән спектрлік сызықтар өте қарайтылып түсірілсе, сондаІ спектрограммада олардан басқа, косымша әлсіз жаңа сызықтар байқалады. Мұндай сызықтар серік сызықтар немесе тек серіктер (сателиттер) деп аталады. Құбылыстың өзі жарықтың комбинациялық шашырауы делінеді.

Бұл құбылысты ең алғаш (1928 ж.) совет физиктер: Г.С.Ландсберг пен Л.И.Мандельштамм және үнді физиктері Раман мен Кришнан бір мезгілде, әр қайсылары өз беттерінше ашқан болатын-ды. 1-суретте сынапты лампа жарығының спектрі (жоғарғы) және сол жарықтың төрт хлорлы көміртегінен (ССІ₄) шашырағандағы спектрі (төменгі) келтірілген. Бұларды салыстыр-ғанда комбинациялық шашырау сызықтары айқын байқалады.

Тәжірибе жасап зерттей келгенде бұлқұбы-лыстың мынадай заңдары бар екенді тағайын

далды:

1) Бастапқы жарықтың әрбір сызығының бір немесе бірнеше серіктері болады. 2) Бастапқы жарықтың сызығының тербеліс жиілігі () мен оның серіктерінің тербеліс жиілігінің () айырмасы () жарық шашыратқыш заттың табиғатына тәуелді. 3) Серік сызықтар бастапқы сызықтың екі жағында симметриялы болып орналасады; ұзын толқындық жағындағылары «қызыл» серіктер, қысқа толқындық жа-ғындағылары «күлгін» серіктер деп аталады. 4) «Қызыл» серік-тердің интенсивтігі оған сәйкес «күлгін» серіктердің интенсивтігінен едәуір күшті болады. 5) Жарық шашыратқыш заттың температурасы көтерілгенде «күлгін» серіктердің интенсивтігі артады.

Date: 2015-05-08; view: 2446; Нарушение авторских прав