Алматы 2012

Профессор_________________ А.Д.Дуйсекеев

Ж.

ЕМТИХАНДЫҚ ТЕСТТЕР

Ішкі аурулар» бағыттағы интернатураға арналған

Мамандығы – «ТЕРАПИЯ «ЖАЛПЫ ТӘЖІРИБЕЛІ ДӘРІГЕР»

Пән (модуль) «Психиатрия және наркология»

Оқу сағатының көлемі (кредиттер) – 180 сағат

Тәжірибелік сабақтар – 60 сағат

ИОӨЖ-60 сағат

ИӨЖ-60 сағат

Курс – 6 – 7

Семестр – 11 - 12

Бақылау формасы: емтихан

Алматы 2012

I. 7 «ЖАЛПЫ МЕДИЦИНА» МАМАНДЫҒЫНА ПСИХИАТРИЯ БОЙЫНША БІЛІМ ЖӘНЕ ДАҒДЫНЫ ҚОРЫТЫНДЫ БАҒАЛАУ ҮШІН БАҚЫЛАУ-ӨЛШЕМДІК ҚҰРАЛДАР:

! Кандинский-Клерамбо синдромына тән сандырақ:

* мегаломаниялық

* резидуальді

* өзін-өзі кінәлау

* +әсер ету

* ұлылық

! Өзін-өзі жатырқау - бұл:

* жалған галлюцинация

* +деперсонализация

* аутопсихикалық галлюцинация

*егіздер сандырағы

* дереализация

! Дисморфомания синдромына кіреді:

* +физикалық жеткіліксіздік

* қызғаныш сандырағы

* ұлылық сандырағы

* соңына түсу сандырағы

* көңіл күйі

! Қоршаған әлемнің шынайы еместік сезімі - бұл:

* инсценировка сандырағы

* метаморфопсия

* көру иллюзиясы

* +дереализация

* деперсонализация

! Рибо заңы бойынша – дамиды:

* антероградты амнезия

* фиксациялық амнезия

* ретроградты амнезия

* + прогрессирлеуші амнезия

* ретроантероградты амнезия

! Гиперестезия тән:

* ипохондрияға

* қорқынышқа

* есеңгіреуге

* +делирийге

* онейроидқа

! П. В. Ганнушкин бойынша психопатия белгісіне жатады

* психиканың жеке құрамының дамуының кешігуі

* +тұлғаның патологиялық мінездерінің тотальділігі

* патологиялық қиялдауға бейімділік

* төмен интеллектуальді деңгей

* мінез акцентуациясы

! Эмоциональды ұстай алмау көбірек тән:

* реактивті депрессияға

* +атеросклерозға

* эпилепсияға

* невроз тәрізді шизофренияға

* сенильді деменцияның қарапайым түріне

! Мнестикалық қызметті жақсартуға мүмкіндік туғызады:

* +аминалон

* аминазин

* анафранил

* реланиум

* галоперидол

! Науқастармен әңгімелесуге құрылған және қолданылатын сөздер аталады:

* ойлап тапқыштықтың сандырағы

* реформаторлық сандырағы

* резонерлiкпен

* +неологизм

* ойлаудың байланыссыздығы

! Аментивті синдромға тән емес:

* әрекеттің мақсатсыздығы

* инкогеренция

*+ сахналы сандырағы

* кейіннен амнезия

* төсекте қозу

! Сананың күнгірттеніп қарауытуы кезінде болады:

* аффективті күш

* автоматты әрекет

* агрессивті әрекет

* сандырак пен галлюцинация

*+ абсанс

! Кандинский Клерамбо синдромы көрінісі сияқты бастағы тамыр соғу сезімі – бұл:

* ипохондриялық синдром

* +сенсорлы автоматизм

* гиперестезия

* тактильді галлюцинация

* висцеральдi галлюцинация

! Сөндірілген сана түріне жатады:

* аменция

* делирий

* +есеңгіреу

* онейроид

* сананын карауытқан бұзылысы

! Аменция дамымайды:

* инфекциялық психоздарда

* босанудан кейінгі психоздарда

* күйік ауруында

* +шизофренияда

*алкогольдҝ психозда

! Қарауытқан сананың бұзылысынан шыққаннан кейін науқаста көрінеді:

* амнезияның жоқтығы

* ретроградты амнезиясы

* антероградты амнезиясы

* +психоз кезеңінің амнезиясы

* фиксационды амнезия

! Шынайы объектті жалған қабылдау:

* галлюцинация

* псевдогаллюцинация

* егіздер сандырағы

* дереализация

* + иллюзия

! Фотопсиялар байқалады:

* алкогольді галлюцинозда

* есеңгіреуде

* +эпилепсияда

* сопорда

* комада

! Дисфорияда сананың бұзылысы көрінеді:

* есеңгіреу

* ұйқылы-ояулы

* онейроидты

* +аффективті-тарылған

* аментивті

! Қарауытқан сананың бұзылысы белгілері

* шамадан тыс ұйқышылдық

* +мінез-құлықтың және мимиканың ситуациялық адекватсыздығы

* кататониялық тежелу

* қойылған сұраққа жауаптың тездігі

* жабысқақ ойлар

! Сандырақ ойлар

* әрқашан науқастың мінез-құлқын анықтайды

* психологиялық түзетуге келетін

* сау негізінде пайда болған

* шындыққа сәйкес келмейтін жалған ой

* +шандыққа сәйкес келетін ой

! Импульсивті әуестікке жатпайды

* дромомания

* дипсомания

* +дисморфомания

* клептомания

* пиромания

! Сопордың белгілеріне жатады

* апатия

* автоматизмы

* +гипорефлексия

* гиперрефлексия

* абсанс

! Патологиялық аффекттің диагностикалық критерилеріне жатпайды

* сананың қараутуы

* +ұйқысырау жағдайы

* тітіркендірудің күшіне және сапасына әсердің адекватсыздығы

* мәнез-құлықта мақсаттылықтың жойылуы

* аффективті жағдай кезіндегі амнезия

! Делириозды синдром құрамына кіреді

* жалған галлюцинациялар

* +психомоторлы қозулар

* өзін-өзі кіналау сандырағы

* конфабуляциялар

* ұлылык сандырак

! Апатиялық синдромға тән:

* ауру сезімді психикалық анестезия

* витальды зарығу

* деперсонализация

* дереализация

* +селқостық

! Парейдолиядан басталады

* есеңгіреу

* +делерий

* қарауыту

* аменция

* абсанс

! Патологиялық аффектте көрініс береді:

* есеңгіреу

* делерий

* онейроид

* +сананың қараңғылану жағдайы

* аменция

! Шындыққа сәйкес келмейтін, түзетуге келмейтін, патологиялық негізде пайда болған ойлар * *аталады:

* фантастикалыі ойлар

* доминанты ойлар

* жабысқақ

* аса құнды ойлар

* +сандырақ ойлар

! Делириозды сананың бұзылуы кезінде бағдардың бұзылысы көрінеді:

* өткен шақта

* екі есе бағдардың құбылысы

* +уақытта

* бағдардың толық жойылуы

* дезориентировка жоқ

! Өз денесін бұрмалап қабылдау – бұл:

* егіздер сандырағы

* дереализация

* галлюцинация

* иллюзия

* +деперсонализация

! Гиперестезия симптомы болып табылады:

* қарапайым шизофренияда

* есеңгіреуде

* ипохондриялық сандырақтың

* реактивті депрессияның

* +астениялық синромының

! ойдың ерiксiз ағымы - бұл:

* жабықақ ойлар

*аса құнды ойлар

*үстемелi ойлар

*+ментизм

*амбулаторлы автоматизм

! Жабысқақ ойлар анықталады:

* науқастың тарапынан оларға деген сынның жоқтығымен

* +науқастың олардан құтылуға талпыныстарымен

* оларды өмірде жүзеге асыруға тырысумен

* депрессия

* әсер ету сандырағымен

! Бұзылған сана түрлеріне жатады:

* абулия

* +обнубиляция

* ментизм

* мутизм

*апатия

! Прогрессирлеуші амнезия тән:

* шизофрения

* эпилепсия

* пресенилді психозов

*+қарттық ақылкемдік

* реактивті психоз

! Импульсивті әуестікке барлық бұзылыс жатады, біреуінен басқа:

* дромомания

* дипсомания

*+дисморфомания

* клептомания

* пиромания

! науқаста ойлаудың маңыздылығы тән:

*+эпилепсия

* паранойяльды психопатия

* истериялық психопатия

* реактивті депрессия

* шизофрения

! Иллюзияға тән келесілер:

* дені сау адамдарда байқалады

* жедел алкоголді психоз бастамасы болады

* аз мағлұмат болғанда

*+шынайы затты бұрмаланған түрде қабылдау

* орналасуының анық еместігі

! шынайы галлюцинацияға тән емес:

* объективті кеңістікте проекцияланады

* шындықпен жасалған

*+жасалғандай сезім болады

* жасалғандай сезім болмайды

* науқастың еркінсіз пайда болады

! жалған галлюцинацияға тән:

* негативті (дефицитарлы) симптомға жатады

*невротикалық деңгей бұзылысы

* тек шизофренияда кездеседі

*+субъективті обьекті қабылдайды

* объективті обьективті қабылдайды

! Галлюциноз синдромына тән

*+орасан көп галлюцинация

* экзогенді зақымдалуда дамиды

* эндогенді зақымдануда дамиды

* сандырақ ойлар кезінде

* аффективті бұзылыстар салдарынан

! шынайы галлюцинация пайда болады:

* маникальды синдромда

*депрессивті синдромда

* невроздарда

* +алкогольді делирийде

* улкен тырысулы ұстамада

! Галлюцинациялардың қай түрін вербальді деп атауға болатынын көрсетіңіз:

*+комментирлеуші

* тактильді

* көру

* гипногогиялық

* гипнопомпикалық

! психоздың шартсыз белгілері иллюзия болып табылады:

* эйфория жағдайында дамуы

*+Парейдолиялық

* мағлұмат жеткіліксіз болғанда дамиды

* сананың қарауытқан бұзылысында

* абсанста дамиды

! келесі психикалық ауруда галлюцинация байқалмайды:

* Шизофренияда

*+Неврозда

* Эпилепсияда

* Алкогольды психозда

* Прогрессивті параличте

! шынайы галлюцинация жиі байқалады:

* Эпилепсияда

* Реактивті психозда

* Шизофренияда

*+Алкогольды делирийде

* ақылының артта қалуында

! Шынайы бар заттарды, құбылыстарды бұрмалап қабылдау - аталады:

* галлюцинациялар

*+иллюзиялар

* деперсонализация

* конфабуляциялар

* маниакальді синдром

! Шынайы галлюцинациялар - байқалады:

*+алкогольді делирийде

* психикалық автоматизм синдромында

* маниакальді – депрессивті психозда

* шизофренияда

* ақыл – ес кемістігінде

! Корсаков синдромы кезінде - пайда болады:

* сенестопатиялар

*+конфабуляциялар

* абсанс

*параноидты синдром

* жабысқақ есеп

! Сананың қарауытуының белгісі болып табылады:

*+аллопсихикалық және аутопсихикалық бағдардың бұзылысы

* фиксациялық амнезия

* идеаторлы автоматизмдер

* кататониялық ступор

* парамнезиялар

!Кенет басталып және кенет аяқталады:

*Делирий

*Онейроид

*Аменция

*+Қарауытқан жағдай

*Үлкен тырыспалы ұстама

! Делириозды синдромға тән емес клиникалық көрініс.

* айқын шынайы көру галлюцинацияның болуы

* аутопсихикалық ориентировка сақталуы

* қозғалыс мазалау

*+Псевдогаллюцинация

* Гиперестезия

! Фиксациялық амнезия тән:

* шизофренияға

* акогольды галлюцинозға

* алкогольды қызғану сандырағына

*+корсаков психозына

* Гайе- Вернике психозына

! Психикалық автоматизмдердің болуы - тән:

*+Кандинский-Клерамбо синдромына

* паранойяльді синдромға

* астениялық синдромға

* жабысқақ жағдайлар неврозына

* апато-абулиялық синдромға

! Сандырақ ойлардың жүйелендірілген интерпретативті сипаты - кездеседі:

* Кандинский-Клерамбо синдромында

*+паранойяльді синдромда

* галлюцинаторлы-сандырақтық синдромда

* абстинентті синдромда

* маниакальді синдромдар

! Әсер ету сандырақ ойлардың басымырақ болуы - тән:

*+ Кандинский-Клерамбо синдромына

* Паранойяльді синдромға

* аффективті-сандырақтық синдромға

* галлюцинаторлы синдромға

* психопаттәрізді синдромға

! Қызғаныш, шығармашылық сандырақ ойлардың болуы - тән:

* Кандинский-Клерамбо синдромына

*+паранойяльді синдромға

* астениялық жағдайға

* Истерияға

* парафрендік синдромға

! Науқас тітіркенген, басының ішінде ерекше «бұрқылдау және сыбдырлауға» ұқсайтын сезімді сезінетінін айтады:

* гиперестезия

*+сенестопатия

* психосенсорлық бұзылыстар

* парейдолиялар

* жалған галлюцинациялар

! Науқас анық локализациясыз төс артындағы «ішінде құрт жеп жатқанға» ұқсайтын жағымсыз сезімдерге шағымданады:

* гиперэстезия

* парэстезия

* психосенсорлық бұзылыстар

*+сенестопатия

*псевдогаллюцинация

! Науқас оған бөлменің қабырғалары өзіне құлап бара жатқандай жағымсыз сезімдерге шағынады:

* деперсонализация

* гиперестезия

* +психосенсорлық бұзылыстар

*парейдолиялар

*псевдогаллюцинациялар

! Науқас терісінің астында ұсақ жәндіктер және құрттар өрмелеп жүргендей сезінеді:

* парейдолиялық иллюзиялар

*+тактильді галлюцинациялар

* вербальді галлюцинациялар

* деперсонализация

* жалған галлюцинациялар

! Науқас әлем одан алыстап кеткендей және «құбыр арқылы сияқты» қабылданатын түсініксіз сезімді сезінеді:

* шынайы галлюцинациялар

* парейдолиялық иллюзиялар

* сенестопатиялар

*+дереализация

* жалған галлюцинациялар

! Науқас «іштей өзгергенін» айтады, оның сезімдері мен ойлары бұрынғыға ұқсамайтынына шағымданады:

* сенестопатиялар

*+деперсонализация

* сенсорлы депривация

* гиперэстезия

* Дене схемасының бұзылысы

! Науқас айнаға қарап: «Қызық! Түрім менікі, бірақ іштей мен бұрынғыдай емеспін ғой» дейді:

*+деперсонализация

* сенестопатиялар

* дереализация

* парейдолиялар

* жалған галлюцинациялар

! науқас шүйдесінде «примагничиванияны» сезеді.

* шынайы галлюцинация

* парестезия

* психосенсорлы бұзылыстар

*+сенестопатия

* псевдогаллюцинация

! Науқас «ішкі көздерімен» қабырғаның арғы жағында болып жатқанның барлығын көретінін айтады:

* сенестопатиялар

* шынайы галлюцинациялар

* вербальді галлюцинациялар

* парейдолиялық иллюзиялар

*+жалған галлюцинациялар

! Науқас уақыт өте келе аяқтары үлкейгенін («пілдікі тәрізді»), ал қолдары қысқарғанын сезінеді:

* сенестопатиялар

* метаморфопсия

* +дене схемасының бұзылысы

* парейдолиялық иллюзиялар

* жалған галлюцинациялар

! Галлюцинацияларға келесілер - тән:

* негативті симптомдарға жатады (дефицитарлы)

* невротикалық дәреже бұзылысы болып табылады

* шизофрения кезінде ғана кездеседі

*+шынайы объектісіз күмәнді қабылдау

* астеникалық симптомдарға жатады

! Корсаков синдромына – тән:

*+конфабуляциялар

* сенестопатиялар

* абсанс

*параноидты синдром

* жабысқақ есеп

! Қабылдаудың қандай бұзылыстары жедел госпитализациялауға көрсеткіш болып табылады?

* комментирлеуші галлюцинациялар

* сахна тәрізді галлюцинациялар

* сенестопатиялар

*+императивті галлюцинациялар

* астениялық жағдай

! Қоршаған ортадан алшақтау, амнезия және дезориентировкамен сипатталатын белгі:

* Корсаков синдром

* кататоникалық синдром

* депрессивті синдром

* Котар синдромы

*+онейроидты синдромы

! Псевдогаллюцинацияға тән

*+жасалған сезім

* астенияның болмауы

* объективті аймақта проекция

* кешкі уақытта галлюцинация күшейеді

* эйфория

! Псевдогаллюцинация жиі байқалады:

* неврозда

*+шизофренияда

* алкогольды делирийде

* алкогольды галлюцинозда

* эпилепсияда

!Мутизм – бұл:

* ыңғайсыз қалып сақталуы

*+сөйлеу аппаратының сақталуымен толық үндемеу

* өзінің жеке өміріне кету

* эмоциональды контакт жоғалу

* тамақтан бас тарту

!галлюцинаторлы уайымдау мен психикалық автоматизм симптомының байланысы.

*+псевдогаллюцинация

* шынайы галлюцинация

* сандырақ ойлар

* жабысқақ ой

* абстинентті синдром

!Науқас көп сөйлейді, ассоциациялары беткей, оңай алаңдайды, осыған байланысты сұраққа кейде жауап ала алмайсың, жиі тақырыпты өзгертеді, алдындағы ойын аяқтамай жатып басқа тақырыптарға ауысады

*+ойлаудың жылдамдауы

* байланыссыздық

* ойдың үзілуі

* Ментизм

* Резонерлік

!Науқас үндемеген, тұйық, сұраққа біртекті жауап береді, фраза арасында ұзаққа созылған үзіліс

* мутизм

* шперрунг /ойлаудың бітелуі /

* аутистикалық ойлау

* толықтылық

*+ойлаудың баяулауы

!Науқас созып, баяу бірақ көп сөйлейді. Сөздерді қиындықпен таңдайды, детальдарда тұрып қалады, өзі жайлы әңгімеде негізгісін ажырата алмайды:

*ойлаудың баяулауы

* шперрунг

* резонерлік

*+патологиялық байымдылық

* паралогиялық ойлау

! Науқас сөздерді дұрыс құрастырады, бірақ кездейсоқ ассоциацияларды қолданады, сондықтан сөздерінде логикалық мағына жоқ:

* байланыссыздық

*+ойдың үзілісі

* вербигерациялар

* резонерлік

*символикалық ойлау

! Науқас дәрігердің шағымдары, өзін сезінуі, денсаулық жағдайы жайлы барлық сұрақтарына бір ғана жауап береді: «Басымнан ұрды... Мені басымнан ұрды... Ұрды басымнан...»

* ойлаудың тыңғылықтығы

* жабысқақ ойлар

*резонерлік

* паралогиялық ойлау

*+персеверациялар

! Науқас басында бағынбайтын ойлар ағымының пайда болғанын айтады

* ойлаудың жылдамдауы

* байланыссыздық

* ойдың үзілісі

*+ментизм

* персеверациялар

! Науқас әңгіме кезінде «кенет басынан ойдың ұшып кеткенін» айтып әңгімесін кенттен үзе салады:

* байланыссыздық

* ойдың үзілісі

* ментизм

*+шперрунг

* метафизикалық интоксикация

! Науқас көп сөйлейді, қойылған сұраққа жауаптың орнына әңгіме тақырыбынан алыс, кейбір философиялық - этикалық шұғыл абстрактілі мәселелерді талқылайды:

* ойлаудың тыңғылықтылығы

* персеверациялар

* ойлаудың баяулауы

* паралогиялық ойлау

* +резонерлік

! Бұрын философияға қызығушылығы болмаған науқас философиялық терминдермен және категориялармен олардың мағынасын ескермей нәтижесіз талқылаулар жасайды:

* сандырақ

*+метафизикалық улану

* аса құнды ойлар

* паралогиялық ойлау

* жабысқақ ойлар

! Кандинский-Клерамбо синдромымен жүретін аурулар:

*+шизофрения

* истерия

* маниакальді-депрессивті психоз

* жабысқақ жағдайлар неврозы

* Ганзер синдромы

! науқастың жүріс-тұрысының әлеуметтік-қауіпті формасы төменде берілген бұзылыстардың қайсысында байқалады

* комментирлеуші галлюцинация

* парейдолиялық иллюзия

* сенестопатия

*+императивті галлюцинация

* депрессивті жағдай

! дәрігер қандай критерий бойынша науқастың ойлау патологиясын негіздейді:

*+туғандарының анамнестикалық мәліметтері

* науқаспен сөйлесу және қарап тексеру

* науқас жүрісінің объективті көрінісі

* науқас шағымдары

* берілгеннің ешқайсысы

! Науқастың сындық бағасы байқалады:

* сандырақ ойлары

* аса бағалы ойлар

* галлюцинация

*+жабысқақ ойлар

* сенестопатия

! Кандинский- Клерамбо синдромында психикалық автоматизм байқалады:

* бар бұзылыстың ауыру сипатымен берілген сана

*+псевдогаллюцинация

* шынайы галлюцинация

* ұлылық сандырақ ойлары

* сындық жағдай

! Ассоциацияның жедел ағымы байқалады:

* эйфория жағдайында

*+маниакальді синдромда

* эйдетизмде

* депрессияда

* дисфорияда

! Моторлық тежелу - байқалады:

*+депрессивті синдромда

* дисфория жағдайында

* маниакальді синдромда

* кататониялық қозуда

* гебефрениялық қозуда

! өзіндік мүмкіншілігін, қабілетін асыра бағалау байқалады:

* депрессивті синдром

*+маниакальды синдром

* дисфория

* астениялық состояния

* кататониялық қозу

! Эмоцияның тегістелуі, төмендеуі (уплощенность) - кездеседі:

* депрессивті синдромда

* маниакальді синдромда

* деменцияда

*+апато-абулиялық синдромда

* астенияда

! Өзін-өзі кінәлау және өзін-өзі жою ойлары - байқалады:

*+депрессивті синдромда

* дисфория жағдайында

* ипохондриялық сандырақта

* маниакальді синдромда

* астениялық синдромда

! Науқас әйеліне деген қатынасын бірден өзгерткен: оның іш киімдерін тексере бастады, оның ойынша ол киімдерден жезөкшеліктің белгілерін айқындайтын іздер табады. Өзі шомылып жатқанда, әйелі оның көзіне шөп салатынын айтып, оны ұрады.

* символикалық ойлау

* +қызғаныштың сандырақ ойлары

* аса құнды ойлар

* жабысқақ ойлар

* психикалық автоматизмдер

! Науқас дәрігер-психотерапевтке сексуальді сферадағы мүмкін болатын әлсіздігі жайлы үнемі миынан кетпейтін жаман ойлардан арылу мақсатында көмек сұрап келді.

* персеверация

* ипохондриялық сандырақ

* аса құнды ойлар

* +жабысқақ ойлар

* психикалық автоматизмдер

! Науқасты оның ойларын біреу басқарып отыр деген сезім үнемі мазалайды. Олар оның еркінсіз, өздігінен жүреді.

* бөліну

* персеверация

* метафизикалық интоксикация

* жабысқақ ойлар

* +психикалық автоматизмдер

! Студент сабақтарына үлгермейді, себебі ойлары оны тыңдамайды, «бір бірімен соғысады, бірігіп кетеді және таратылып» кете беретінін, біреу оларды басқарып отырғандай сезінеді.

* +психикалық автоматизмдер

* рәміздер

* ипохондриялық сандырақ

* жабысқақ ойлар

* аса құнды идеялар

! Жедел дамыған сандырақ сипатталады

*+нақты жүйе болмауымен

* мағыналық инсцинировка сандырағының дамуымен

* интерпретативті сандырақпен

* ойлаудың толықтылық жиналуымен

Мутизммен

! Паранойяльды сандыраққа тән фабула?

*+жанжалды сандырақ

* әсер ету сандырағы

* өзін-өзі кемсіту сандырағы

* ұлылық сандырағы

* шығармашылық сандырағы

! Депрессивті синдромға тән сандырақ фабулалары?

*+өзін-өзі кінәлау сандырағы, өзін-өзі кемсіту

* қызғаныш сандырағы

* ипохондриялық сандырақ

* әсер ету сандырағы

* ұлылық сандырағы

! Кандай сандырақта анық жүйе байқалады?

* инсценировка сандырағы

* парафренді сандырақ

* өзін-өзі кінәлау сандырағы, өзін-өзі кемсіту

*+паранойяльды сандырақ

* зақым келтіру сандырағы

! Паранойяльды синдромга тән:

*псевдогаллюцинациямен бірге

* шынайы галлюцинациямен

* психикалық автоматизмдің айқындылығымен

*+ интерпреативті мінезбен

*аффективті бұзылыстармен

! Парафренді синдромға тән:

*айқын жүйе

*дисфория

*катотония

*+ ұлылық сандырақ ойлары

*депрессивті сандырақ өзін-өзі түсірумен

! Созлмалы Моньян сандырақ синдромының орналасу реттілігін көрсетініз:

* парафренді-пароноидті- пароноялды

* + пароноялды-пароноидті-парафренді

*парофренді-паронолялды –пароноидты

*пароноидты-пароноляльды-парафренді

* пароноидты-парофренді-пароноидты

! Белгілі ғалым Е.Блейлердің психиатрияға қосқан айқын үлесі (Eugen Bleuier)

*психиатрияның әкесі

*+ шизофрения терминін енгізген

*гипноз терминін енгізген

*қорғаныс механизмы туралы концепсияны енгізген

* мәдениеттің әсер етуімен адамның тәртібін зерттеген

! Белгілі ғалым Д.Брейдтың психиатрияға қосқан айқын үлесі (James Braid)

* психиатрияның әкесі

* шизофрения терминін енгізген

* + гипноз терминін енгізген

* қорғаныс механизмы туралы концепсияны енгізген

* мәдениеттің әсер етуімен адамның тәртібін зерттеген

! Белгілі ғалым З.Фрейд психиатрияға қосқан айқын үлесі(Sigmund Freid)

* психиатрияның әкесі

* шизофрения терминін енгізген

* гипноз терминін енгізген

*+қорғаныс механизмы туралы концепсияны енгізген

*мәдениеттің әсер етуімен адамның тәртібін зерттеген

! Белгілі ғалым Э.Эриксон психиатрияға қосқан айқын үлесі(Erik Erikson)

*психиатрияның әкесі

*шизофрения терминін енгізген

*гипноз терминін енгізген

*қорғаныс механизмы туралы концепсияны енгізген

*+ мәдениеттің әсер етуімен адамның тәртібін зерттеген

! Интермиссия тән.

*үздіксіз шизофрения

*шуба тәрізді (ұстамалы-өсуші) шизофрения

*+ МДП

*шизофренияның барлық түрі

*шизофрениялық жеке бұзылыстар

! Өсуші аутизация тән:

*+үздіксіз –үдемелі шизофренияға

*эпилепсияға

* алкоголизмге

* психопатияға

*Пик ауруына

!.Реммисияның болмауы тән:

*+үздіксіз-үдемелі шизофренияға

*наркоманияға

*МДП

*неврастенияға

*истерияға

! Ремиссияның болмауы тән:

* +жай шизофренияға

*гиберфроникалық шизофренияға

*катотоникалық шизофренияға

*пароноидты шизофренияға

*шизофренияның барлық формалары

!.Астениялық синдромға тән емес;

*физикалық арықтау

*психикалық арықтау

* +фиксациялық амнезия

* аффективті лабильділік

*көңіл-күйдің тұрақсыздығы

! Обсессивті синдромға тән емес:

*өзінің қалауынсыз болатын ойлар сезімдер еске түсіріушіліктер қызығушылықтар

*осылардың ауырлығы

*оларға деген критикалық көз-қарастың болуы

*қайғылардың әсерінен күшсіз әлсіз болу

*+ментизм

! Шынайы есту елестеушіліктеріне элементтеріне жатады.

*есту елестеушіліктері

* + акоазмалар

*фотопсиялар

*зоопсиялар

* парестезиялар

! Шынайы көру елестеушіліктеріне жатады.

*есту елестеушіліктері

*акоазмалар

*+фотопсиялар

* зоопсиялар

* парестезиялар

! Естің қарауытының синдромы төмендігілерімен көрінеді, біреуінен басқа:

*қоршаған ортаға қызықпаушылық толық немесе жартылай қабылдаудың бұзылыстары.

*уақыт пен кеңістіктті қабылдаудың бұзылыстары

*қоршаған ортаның дезоаринтеровкасымен жеке адамдарды қабылдаудың бұзылыстары

*ойлаудың байланыссыздылығы

* +жасандылық сезімі

! Әр қашан абстиненция кезінде қауіпті суидцид тәрізді болады.

*+қорқыныш сезімімен өтетін депрессия

*дисфориялық депрессия

*апатиялық депрессия

*ларвирленген депрессия

* астениялық депрессия

! Экзогенді зияндылыққа тән.

*алкогольды психоздың құрылымына әсер етпейді

* +алкогольды психоздың құрылымы мен оның ағымын анықтайды

* алкогольды психоздың ұзақтығын анықтайды

* алкогольды психоздың жеңілдігін анықтайды

*алкогольды психоздың ауырлығын анықтайды

! Естің ауысыуынан жалған құрастыруды айтады.

*амнезия

*иллюзия

* + конфабуляция

*дисмнезия

* дисфория

! Ауру адамның ықыласынсыз оның санасын алатын ойлар:

* аса бағалы ойлар

* сандырақ

* негативизм

*+ обсессия

* неврастения

! Суицидальды жоспар депрессияның қандай түрінде науқасқа қауіпті?

* ларвирленген депрессия

* адинамиялық депрессия

* +ажитирленген депрессия

* апатиялық депрессия

* ипохондриялық депрессия

! Қай тұжырым дұрыс келеді:

* психикалық науқасты жауапкершілікке алу, психикалық ауру кезінде құқықтар мен еркіндіктің шектелуіне алып келеді

* +психикалық ауруының салдарынан сол тұлғаны жұмысқа қабілетсіз етіп шығару тек сот шешімімен жүзеге асырылады

* психиатриялық мекемеде диспансерлік тіркеуде тұрған тұлғалар еркіндігінің шектелуі

* психикалық науқастар психотропты дәрмектердің барлық түрлерін тегін алады

* психикалық науқастар кез келген жағдайда мүгедектікке құқылы болып табылады

! Психиатриядағы медициналық құралдар мен емдеу әдістері:

* +диагностикалық және емдеу мақсаттарында қолданылады

* жазалау түрінде қолдануға болады

* басқа тұлғалардың қызығушылығында қолдануға болады

* ҚР денсаулық сақтау туралы заңына тіркеусіз қолданыла беруі мүмкін

* эвтаназия мақсаттарында қолданылуы мүмкін

! Мәжбүрлі түрде госпитализациялау кімнің жолдамасы бойынша жүзеге асырылады?:

* дәрігер-психиатрдың

* кез келген маман-дәрігердің

*+ соттың

* тергеушінің

* прокурордың

! Еріксіз госпитализациялауға көрсеткіш болып табылады, мынадан басқалары:

* суицидальді тенденциялармен депрессивті жағдайлар

* агрессивті әрекеттермен маниакальды синдром

*+экспертизалардың барлық түрлерін өткізу

* бұзылған сананың барлық синдромдары

* әлеуметтік қауіпті тәртіптегі дисфориялар

! Еріксіз жағдайда психиатриялық стационарға орналастырылған тұлға, мынадай уақыт ішінде дәрігер-психиатрлармен комиссиялы түрде тексерілуге керек::

* 15тәулік

* 24 сағат

* + 48 сағат

* 10 тәулік

* 30 тәулік

! Психиатриялық экспертизалардың түрлері,біреуінен басқасы:

*еңбектік

*әскери

*соттық

*уақытша еңбекке жарамсыздықты анықтау

* +моралды

! Психикалық ауруды анықтауға - құқығы бар:

*+дәрігер-психиатрдың

* дәрігер-невропатологтың

* жалпы тәжірибелі дәрігердің

* кез келген медициналық қызметкердің

* жедел жәрдем дәрігерінің

! Психикалық денсаулық жағдайы туралы басқа дәрігер-маманның қорытындысы:

* нақты соңғы шешімге ие

* алдын ала қойылған диагноз болып табылады

*+ еркіндік пен құқықтарды шектеу туралы сұрақтарды шешуде негізгісі болып табылмайды

* құқықтарды шектеу туралы сұрақтарды шешуде негізгісі болып табылады

* психиатриялық экспертизаның мақсаты болып

! сананың қарауытқан бұзылысының келесі вариантын ажыратады, біреуінен басқа

* +онейроидты вариант

* фуга

* абсанс

* сомнамбулизм

* галлюцинаторлы-сандырақ

! Дереализация сипатталады, біреуінен басқа:

* айналасындағы адам, заттардың барына күмәндану

* айналадағыларға бұлдырлық сезіну

* қоршаған ортаны бұлдыр, анықсыз қабылдау

* жүріс сезімінің жоғалуы

* + қабылданатын заттардың мөлшері мен көлемінің бұрмалануы

! Сананың ымырттық қарауыту синдромдары барлығымен сипатталады, мынадан басқа:

* +жасандылық сезімі

* қоршаған ортадан оңашалану: айналада болып жатқан оқиғаларды толық түсінбеу немесе қиындықпен түсіну

* уақытта, орындағы дезориентировка мен айналадағы адамдарды, кейде тіпті өз тұлғасын танымау

* ойлаудың байланыссыздығы, талқылаудың мүмкін еместігі немесе әлсіздігі, сананың қарауытқан жағдайындағы толықтай немесе жартылай амнезия

* реальді өмірдің, оның сыртқы орта мен ішкі байланыстарының бұзылыстары

! Есенгіреу төмендегі аталғандармен сипатталады, мынадан басқа:

* сананың төмендеуі және толық жойылуымен

* қозғалысы шектелген

* сыртқы тітіркендіргіштерге қозғыштықтың жоғарылауы

* ойлау қабілетінің төмендеуі, тежелуі

* +айқын галлюцинаторлық және сандырақ белгілері

! есеңгіреу сатысы, біреуінен басқа

* + ступор

* Сомноленттілік

* Сопор

* Кома

* Обнубиляция

! Сомноленттілік мынадан басқаның барлығымен көрінеді:

* жартылай ұйқылы жағдаймен

* көп сөйлегіштіктің жоқтығымен

* + конфабуляторлы бұзылыстардан

* жай сұрақтарға дұрыс жауаптар қайтарумен

* біраз уақытқа болса да симптоматиканы әлсіретуге арналған сыртқы тітіркендіргіштік ерекшеліктермен

! Сопор - көрінбейді:

* рефлекстердің болмауымен

* науқастардың қозғалыссыздығымен (көздерін жұмған және амимиямен)

* қатты тітіркендіргіштермен тек қана стереотопты дифференцияцияланбаған қорғаныс реакцияларын шақырумен

*+ көп сөйлегіштікпен

* патологиялық ұйқымен

! есеңгіреу берілгеннің әсерінен болады, біреуінен басқа:

* + шизофрения

* интоксикация (алкоголь, көмірқышқыл газ және т.б.)

* бас миының жарақаты

* ОЖЖ тамырлық және басқа ағзалық ауруы

* инфекциялық психоз

! Науқастың сөздері түсініксіз, себебі ол көп нәрселерді басқа, тек өзіне ғана таныс, өзіне ғана белгілі мағынамен және оймен айтады.

* ойлардын байымдылығы (обстоятельность)

* + символикалық ой

* Сандырақ ой

* Жабысқақ ой

* Психикалық автоматизм

! Науқас тұйық, ешкіммен сойлеспейді, медперсонал сұрақтарына тек қысқа жауап береді. Бос уақытының барінде қиялдайды. Өз қиялдарын қалың дәптерге әртүрлі суреттер мен символдар арқылы безендіріп жазады.

*Мутизм

*Ментизм

*Шперрунг

*+Аутистикалық ойлау

*Психикалық автоматизмдер

! Науқас қуана талқылайды, дерексіз түсініктерді еркін қолданады, бірақ жиі парадоксальды, қисынсыз қорытындыға келеді.

*Персеверация

*Ментизм

*Жабысқақ ойлар

*+Паралогиялық ойлау

*Аса бағалы ойлар

! Кәрия әйел еш себепсіз көршілерімен ұрысса бастаған. Көршілері оның тұзын ұрлайтынын айтады. Ондай ойларын жоққа шығарғысы келген туысқандарының әрекеті пайдасыз.

*Паралогиялық ойлар

*Зақым келу аса бағалы ойлары

*Зақым келу жабысқақ ойлары

*Психикалық автоматизмдер

*+Зақым келу ұсақмасштабты сандырағы

! Жасөспірім бала еш себепсіз ата анасына қарым қатынасын өзгерткен. Олардың көзінше тамақ ішуден бас тартады. Олар оның туған ата анасы емес екенін айтады, оның нағыз ата аналары Астанада туратынына және президенттің көмекшісі екендігіне сенімді.

*+бөтен ата ана сандырақ ойлары

*бөтен ата ана жабысқақ ойлары

*бөтен ата ана аса бағалы ойлары

*резонерство

*психикалық автоматизмдер

! Науқас психотерапевт дәрігерге әрдайым мазалайтын сексуалды жағынан қауқарсыз болу жайлы ауыр ойлардын арылдыруын сұрайды.

*персеверация

*ипохондриялық сандырақ

*аса бағалы ойлар

*+жабысқақ ойлар

*психикалық автоматизмдер

! Науқасты ойын басқаратындай сезім мазалайды. Олар өз бетінше жүреді,науқастыі еркіне байланыссыз,оны басқалар біледі.

*үзілуі

*персеверация

*метафизикалық интоксикация

*жабысқақ ойлар

*+идеаторлық автоматизмдер

! Студент сабақтарын оқи алмайды, өйткені ойлары оны тыңдамайтынын сезеді, «соқтығысады,тұрып қалады,жан жаққа кетеді», кенеттен мүлдем жоқ боп кетеді,біреу басқаратын секілді.

*+психикалық автоматизмдер

*ритулдар

*ипохондриялық сандырақ

*жабысқақ ойлар

*аса бағалы ойлар

! Науқас қасықпен тамақ ішуден бас тартады, өйткені «қасықпен әдетте қайғыны ішеді» дейді.

*+символитикалық ойлау

*улану сандырағы

*жабысқақ ойлар

*аса бағалы ойлар

*моторлы автоматизмдер

! Дәрігер науқастан шағымдарын айтуын сұрағанда, науқас былай дейді: «Сіз дәрігер емессіз бе өзіңіз көруіңіз керек. Дәрігерлер аурулардың белгілерін біліп,оларды анықтау керек. Жақсы анықтаса,біздің де денсаулығымыз мықты болады. Жаны саудың тәні сау.»

*неологизмдер

*ритуалдар

*ойлаудың толықтылығы

*+резонерство

*ойлаудың үзілуі

! Дәрігер науқастан шағымдарын айтуын сұрағанда, науқас сурет көрсетеді («нүкте және ушбұрыш»), әртүрлі геометриялық фигуралар, және түсіндіреді: «Барі сыртында, ал мен ішіндемін!»

*Кондинский Клерамбо синдромы

*жабысқақ ойлар

*аса бағалы ойлар

*+символитикалық ойлау

*сандырақ

! Науқас балалық кезінен бастап өмірін егжей тегжей сипаттайды,әр бөлігіне тоқталады. Дәрегер сөзін бөлгісі келгенде: «Өзіңіз сұрадыңыз ғой мені қазір не мазалайды деп!» ашуланып жауап береді.

*+патологиялық байымдылық (обстоятельность)

*символитикалық ойлау

*сандырақ ойлар

*жабысқақтық

*аутистикалық ойлану

! Инволюционды параноидқа қай сандырақ түрі көбірек сәйкес келеді?

*ұлылық сандырағы

*+зақым келу сандырағы

*қарым қатынас сандырағы

*мағыналық сандырағы

*соңына түсу сандырағы

! Науқас өзін «электротерапия» екендігін айтады және сұраққа жауап ретінде оны «электросудорожная терапиямен емдегенін» айтады. Бұл ненің мысалы?

*шизофренияның

*ойлаудың үзілуінің

*ойлаудың толықтылығының

*+неологизмдердің

*нақты ойлаудың

! Науқас клиникалық есі анық кезінде өз бетінше пайда болатын ойлаудың тоқтап қалуына, олар ешнарсеге байланыссыз пайда болады және жоғалады. Бұл симптом қалай аталады?

*ментизм

*конгнитивті атаксия

*ойлардыі ауыспалылығы

*абсанс

*+шперрунг

! Науқастың айтуы бойынша асқазан мен ішек шіріп кеткен және тамақ тікелей ішке барып құйылады. Қай сандырақ түріне сай келеді?

*+нигилистикалық

*иемдену

*қарым қатынас

*өзін өзі қорлау

*зақым келу

!Науқастың айтуы бойынша ол «барлық планетаның мемлекеттік қауіпсіздік төрағасы», оған сынақ жүргізуде - сандырақ ойлар сандырақтың қай типіне сәйкес келеді?

*паранойяльды

*иемдену

*метаморфозы

*+парафренды

*паранойдты

!. Науқас шағымданады, балабақшада омір сүретін көзге көрінбейтін желторотик жануары онық қуық аймағына сәуле жіберетінін айтады. Бұл сандырақ?

*+әсер ету

*зақым келу

*қарым қатынас

* қызғаныш

*параноя

! Науқастың айтуынша, оған бір мемлекеттің президенті ғашық, ол жайлы телевизордан көрген сәтте оның қимылдары мен ымдауларынан сезетінін айтады. Бұл бұзылысты былай квалификациялауға болады:

* сексуальді невроз

* қарым қатынас сандырағы

* + эротоманиялық сандырақ

* әсер ету сандырағы

* соңына түсу сандырағы

! 8-жасар бала айтады: <менің төсегімнің жанында әртүрлі гүлдері бар түрлі-түсті түсқағаздар бар, және мен ұйықтауға жатар алдында қарап жатсам, олар өздігінен тіріледі – баяғы замандардағы шайқастар тәрізді > дейді. Бұл - мысалы:

* сахналық галлюцинациялардың

* сенестопатиялардың

* сандырақтық интерпретациялардың

* эйдетизмнің

* +парейдолиялардың

! Науқас айтады: <түні бойы ұйықтамадым. Екінші қабатта тұрамын, балконым тура үйдің бұрышында орналасқан. Және түнімен біреу әрі-бері жүреді, оның шапаны қабырғаға үйкеліп шықырлай береді: түнімен көз іле алмадым, ал таңертең қарасам – терезенің алдындағы ағаштардың бұтақтары қабырғаға тиіп сықырлап жатыр екен> дейді. Бұл - мысалы:

* функциональдық галлюцинациялардың

* гипнагогикалық галлюцинациялардың

* рефлекторлық галлюцинациялардың

* +есту иллюзияларының

* гипнопомпиялық галлюцинациялардың

! Науқастың айтуынша, ол денесінде жыбырлап жүрген жәндіктерді сезеді, соның себебінен ол дәрігер-дерматологқа барған, ол ештеңе таба алмаған. Қай термин болған оқиғаны адекватты түрде анықтайды:

* + тактильді галлюциноз

* дуалау сандырақ ойлары

* жалпы сезімдік галлюцинациялар

* синестезиялар

* парейдолиялар

! 14-жасар ұл бала аяқ астынан отбасы мүшелерімен бірге тамақтанбайтын болды, себебі <тамақтан үнемі шіріген иіс шығады>дейді. Бұны галлюцинациялардың қай түріне жатқызуға болады?:

* тактильді

* дәм сезу

* + иіс сезу

* экстракампильді

* вербальді

! Науқастың айтуынша, ол өзін сырттан бақылап тұрғандай, <мен мен емес сияқты, істеп жатқан ісімді түсінемін, бірақ оны сезбеймін. Алғашында оқып, қайғыратынмын, ал қазір бір кітапты емес, бухгалтерлік есепті оқып жатқандаймын. Баланы алдыма аламын да, оны сезбеймін> дейді. Осы жан қайғыруларын былай квалификациялау қажет:

* идентификация бұзылысы

* дене кескінінің бұзылулары

* дереализация

* аутотопагнозия

* + деперсонализация

! С. есімді науқас, түнде ұйқыдан оянып, көрші төсекте жатқан жалаңаш сәбиді анық көргенін айтады. Орнынан тұрып қасына жақындайын дегенде, ол көрініс жоғалып кеткен. Келесі жолы, тағы да солай оянып, ашық тұрған есік артында бейтаныс еркекті <көреді>. Қасында жатқан науқасты оятпақ болып еді, елестер қайта жоғалып кетті. Осы бұзылыстарды былай квалификациялау қажет:

* + гипнопомпиялық галлюцинациялар

* гипногагиялық галлюцинациялар

* сандырақтық қабылдаулар

* аффективті иллюзиялар

* рефлекторлы галлюцинациялар

! Б. Есімді науқас біраздан бері екі құлағымен кезек-кезек, <қос дауыс естиді> - олардың біреуі әдеттегідей, шынайы, еркектікі. Жеке басының қолайсыз жағдайларынан соң сол құлағына естіледі. Ол жағымды, оң жақ құлағымен жағымсыз дауыс естиді. Ол дауыс науқасты сынайды, дұрыс кеңес бермейді, Б-ның әрекеттерін басқарып, дұрыс кеңес бермейді. Берілген бұзылыстарды былай қабылдау қажет:

* + антагонистиктік галлюцинациялар

* комментирлеуші галлюцинациялар

* комплексті галлюцинациялар

* висцеральдңі галлюцинациялар

* акоазмдар

! Эмоциональді патологиялардың қай түрі эпилепсияға тән?

* апатия

* эмоциональді топастық

* депрессия

* + дисфория

* эйфория

! Қандай қозғалыстық-еріктік қозу эпилепсия кезінде байқалады?

* маниакальды

* психопат тәрізді

* үрейлі

* импульсивті

* + ашулы-қатыгездік

! Егде жастағы депрессия қашан кездеседі:

* +инволюционды меланхолияда

* Альцгеймер ауруы

* Пик ауруы

* инволюционды параноид

* Ганзер синдромы

! Науқас бөлімшеде адасып жүреді, басқа палатаға кіреді, өз төсегін таба алмайды, өз дәрігірімен бірнеше рет амандасады, оның атын білмейді, күнді, жылды, айды шатастырады. ҚАНДАЙ СИНДРОМ?

*+Корсаков

*депрессиялық

*галлюцинаторлы

* астениялық

*параноидты

! Рекурентті шизофрения ұстамасының профилактикасы үшін пайдаланылады:

* фенотиазин өнімдері

* бутирофенон өнімдері

* калий тұзы

* + литий тұзы

* антидепрессанттар

! Шизофрения кезінде байқалады:

* аментивті синдром

*+ онейроид

* сананың күнгірт өзгеруі

* делирий

* обнубиляция

! Үздіксіз ағымды (непрерывно-текущая) шизофренияның клиникалық түріне жатпайды:

* параноидты

* баяу ағымды

* зиянды (ядролы)

* кататониялық

* +рекурентті

! Мерзімді (периодическая) шизофрения науқасының көңіл-күйін ремиссия кезінде тұрақтандыру үшін қолдануға болады:

* аминазин

*+ финлепсин

* сиднокарб

* тизерцин

* ноотропил

! Маниакалды синдромның облигатты белгісі болып табылады:

* гипермнезия

* өз мүмкіндігін асыра бағалау

* айналаны қабылдаудың айқындығы

* + сөйлеу және іс-қимылдығының қозуы

* құнды идеялар

! Шизофрения кезінде эмоциялық іс-әрекеттің бұзылуы көрінеді:

* эмоциялық тұрақсыздықпен

* +эмоциялық біркелкілікпен

* дисфориямен

* көңілшектікпен (слабодушие)

* гипоманиямен

! Шизофрения кезінде байқалатын синдром:

* Корсаков

* +апато-абулиялық

* психоорганикалық

* дисмнестикалық

* олигофрениялық

! Жыл мезгілімен байланысты болуы мүмкін ұстамалар:

* инволюциялық депрессиялар

* реактивті депрессиялар

* истериялық психоздар

*+МДП

* аталған бұзылыстардың ешқайсысы

! Таным іс-әрекетінің бұзылуы шизофрения үшін тән емес:

* псевдогаллюцинациялар

* сандырақтар

* неологизм

*+ойлаудың байымдылығы (обстоятельность)

* ойлаудың символдылығы

! Бейғамдық (равнодушие) пен іс-әрекетсіздік (бездеятельность) мына жағдайдағы науқастарға тән:

* деперсонализацияда

* кататониялық синдромда

* гебефрендік синдромда

*+апато-абулиялық синдромда

* дереализацияда

! Үздіксіз ағымды шизофренияның негізгі емдеу әдісі:

* психотерапиялық

* + психофармакотерапиялық

* инсулинді терапиялық

* шартты рефлекторлы терапия

* электроталма (электросудорожная) терапиясы

! Шизофрения этиологиясында маңызды роль атқарушы:

* психикалық зақымдану

* экзогенді факторлар

* ерте балалық шақта дұрыс тәрбиемелеу

* + тұқым қуалаушылық патология

* соматикалық патология

! Шизофрения кезінде байқалады:

* амбулаторлық автоматизм

* +психикалық автоматизм

* есеңгіреу

* делирий

* амнестикалық деменция

! Мерзімдік (периодическая) шизофрения түріне жатпайтындар:

* циркулярлы

* кататонды-онейроидты

* депрессивті-параноидты

* + ядролы<

Date: 2015-07-02; view: 472; Нарушение авторских прав