Ыыыыыыыыыыыыыы

Ысырмалар (элементтері, жіктемесі, ерекшелігі, тегі, жасын анықтау)

Ыдырау жазықтығы төмен жылжыған таужыныстары қабаттарына қарайбағытталған, ал үстіңгі қанаты жоғары жылжып пайда болған жарылысты бұзылыстарды ысырмалар дейміз.Лықсымалар мен ысырмалар элементтері мен жіктемесі бір-бірлерінеөте ұқсас, сондықтанда оларды жеке қарамаймыз.Лықсымалар мен ысырмалар пайда болуы жағдайларының өзіндік ерекшеліктері бар.Лықсымалар құрылысы сұлбасына қарасақ үзіліп ауысқан қабаттар арасында бос қуыс қалады, яғни қабаттар бір-бірінен ығысып ажырайды. Ал бос қуыстың тегін лықсымалар пайда болған жер қыртысы, көлемінде созылулар болғандығымен түсіндіріледі, яғни созатын күштер əсерінен қабатбіртүтастығы бұзылады. Механикалық жағынан ысырмалар жарылу беті жазықтығы болып келеді. Сығылуды тудырушы күш горизонталды бағытталған жағдайда пайда болған ысырмалар ыдыратқышы тік болады, ал горизонтқа бағытталған күштер бұрышталған болса ыдыратқыш жайдақ немесе тіктеу келеді.

Ығыспалар (элементтері, жіктемесі)

Ығыспалар деп, жылжуы ыдыратқыш жазықтығы бойымен көлденең бағытта өтетін, жарылып үзілген қабаттарды айтады.Ығыспа элементтеріне қанаттары, ыдыратқыш, ыдыратқыш құлау бұрышы жəне ауысу амплитудасы жатады. Ығыспалар ыдыратқыш құлау бұрышына байланысты горизонтальды (құлау бұрышы 0 ден 10 шейін), жайдақ (<10-45), шұғыл (45-80), тік (80-90) болып бөлінеді. Бұзылған таужыныстары созылуына қарай ығыспалар, лықсымалар сияқты бойлық, қиғашты немесе диагональды жəне көлденеңді болып, ал ыдыратқышқа беті жағымен орналасып, бақылағанда сол жақты жəне оң жақты болып бөлінеді. Ығыспаларды лықсымалар мен ысырмалардан ажырату бір шама қиындық туғызады. Ығыспалардың үзілген қанаттар ауысуын сырғу жосылмалары арқылы анықтайды. Мұнда олар ыдыратқыш бетінде горизонталды жағдайда болып келеді. Картада бейнеленген ығыспалар, лықсымалар мен ысырмалардан қанаттарының ығысу ерекшелігіне байланысты ажыратылады. Ысырмаларда қанаттарды үзіліс болмағанға шейінгі қалпына əкелгенде, үзілген құрылымдар шеті бір-бірімен жымдаса қосылып бұрынғы құрылым толық, бүтін түріне ие болады, ал лықсымалар мен ысырмаларда мұндай жағдай байқалмайды.