ISBN 966-538-174-1 71 page

ùîäíÿ â÷àòüñÿ? À òåïåð, ãàäàºø, êóäè â³í ïîëåò³â? Íà „¥àðòåí-

´àññå“*, äî â³ëëè Äæîðäæåñê³â! Âñå, ùî òðàïèòüñÿ ó íàñ ùîñü çä³áí³øå… ùîñü êðàùå… îáîâ’ÿçêîâî éäå â ÷óæèé òàá³ð.

Öÿ çàââàãà ò³ëüêè ï³äñèëþº Äàð÷èí á³ëü: íåâæå æ àæ òàê ïî-

ãàíî ç Äàíêîì? Íåâæå æ àæ òàêà íåáåçïåêà?

– Çâ³äêè â³í? – õî÷å çíàòè Ñòåôà.

* âóëèöÿ Ñàäîâà (í³ì.).

Âîíà íå ðîçó쳺, ùî Äàðö³ òÿæêî òåïåð ãîâîðèòè, ùî âèìî-

âèòè îäíå ñëîâî òåïåð äëÿ íå¿ òàê, ÿê ïîñòð³ëåíîìó â ëåãåí³:

– Òàêè ç ìîãî ñåëà. Ç Âåðåí÷àíêè.

– Éîãî áàòüêè – óêðà¿íö³?

– Ò³ëüêè áàòüêî, áî ìàìà í³ìêà.

– À òâî¿?

– Ìî¿? – â íàéá³ëüøîìó çäèâóâàíí³ ïèòຠÄàðêà. – À õòî ìàëè á áóòè ìî¿ áàòüêè?

Ñòåô³ çàáàãëîñÿ òåïåð ãîâîðèòè ïðî ùîñü, ùî àí³òðîõè íå ï³ä-

õîäèòü äî Äàð÷èíîãî íàñòðîþ:

– Áî, âèäèø, ìîæíà çâàòèñÿ óêðà¿íöåì, à íèì íå áóòè… Îò, õî÷ áè ÿê ϳäã³ðñüêà. Ùî ³íøå ñâ³äîìà óêðà¿íêà… òà í³êîëè á òàê íå çðîáèëà…

Äàðêà îòåòåð³ëà: ùî çà íîâà íàïàñòü?

– Àäæå ì³é òàòêî – ñâ³äîìèé óêðà¿íåöü, ÷îãî òè òàêå ìåí³

ãîâîðèø?

– Çâ³äêè òè çíàºø, ùî òâ³é òàòêî – „ñâ³äîìèé óêðà¿íåöü“? –

çàñì³ÿëàñÿ Ñòåôà.

Äàðêó âêîëîëî öå íàñì³øêóâàòå ïèòàííÿ. ¯¿ îñîáèñòå ãîðå, ùî ñïàëî òàê íåñïîä³âàíî íà íå¿, íå äàëî ¿é çìîãó ïðîàíàë³çóâàòè çì³ñòó öüîãî ñëîâà „ñâ³äîìèé“ ³ „íåñâ³äîìèé óêðà¿íåöü“. Çíàëà òàê ñàìî, ÿê, íàïðèêëàä, ùî ïëþñ ³ ì³íóñ â åëåêòðèö³ ïðèòÿãàþòüñÿ –

³ ê³íåöü, çíàëà áåç ïîÿñíåíü, ùî áóòè íåñâ³äîìèì óêðà¿íöåì –

öå ùîñü ãàíåáíå. Çàïàì’ÿòàëà ñîá³, õî÷ ãåí ï³çí³øå äî÷îâïàëàñÿ

çì³ñòó ñöåíè, ÿê íà ñàìîìó ïî÷àòêó ïðèõîäó ðóìóí³â íà Áóêîâèíó, äåñü ó äåâ’ÿòíàäöÿòîìó ðîö³, ïàí Õîðâàöüêèé, äðóã ³ òîâàðèø áàòüêà, ñèä³â ó íèõ â ê³ìíàò³ ³ ç ðîçïóêîþ ïèòàâñÿ ðàç ó ðàç:

– ² ñêàæè ìåí³, Ìèêîëàþ, ÷îìó âîíè ìåíå íå àðåøòóâàëè?

Ñêàæè ñàì? Òà æ ÿ íå ìàþ òåïåð ëèöÿ äî ×åðí³âö³â ïîêàçàòèñÿ!

ͳ, òè ñêàæè ìåí³, ÷îìó âîíè ñàìå ìåíå íå àðåøòóâàëè? ß òåáå

ïðîøó, äðóæå, ÿêáè òè ÷àñîì ïî÷óâ, ùî ùîñü ãîâîðÿòü íà öþ òå-

ìó, òî, ðàäè Áîãà, ðîç’ÿñíè ëþäÿì, ùî ÿ â öüîìó í³÷îãî íå âèíåí.

Òÿæêî, ÷îëîâ³÷å, íà ñòàð³ ë³òà ç ïîðÿäíî¿ ëþäèíè ïîìåëîì ñòàâà-

òè… ² ìóñ³ëè âîíè ìåíå ÿêðàç íå àðåøòóâàòè!

Ñöåíà öÿ ìèãíóëà òåïåð ÷åðåç Äàð÷èíó ãîëîâó, âîíà â³äïîâ³äà-

ëà çóõâàëî Ñòåô³:

– Àäæå ì³é òàòêî áóâ àðåøòîâàíèé, ÿê ïðèéøëè ðóìóíè. ßê íå â³ðèø, ìîæåø ñïèòàòèñÿ êîãî õî÷åø!

– Òàòêà àðåøòóâàëè áóëè ðóìóíè, à òè òàê ëåãêî ïðèñòàëà íà òå, ùîá ̳´óë³â çàì³íèâ óêðà¿íñüêó ìîâó íà ðóìóíñüêó?

Äàðêà îòåòåð³ëà: ùî çà íîâà íàïàñòü?

– À òè íå äîçâîëèëà? – ñïèòàëà âæå ç ëþòòþ.

– ͳ, ÿ áóëà ïðîòè. Òè çàáóëà? – àëå âìèòü, ÿêáè çì³ðêóâàëà ùîñü, çàãîâîðèëà ïðèâ³òëèâî:

– À òè õîò³ëà á ó÷èòèñü óêðà¿íñüêî¿ ³ñòîð³¿? Ïðî êîçàê³â, ïðî ãåòüìàí³â… ïðî óêðà¿íñüêó ë³òåðàòóðó… îäåðæóâàòè äî ÷èòàííÿ

³ñòîðè÷í³ ïîâ³ñò³ ïî-óêðà¿íñüêè… Õîò³ëà á?

– Õòî á öüîãî íå õîò³â!

– Êîëè òàê, òî ãàðàçä… ß òåáå ïîçíàéîìëþ ç ëþäüìè, ùî áóäóòü äàâàòè òîá³ òàê³ êíèæêè… ò³ëüêè àí³ ñëîâà í³êîìó ïðî öå…

Àí³ ñëîâà, Äàðêî!

– ß í³êîìó íå ñêàæó. Ìîæåø ìåí³ â³ðèòè… À òåïåð ÿ âæå

ï³äó, – ìóñ³ëà â³äïðàâèòè Ñòåôó, áî ðàíêà â ñåðö³ çíîâó â³äêðè-

ëàñÿ, ³ òàê õîò³ëîñÿ, òàê äóæå õîò³ëîñÿ áóòè ñàì³é.

*

Áóâàþòü òàê³ äí³ ïðè ê³íö³ æîâòíÿ, ùî çäàºòüñÿ, í³áè äí³ ö³

ïîñêèäàëè ç ñåáå îñ³íí³ ïëàù³ ³ ïðîõîäæóþòüñÿ ò³ëüêè â ë³òí³õ, ç ðîçñò³áíóòèì êîì³ðîì ñîðî÷êàõ. Òîä³ âäðóãå âèïóñêຠïàðîñò³

òðàâà ³ ëþäñüêå ñåðöå æèâ³øå îáá³ãàþòü õâèë³ íåñïîêîþ. Ïðî ñîí-

öå â òàê³ äí³ é íå çãàäóâàòè. Âîíî òàêå ëàã³äíå òà ñóìèðíå, ùî, ïðèïëþùèâøè ïîâ³êè, ìîæíà ÷óòè íà îáëè÷÷³ äð³áíåíüêèé á³ã éî-

ãî ì³êðîñêîï³÷íèõ í³æîê.

Ó òàêèé äåíü ïðèéøîâ Äàíêî äî Äàðêè. Òàê íåñïîä³âàíî, ÿê ïðèõîäèòü ãàðíèé ñîí äî ëþäèíè, à ïîò³ì çíèêàº, çàëèøèâøè ò³ëü-

êè òóãó çà ñîáîþ. Äàðêà ïîïðîñèëà Äàíêà íà áàëêîí. Âîíà õîò³ëà, ùîá í³ îäíà éîãî ÷àñòèíà, í³ îäèí çâóê ÷è íàâ³òü â³äãîì³í éîãî ãîëîñó íå ä³ñòàâñÿ ÷óæ³é õàò³ ³ ÷óæèì ëþäÿì, äëÿ êîòðèõ â³í ò³ëüêè

„ïåðøèé-ë³ïøèé“.

– ß äóìàëà, ùî òè âæå íå ñõî÷åø ìåíå áà÷èòè… – ùîñü í³áè äîê³ð, í³áè âèçîâ. Äàíêî ïîøóêàâ çà ¿¿ î÷èìà, à, çíàéøîâøè ¿õ, íàö³ëèâ ïðîñò³ñ³íüêî ñâî¿ â íèõ:

– ×îìó òè òàêå äóìàëà? Ìè ìàºìî òåïåð íîâîãî ïðîôåñîðà â³ä ìàòåìàòèêè. Ïîò³ì ö³ ðåïåòèö³¿ â Ìóçè÷íîìó ³íñòèòóò³! Äèâèñü íà ìî¿ ïàëüö³… Âîíè ãåòü çàäóá³ëè â³ä ñòðóí!

Äàðêà òîðêàºòüñÿ ä³éñíî çãðóá³ëèõ íà ïóøêàõ ïàëüö³â éîãî ð³ä-

íèõ, êîõàíèõ ðóê ³ ÷óº âîäíî÷àñ, ÿê õòîñü ñòóêຠó â³êîíöå ¿¿ ñåðöÿ:

„Äîíüêà ïðåôåêòà… äîíüêà ïðåôåêòà…“

– Òè äàëüøå ãðàºø ³ç ò³ºþ Äæîðäæåñêó? – ïèòຠíà îêî ñïî-

ê³éíà, ïàì’ÿòíà íà êîæíèé òîí Ñòåôèíî¿ áàëà÷êè ïðî äîíüêó ïðå-

ôåêòà.

Òà Äàíêî â³äïîâ³äຠòàê ñïîê³éíî, ÿê âå÷³ð ïðèéìຠí³÷ ó ñâî¿

îá³éìè.

– Î÷åâèäíî! ß æ êàçàâ òîá³ âæå, ùî âèñòóï â³äáóäåòüñÿ äåñü àæ ç ïî÷àòêîì ëþòîãî.

Äàðêà çàáóâຠçà ñâîþ æ³íî÷ó îáåðåæí³ñòü, ÿêà í³êîëè íå ïî-

êàçóº ñâî¿õ ö³ëèõ ð³æê³â, ³ ïèòàº:

– ² òè ïðèõîäèø äî íå¿ äî õàòè? Âîíà – äóæå ãàðíà?

Äàíêî ñ쳺òüñÿ äð³áíèì, ÿê ìîðñüêèé ï³ñîê, ñì³õîì:

– Î, öå „âåëèêà ïàí³“! – Àëå äîê³í÷óº ñåðéîçíî: – Àëå âîíà ãðàº! Òè ìóñèø êîëèñü ïîñëóõàòè ¿¿! Âîíà òàê ñì³øíî ïî-í³ìåöüêè ãîâîðèòü!

– ² òîìó òè ¿¿ ëþáèø? – õî÷å çàñì³ÿòèñÿ Äàðêà, àëå ñì³õ â³äáè-

âàºòüñÿ îá ñåðéîçíå Äàíêîâå ëèöå ³ çàñîðîìëåíî õîâàºòüñÿ â êóò-

êàõ î÷åé.

– ß ò³ëüêè ëþáëþ ñëóõàòè, ÿê âîíà ãðàº. Íå á³éñÿ, çíàéäóòü-

ñÿ òàê³, ùî áóäóòü ¿¿ ëþáèòè!

Ñòåôà ãîâîðèëà ïðàâäó ïðî Äàíêà é Ëó÷³êó. ³í íàâ³òü íå çà-