атпар және қатпар элементтері

47. Ірі масштабты геоморфологиялық карталарды жасаудағы қағидалар. Геоморфологиялық карталардың дәлдік дәрежесі олардың масштабына байланысты. Масштаб ірі болған сайын, картадағы мәліметтер де толығырақ көрсетіледі. Ірі масштаб – 1:200 000 және одан да ірі болып келеді. Орта және ірі масштабты карталар дала геоморфологиялық зерттеу жолымен жасалды. Мазмұны бойынша геоморфологиялық карталар жеке және жалпы геоморфологиялық карталарға бөлінеді. Жеке геоморфологиялық карталар тек бедердің морфография, морфометрия негізінде құрастырылады. Морфогенетикалық ұстанымы бойынша жасалған ірі масштабты геоморфологиялық карталардың негізгі түсіру нысаны – бедердің жеке пішіндері мен элементтері және олардың генезисі. Геоморфологиялық карта жасау үшін оған сәйкес геоморфологиялық шартты белгілер жасалынады. Геоморфологиялық шартты белгілер дегеніміз – бұл карта бетіндегі бедердің әр түрлі таксонометриялық жиынтығының шартты белгілер жүйесі. Ол геоморфологиялық картаны құрайтын негізгі және қажетті бөлігінің бірі. Шартты белгілерсіз геоморфологиялық карта өзінің мазмұнды сипаттамасын толық түсіндіре алмайды.

4 8. Теңіз террасалары. Теңіз террасалары - теңіздің қазіргі деңгейінен жоғары және төмен орналасқан байырғы жағалаулық бедер. Әдетте, теңіз бетінен жоғары немесе су асты жағасының беткейінде орналасқан бірнеше саты түрінде түзілген. Теңіз террасалары кейде бірнеше жікқабатқа кетеріледі (мысалы, Кавказдың Қаратеңіздік жағасы), байырғы кездегі жаға зонасының орнын көрсетіп тұрады. Абразиялық теңіз террасалары - бұрынғы абразиялық су асты беткейлері.

49. Жанартаулардың эффузиялық түрі. Жанартаудың эффузиялық түріне оның көмейінен көтерілген сұйық лава ағындарының, лакылдай төгілуімен сипатталады. Бүған қалқанды жанартаулар жатады. Базальт құрамды лава ағындары атқылау ортасынан едәуір қашыктыққа жайылып кетіп кең көлемді қалқан тәрізді жайпақтау келген жанартау төбелерін кұрайды. Жанартаудыңэффузиялықтүріоныңкөмейіненкөтерілгенсұйық лава тасқындарыныңлақылдайтөгілуіменсипатталады. Бұғанқалқандыжанартауларжатады. Базальт құрамды лава тасқындарыатқылауортасынанедəуірқашықтыққажайылыпкетіп, кеңауқымдықалқантəріздіжайпақтаукелгенжанартаутөбелерінқұрайды.Қалқандыжанартаулардыңкеңтарағанжері – Исландия ара-лы. Бұлжердеолардыңкішікөлемдітүрікөпкездеседі. Мыса-лы, Диньгияжанартауыныңкөлденеңі – 6 км, биіктігі – 500 м, көзелігініңкөлденеңі – 500 м. Осы жанартаулардыңгеологиялыққимасылавалардыңбірнешемəртежербетінеқұйылуынабайла-ныстыжанартаужыныстарыныңқабатталуыменсипатталады.Қалқандыжанартаулардыңбұданбасқакеңтарағанжері - ТынықмұхиттағыГавайаралдары. ГавайжанартауларыИслан-дияжанартауларыменсалыстырғандаауқымыжағынанірілеу. Га-вайаралдарыныңеңірісіқалқантектіүшжанартауданқұралған. СоныңішіндегіМауна-Лоа жанартауы теңіздеңгейінен 4170 м биіктікке көтерілген, ал түбі 5000 м тереңдікте жатыр. Олай болса, оның жалпы биіктігі 9000 м-ден асып тұр, демек, ауқымы жағынан бұл дүниежүзіндегі ең үлкен жанартау болып саналады. Аса зор мөлшеріне қарамастан, Гавай жанартауларының жоталары жайпақтау, беткейлердіңеңісі 3-10º-танаспайды. Лавадан құрылған жайпақ жанартау төбесінің ортасында өте зор көзелік орналасқан.

50. Қимадағы изоклинальды қатпарлардың пландағы көрінісін тұрғыз

ЖАУАБЫ ЖОҚ!!!