X.25 желісі

X.25 желісі бүгінгі корпоративтік желілерді құру үшін қолданылатын коммутация пакеттерімен ең көп таралған желілері болып табылады.Осындай жағдайдың негізгі себебі X.25 желісі ұзақ уақыт даярлық желілерінің коэффицент кепілдіктері берілген коммерциялық типтегі коммутациялық пакеттермен бірге жалғыз қолайлы желі болады.Internet желісінің де бар болуының ұзақ тарихы бар,бірақ коммерциялық желі сияқты ол жақын арада эксплутациялана бастады,сондықтан корпоративтік пайдаланушлар үшін таңдау болған жоқ. Одан басқа, X.25 желісі қосылудың құрылуындағы протоколдар арқасында сенімсіз сызықтарда жақсы жұмыс жасайды және қатенің түзетілуі екі деңгейде жүргізіледі - арналық және желілік. X.25 желісінің технологиясы басқа технологиядан айыратын бірнеше маңызды белгілерден тұрады:

- желі құрылымындағы арнайы PAD (Packet Assembler Disassembler) құрастыруының бар болуы бірнеше жылдамдығы төмен ағындар байтын алфавитті-сандық терминалдардан пакеттер құрастыру операциясын орындауға арналған, пакеттер желі арқылы беріліп компьютерге өңдеуге жіберіледі. Бұл құрылғы сонымен қатар орыс тілді “құрастырылып – ажыратылатын”, СРП атты болады.

- протоколдардың үшдеңгейлі стекасы арналық және желілік деңгейдегі протоколдардың қосылуының құрылуымен, мәліметтер ағындарының басқаруымен және қателердің түзетілуімен болады.

- транспорттық протоколдардың барлық желі тораптарында біркелкі стектерге хабардар болу - желі деңгейі тек бір ғана арналық деңгейдегі протоколмен жұмысқа есептелген және IP протоколымен ұқсас әртекті желілерді біріктіре алмайды.

X.25 желісі әртүрлі географиялық нүктелерде орналасқан және өте жылдам белгіленген арналарының қосылуларымен коммутация пакетінің орталығы (КПО) (SWITCHES S) деп аталатын коммутаторларынан тұрады. Белгіленген арналар сандық та аналогтықта бола алады.

Асинхронды бастау-тоқтау терминалдары желіге PAD құрылғысы арқылы іске қосылады. Олар енгізілген немесе жойылған болуы мүмкін. Жойылған PAD өзімен бірге коммутаторға белгіленген арна байланысы X.25 арқылы қосылған кішігірім автономды құрылғыны ұсынады.

X.3 стандартымен анықталған PAD функциясының негіздеріне жатады:

- асинхронды терминалдардан алынған пакеттерге символдардың құрастыруы;

- пакеттердегі мәліметтерді тәртіппен сұрыптау және асинхрондық терминалдарға мәлімет шығару;

- қосылулардың құрылуының процедураларын басқару және керек компьютермен X.25 желісі бойынша айыру;

- старт-стопты сигналдарға қосылған символдардың берілуі және асинхронды терминалдардың талабымен дәлдікке тексеру биттері;

- сәйкес шарттардың барысында пакеттің жылжуы,пакеттің толтырылуы сияқты күту уақытының өтуі және т.б.

Компьютерлер және жергілікті желілер әдетте X.25 желісіне X.25 адаптер арқылы немесе X.25 протоколдарын өзінің интерфейсінде бар маршрутизатормен іске қосылады. PAD құрылғыларын басқару үшін желіде желі торабының көмегімен басқара алатын және желі бойынша PAD конфигуриленіп жойылған X.29 протоколы бар. Мәліметтердің берілуінің қажеттілігінде компьютердің X.25 желісіне қосылғанда PAD қызметін пайдаланбайды,желіге виртуалды арналарды өзінше қондырады және X.25 пакеттерінде мәліметтерді береді.