П.Дж. Тейлердің геоэкономикалық моноцентризм ілімі

Әлеуметтік теориялар: П. Сорокиннің әлеуметтік стратификация теориясы. Экономикалық және географиялық теориялар: К. Акамацудың қуып жетуші ел теориясы,

Й. Шумпетердің полюстардың (нүктелердің) өсу теориясы.

Аймақтар: түсінігі, түрлері, сатысы.

Основные направления регионоведения:

1. Ландшафтное (физико-географическое) регионоведение

2. Экономическое

3. Культурное

4. Социологическое

5. Политическое

6. Медицинское

7. Этническое

8. Конфессиональное

9. Военное

10. Экономико-географическое.

Типы регионов

Геополитический (геостратегический) регион –государства,принадлежащие к одной военно-стратегической системе,обеспечивающей коллективную безопасность.

Геополитический (конфликтный) регион образуют государство с повышенной конфликтностью, чреватой самыми серьезными последствиями для остального мира.

Административный регион – таксономический уровень политикo-административного устройства, через который центральнаявласть осуществляют свою геополитику.

Экономический регион–территория с производственной специализацией в международном разделении труда.

Социокультурный регион –территориальная общность, сформировавшееся в процессе длительного развития ивыработавшая собственный цивилизационный код.

Согласно Декларации о европейском регионализме выделяются европейские регионы, трансграничные и проблемные регионы.

Европейский регион –территориальное образование, непосредственно предшествующее уровню государства. Регион имеетправительство с соответствующими политическими полномочиями, собственную конституцию или устав автономии; изменениеего статуса не может быть произведено без его участия.

Трансграничный регион (еврорегион) –регион, включающий приграничные территориальные общины двух или несколькихгосударств, обладающий консолидированным бюджетом и совместными программами в области экономики, транспорта и т.д.

Проблемный регион –

слаборазвитые, кризисные промышленные, сельскохозяйственые и слаборазвитые районы в странах ЕС. Данные регионы выделяются на соновании душевого ВВП, который должен быть выше 75% от среднеевропейского уровня.

«Аймақ» түсінігі: кеңістіктік-уақыттық, генетикалық, мәселелік және геосаяси ұстанымдар. Аймақтың құрылымдық сипаттамалары. Аймақ түрлері.

Физико-географиялық аймақтар.

Аймақтардың қалыптасуының тариxи-географиялық ерекшеліктері.

Аймақтың құрылымдық үлгісі.

Аймақтың құрылымдық-функционалдық ұйымдастырылуы.

Аймақтардың құрамы мен шекарасы.

«Халықаралық аймақ» түсінігі.

Аймақтық құрылымдардың түрлері.

Халықаралық қатынастар жүйесіндегі халықаралық аймақтардың рөліне қатысты қазіргі кезеңдегі көзқарастар. Халықаралық қатынастардың аймақтық өлшемі. Аймақтар және аймақтық ішкі жүйелер. Халықаралық қатынастардың аймақтық iшкi жүйелерi ұғымы. Халықаралық жүйе, көпполярлылық мәселесі және халықаралық қатынастардың аймақтық iшкi жүйесіндегі үстем мемлекеттер. Ұлттық, аймақтық, жаһандық экономика мен қауіпсіздік. Аймақтық қауіпсіздік тәртіптері. Аймақтық геостратегиялық және геоэкономикалық үшбұрыштар. Аймақтық құрылымдар және аймақтық қатынастардың құрылымдануының мәселесі. Аймақтық құрылымдардың түрлері. Жаһандық және аймақтық қақтығыстар мен дағдарыстар.

Геосаяси амақтарға және әлем аймақтарына жалпы сипаттама. Геосаяси аймақтар және әлем өркениеттері. Европа, Азия, Америка, Африканың саяси картасына жалпы сипаттама (жалпы аумағы, мемлекеттер саны, халқы, әлекметтік-экономикалық және саяси даму деңгейі, мемлекеттің әлемдік шаруашылық және сыртқы саяси процесстерге қосылғандығы және т.б.)

Әлемнің экономикалық аймақтары (орталықтары). Халықаралық еңбек бөлінісі. Еуразиялық кеңістіктің жалпы геосаяси және экономикалық сипаты. Батыс Еуропа. Шығыс Еуропа. Оңтүстік-Батыс Азия. Оңтүстік Азия. Оңтүстік-Шығыс Азия. Шығыс Азия. Таяу және Орта Шығыс. Американың жалпы геосаяси және экономикалық сипаты. Солтүстік Америка. Латын Америкасы. Аустралия мен Океанияға жалпы геосаяси және экономикалық сипаты. Африкаға жалпы геосаяси және экономикалық сипаты. Солтүстік Африка. Батыс Африка. Орталық Африка. Шығыс Африка. Оңтүстік Африка.

Аймақтың демографиялық факторы. Аймақтанудың қоныстандыру факторы.

Қоныстандырудың анықтамасы мен факторлары. Табиғи, демографиялық, миграциялық қоныс аудару - қоныстанудың динамикалық факторы ретінде. Әлем халықтарын орналастыру. Георуралистика және геоурбанистика. Ірі қалалар және агломерация. Жергілікті және аймақтық қоныстандыру жүйелері. Урбанизация және «халық-қоршаған орта» мәселесі. Миграция қоныстандыру динамикасының факторы ретінде. Құрлықаралық миграциялар – анализі және болжамдар. Халықаралық халық миграциясының көрсеткіштері. Халықаралық жұмысшы күші миграциясы.

Аймақтанудың конфессионалдық факторы. Аймақтанудың саяси-географиялық факторы. Әлем елдерінің дифференциясы. Типология көрсеткіштері: сәйкестігі, ел аумағының көлемі, халық саны, ішкі жалпы өнім, экономикалық тұрғыдан белсенді халықтың салалық құрылымы, еңбек өнімділігі, аулы шаруашылығының даму деңгейі, халықаралық экономикалық қатынастар жүйесіндегі орны. Экономикалық тұрғыдан жоғары дамыған елдер. Орта деңгейлі дамудағы мемлекеттер. Экономикалық тұрғыдан әлсіз немесе дамушы мемлекеттер.

Шетелдік Еуропаның жалпы экономикалық-географиялық және саяси сипаттамасы.

Солтүстік және Латын Америкасы. АҚШ және Канада.

Шетелдік Азия. Таяу Шығыс пен Орталық Шығыс. Азия-Тынықмұхиты аймағы мен Шығыс Азияның сипаттамасы.

АТА мен Шығыс Азияның геосаяси, әкімшілік және экономикалық бөлінісі.

Посткеңестік кеңістіктің аймақтануы. Еуразияшылдық концепциясы. Аймақтылық факторы.

Аустралия және Океания аймақтарының сипаттамасы.

Африка аймақтарының сипаттамасы. Афро-азиаттық макроаймақтар.

Халықаралық қатынастардың Версальдік жүйесінің құрылуы. АТА-ғы халықаралық қатынастарда Вашингтон жүйесінің қалыптасуы және дамуы.

Бірінші дүние жүзілік соғыс барысында Тынық мұхит аймағында және Қиыр Шығыста халықаралық жағдайдың өзгеруі.

ХХ ғасырдың 20-жылдың бірінші жартысындағы халықаралық қатынастар.

Халықаралық қатынастардағы және соғысаралық кезең дипломатиясындағы Герман мәселесі.

1925 – 1933 жж. халықаралық қатынастар. 6. Қиыр Шығыстағы халықаралық қатынастар (1925-1939 жж.)

1933-1938 жж. халықаралық қатынастар

ХХ ғ. 20-30 жж. аяғындағы бейбітшілік және қауіпсіздік үшін күрес

Еуропада соғыс қарсаңындағы саяси дағдарыс

Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы державалардың дипломатиялық күресі (1939-1945 жж.)

Соғыстан кейінгі бейбіт реттеу мәселесі. (1945-аяғы-1950 жж.)

Отарлық жүйенің ыдырауы

ХХ ғасырдың 60-жылдарындағы халықаралық қатынастар

ХХ ғасырдың 70-жылдарындағы халықаралық қатынастар

ХХ ғасырдың 80-жылдарындағы халықаралық қатынастар

Халықаралық қатынастар жүйесіндегі БҰҰ

Еуропалық интеграциялық үрдіс. Еропадағы бәсеңдетушілік. Жалпыеуропалық (Хельсинск) үрдіс

Орталық және Оңтүстік-Шығыс Еуропа (ООШЕ) елдері халықаралық

Азиялық-Тынықмұхиттық Аймақтағы (АТА) халықаралық қатынастар

Халықаралық қатынастар жүйесіндегі Латынамерикандық мемлекеттер

Қазақстан жəне халықаралық ұйымдар. Қазақстаннның БҰҰ-ға қабылдануы. Нью-Йоркте Қазақстанның ЕҚЫМ қабылдануы. ХХІ ғасыр қарсаңындағы НАТО-ның саясаты мен стратегиясы. Қазақстан мен НАТО арасында қатынастар орнату. “Бейбітшілік үшін серіктестік” бағдарламасы. Оңтүстік-Шығыс Азиядағы Қазақстанның сыртқы саяси ерекшеліктері. Сыртқы рыноктарға шығу мəселесі.

Посткеңестік кеңістіктегі интеграциялық процестер. Посткеңестік кеңістіктегі интеграцияның ерекшеліктері. Қазақстан-Ресей қатынастары. Қазақстанның Украинамен қатынасы. Қазақстан Республикасының Белорусь Республикасымен қатынасы.

Орталық Азия республикалары жəне Қазақстанның саясаты.

Қазақстан жəне Закавказье республикалары.

Қазақстан-Қытай ынтымақтастығының жағдайы жəне перспективалары.

Қазақстанның Азия елдерімен қарым-қатынастары.

Қазақстан Республикасының Түркия Республикасымен дипломатиялық қатынас орнатуы.

Қазақстан – АҚШ-тың стратегиялық серіктесі. Қазақстан жəне Еуропалық Одақ.

Каспий теңізі мəселесі. Экологиялық проблемалар жəне қазақстандық дипломатия. Əскери қаруландыруды бақылау, қарусыздандыру жəне жаппай қырып-жою қару-жарағын таратпау

Ядролық мемлекеттермен Қазақстанның өзіндік қатынасы. ҚР жəне ядролық қарусыздану мəселесі жөніндегі ұстанымын анықтау. Қазақстанның ядролық қарудың барлық түрінен бас тартуы.

Date: 2015-09-24; view: 1013; Нарушение авторских прав